|| वसंत माधव कुळकर्णी मिड कॅप आणि स्मॉल कॅपच्या ऱ्हासाला ज्या गोष्टी कारण ठरल्या त्या लक्षात घेणे गरजेचे आहे. सध्याचा हा कठीण काळ संपल्यावर याच कंपन्यांचे समभाग वधारताना दिसतील, हेही तितकेच खरे.. मिड कॅप आणि स्मॉल कॅप फंडाचा मागील एक वर्षांचा परतावा गुंतवणूकदारांच्या चिंतेत भर टाकणारा आहे. २३ ऑक्टोबर २०१७ रोजी बाजार बंद होते वेळी बीएसई एस अँड पी मिड कॅप निर्देशांक १६१४७.९७ वर बंद झाला होता. २३ ऑक्टोबर २०१८ रोजी बाजार बंद होते वेळी हा निर्देशांक १३८३४.५ वर बंद झाला. वर्षभरात मिड कॅप निर्देशांकात १४ टक्कय़ांची तर १ जानेवारी २०१८ पासून २० टक्कय़ांची घसरण झाली आहे. त्या उलट २३ ऑक्टोबर २०१७ ते २४ ऑक्टोबर २०१८ या कालावधीत लार्ज कॅप निर्देशांकात तीन टक्कय़ांची वाढ झाली आहे. सेन्सेक्स आणि निफ्टी हे बाजाराचे मुख्य निर्देशांक सात महिन्यांच्या तळाला आहेत. ऑक्टोबर २०१७ मध्ये मिड कॅप फंडांचा परतावा १६ ते १७ टक्कय़ांदरम्यान होता. साहजिकच आजपासून एका वर्षांपूर्वी ज्यांना नवीन गुंतवणूक करायची होती त्यांनी मिड कॅप फंडाची निवड केली. ही निवडच निद्रानाशाला कारण ठरली आहे. देवाला वाहण्यासाठी बाजारातून आणलेल्या कळ्या फुलण्यापूर्वीच कोमेजून जाव्यात आणि त्याचे निर्माल्य बनावे, त्याप्रमाणे गुंतवणूकदारांची अवस्था झाली आहे. मिड कॅप आणि स्मॉल कॅपच्या ऱ्हासाला ज्या गोष्टी कारण ठरल्या त्या लक्षात घेणे गरजेचे आहे. देशाच्या स्थूल अर्थव्यवस्थेचा विचार केल्यास वाढते व्याज दर, वित्तीय तूट, परराष्ट्र व्यापारातील फुगत चाललेली तूट या गोष्टी अर्थकारणाला हितावह नसल्याची भीती वाटते. अर्थव्यवस्थेचा सूक्ष्म अर्थात उद्योग क्षेत्र व कंपनी संदर्भात विचार केल्यास गोष्टी वाटतात तितक्या वाईट नसल्याचा दिलासा मिळतो. ज्या कंपन्यांचा ताळेबंद सुस्थितीत आहे, ज्या कंपन्यांनी अतिरिक्त कर्ज घेतलेले नाही त्यांना देशांतर्गत व्याज दर वाढीचा फटका सध्या जरूर बसला आहे. परंतु तरी निधी व्यवस्थापकांनी सुस्थितीतील ताळेबंद असलेल्या कंपन्यांच्या समभागांचा गुंतवणुकीत समावेश केल्याने सध्याचा कठीण काळ संपल्यावर याच कंपन्यांचे समभाग वधारताना दिसतील, हेही तितकेच खरे. जगभरात २००८ पासून मध्यवर्ती बँकांकडून स्वस्त झालेला पतपुरवठा आता पतधोरणातील बदलामुळे संकोचायला सुरुवात झाली आहे. मागील १२ महिन्यांत अमेरिकेच्या अर्थव्यवस्था वाढीचा दर ४ टक्के असून व्याजदर वाढवत पत पुरवठय़ास आवर घालण्याचे हे धोरण अर्थकारणाच्या मूलभूत तत्त्वांना अनुसरूनच आहे. जेव्हा जेव्हा अर्थव्यवस्थेत