– डॉ. माला कनेरिया ( सल्लागार संसर्गजन्य तज्ञ, जसलोक रुग्णालय व संशोधन केंद्र )

पॉप संगीत क्षेत्रात आपली वेगळी अशी ओळख प्रस्थापित करणारा पॉप स्टार जस्टिन बिबरला लाइम या रोगानं ग्रासलं आहे. लाइम रोग हा अमेरिकेतील एक सामान्य वेक्टर-जनित आजार आहे, जो काळ्या पायाच्या कीटकाच्या (टिक्स) चावल्याने संक्रमित होतो (त्याला मृग कीटक देखील म्हणतात), त्यांना बॅरेलियम बर्गडोरफेरी या बॅक्टेरियमची लागण होते. हे कीटक (टिक्स) गवताळ किंवा वृक्षारूप असलेल्या भागात आढळतात आणि बाह्य क्रियाकल्पांच्या वेळी ते संपर्कात येऊन मानवी शरीराला चिकटतात. सर्व टिक्स जीव (जिवाणू ) प्रसारित करीत नाहीत आणि जेव्हा ते करतात तेव्हा ते बॅक्टेरियम संक्रमित करण्यासाठी त्यांना कमीतकमी ३६ ते ४८ तासांच्या कालावधीसाठी एखाद्याच्या शरीरावर राहणे आवश्यक असते. लाइम रोग भारतात फारच कमी आहे. ततरीही, आंतरराष्ट्रीय प्रवास करणाऱ्यास त्याच्या विषयी माहिती असणे आवश्यक आहे.

आणखी वाचा
139 passengers died after falling from the local train in three months
लोकलमधून पडून तीन महिन्यांत १३९ बळी ; रखडलेले प्रकल्प, मर्यादित फेऱ्यांमुळे जीवघेण्या प्रवासाची वेळ
glacial lake outburst isro
इस्रोच्या अहवालातून हिमनदी तलावांबाबतचे धक्कादायक वास्तव उघड; भविष्यात तलावफुटीच्या घटना वाढणार?
Big falls in Sensex and Nifty
सेन्सेक्स अन् निफ्टीत मोठ्या प्रमाणात पडझड; शेअर बाजाराच्या घसरणीला ‘या’ तीन गोष्टी ठरल्या कारणीभूत
UFO spotted during solar eclipse viral video
सूर्यग्रहण लागताना आकाशात दिसले ‘UFO’? व्हिडीओत कैद झालेले दृश्य पाहा; तुम्हीही व्हाल चकित

हे कीटक चावल्यानंतर ३ ते ३० दिवसानंतर लक्षणे दिसायला लागतात आणि किती प्रमाणात संसर्ग झाले आहे त्यावर हि अवलंबुन असते. त्याची प्रगटीकरण तापासारखे असतात आणि त्यात ताप, थकवा, मायलेजिया, सांध्यातील वेदना आणि सूजलेल्या लिम्फ नोड्सचा समावेश असतो. ८०% एक वैशिष्ट्यपूर्ण पुरळ ज्यास एरिथेमा माइग्रॅन्स म्हणतात आणि वळूच्या डोळ्याचे स्वरूप असलेले पुरळ चावलेल्या ठिकाणी पाहायला मिळते. वेळेवर उपचार आणि निदान न केल्यास, संसर्ग हृदय आणि मज्जासंस्थेस प्रभावित करण्यापर्यंत वाढू शकतो, ज्यामुळे हृदयाची अनियमित धडधड होते आणि चेहऱ्याचा मज्जातंतू पक्षाघात होतो. चाव्याव्दारे उशिरा पसरलेला रोग कित्येक महिने वर्षानंतर उद्भवू शकतो, ज्यामुळे संधिवात, थकवा आणि मानसिक गोंधळ निर्माण होतो, ज्यामुळे रोगनिदानविषयक कोंडी होते. सुमारे १०% रुग्ण उपचार असूनही संधिवात, थकवा इत्यादीसारखी तीव्र लक्षणांची वाढ करतात.

वेळेवर निदान, जे मुख्यतः टिक चाव्याद्वारे इतिहास असलेल्या, क्लिनिकल वैशिष्ट्ये म्हणजे संबंधित रक्त चाचण्या करून लवकर उपचार करता येते. प्रतिजैविक जसे कि डॉक्सीसाइक्लिन, अमोक्सिसिलिन किंवा सेफुरॉक्झिम १० दिवस ते ३ आठवड्यांपर्यंत घ्यावे लागते. लाइम रोग टाळण्यासाठी प्रतिबंध हा एक उत्तम मार्ग आहे. घराबाहेर झुडपे आणि उंच काचेच्या जवळ असताना, लांब-बाहीचे कपडे आणि पॅन्ट घाला, घरी आल्यावर टिक रिपेलंट्स वापरा, शॉवर घ्या, शरीरावर टिक्या आहेत का ते शोधून घ्या (जे खसखसांच्या आकारचे असेल) आणि गरम ड्रायरमध्ये कपडे घाला, जे टीक्स पासून मुक्त करेल.