पतपुरवठा आकुंचित होतो, तेव्हा तेव्हा या धोरणाचा विपरीत परिणाम स्मॉल आणि मिड कॅप कंपन्यांवर होतो. कारण दीर्घकालीन मुदतीच्या कर्जापासून खेळत्या भांडवलापर्यंत सर्वच कर्जासाठी या कंपन्या बँकांवर अवलंबून असतात. वाढते व्याजदर आणि आकुंचित पतपुरवठा याचा परिणाम स्मॉल आणि मिड कॅप कंपन्यांवर झाला असून त्यात विपरीत असे काही घडलेले नाही. या कंपन्यांचा नफ्याचा वृद्धीदर एका वर्षांपूर्वी १० ते १२ टक्के होता. या सदरातून सुचविलेले मिड कॅप आणि स्मॉल कॅप फंडांच्या गुंतवणुकीत असलेल्या कंपन्याच्या जुलै-सप्टेंबर तिमाहीच्या नफ्याच्या वृद्धीदरांत फार फरक पडलेला नाही. जितकी या फंडाच्या ‘एनएव्ही’त घसरण झालेली आहे, तितका नक्कीच नाही. ‘सेबी’च्या नवीन वर्गीकरणानुसार कंपनीच्या भांडवली मूल्यानुसार क्रमवारीतील १०१ ते २५० क्रमांकाच्या कंपन्या मिड कॅप समजल्या जातात. म्युच्युअल फंडाच्या नवीन वर्गीकरणापूर्वी मिड कॅप फंडात या कंपन्यांतून सरासरी ३५ टक्के गुंतवणूक होती. सेबीच्या नवीन नियमानुसार एखाद्या फंडाला ‘मिडकॅप फंड’ म्हणून घेण्यासाठी त्या फंडाची मिड कॅप समभागांत किमान ६५ टक्के गुंतवणूक राखणे अनिवार्य आहे. फंडाच्या गुंतवणुकीतील मिड कॅप मात्रा वाढल्याने साहजिकच फंडाच्या एनएव्हीत वेगाने चढ-उतार होत आहेत. मिड कॅप गुंतवणुकीवर होत असलेल्या तोटय़ामुळे थरकाप उडण्याचे जराही कारण नाही. मालमत्तेचे विभाजन हे वित्तीय नियोजनातील महत्त्वाचे अंग आहे. वित्तीय नियोजन करताना मिड कॅपची मात्रा वित्तीय ध्येयांची पूर्ती होण्यास शिल्लक असलेला कालावधी आणि गुंतवणूकदाराचा जोखमांक यावर निश्चित होत असते. मिड कॅप गुंतवणुकीत तोटा होता म्हणून मिड कॅप फंडातील ‘एसआयपी’ थांबविणे किंवा मिड कॅपमधून पैसे काढून घेणे म्हणजे वित्तीय नियोजनात निश्चित केलेल्या ध्येयांपासून विचलित होणे होय. एका वर्षांपूर्वी मिड कॅपमध्ये नव्याने गुंतवणूक करणे हे धोकादायक होते. या सदरातून मिड कॅप फंडात ‘एसआयपी’ किंवा ‘एसटीपी’च्या पद्धतीने गुंतवणूक करण्याची शिफारस केली होती. सध्याचे मूल्यांकन पाच ते सात वर्षांसाठी पोषक आहे. मिड कॅप गुंतवणुकीची मात्रा ज्यांना वाढवणे जोखमीचे वाटत असेल त्यांनी निदान आहे त्या फंडात ‘एसआयपी’ थांबवू नये हा आग्रह. shreeyachebaba@gmail.com (अस्वीकृती: लेखाचा उद्देश या योजनेची वाचकांना ओळख व्हावी इतपतच मर्यादित आहे. स्तंभातील आकडेवारी व माहिती ही उपलब्ध स्रोतांपासून घेतली आहे. वाचकांनी गुंतवणूक करण्यापूर्वी आपल्या गुंतवणूक सल्लागाराचा सल्ला घेणे अभिप्रेत आहे.)
