साहित्य-संस्कृती मंडळ सदस्यांचे चोचले आता बंद!

साहित्यिक संस्थांचे पदाधिकारी व साहित्यिकांची फुकटेगिरी ‘टोरांटो’ विश्व साहित्य संमेलनाच्या निमित्ताने जगासमोर गेल्यानंतर साहित्य संस्थांना सरकारचे अनुदान वितरित करणाऱ्या महाराष्ट्र राज्य साहित्य संस्कृती मंडळाने सदस्यांचे चोचले बंद करण्याचे पाऊल टाकले असल्याचे समजते.
ज्येष्ठ साहित्यिक मधु मंगेश कर्णिक यांच्या अध्यक्षतेखालील हे जम्बो मंडळ मागील अनेक वर्षांपासून कार्यरत आहे. ज्या यशवंतराव चव्हाण यांनी राज्य स्थापनेनंतर या मंडळाची स्थापना केली, त्या यशवंतरावांच्या जन्मशताब्दी वर्षांचे अर्धे पर्व संपले, तरी मंडळाची एकही बैठक या काळात होऊ शकली नाही. मागील काळातील मंडळाच्या बैठका व त्यानिमित्ताने झालेल्या वारेमाप खर्चावर आक्षेप निघाल्याने सरकारच्या वित्त विभागाने मंडळाच्या आर्थिक नाडय़ा आवळल्या. त्यामुळे बैठक झाली नसल्याचे समजते.
औरंगाबादचे पत्रकार भालचंद्र देशपांडे, नांदेडचे साहित्यिक डॉ. सुरेश सावंत हे मंडळांच्या बैठकांना उपस्थित राहून त्यात सक्रिय असल्याबद्दल परिचित आहेत. ३० जून २०११ नंतर अध्यक्षांनी संपूर्ण मंडळाची बैठकच घेतली नाही. या पाश्र्वभूमीवर देशपांडे यांनी त्यांना पत्र पाठवून बैठक ठेवावी, अशी मागणी मध्यंतरी केली होती.
मधल्या काळात अध्यक्षांनी काही उपसमित्यांच्या बैठका भरवून वेगवेगळे विषय मार्गी लावले. ‘महाराष्ट्राचे शिल्पकार’ या चरित्रमालेत ध्येयवादी पत्रकार दिवंगत अनंत भालेराव यांचे जीवनचरित्र मंडळातर्फे प्रकाशित होणार असल्याची माहिती मिळाल्यानंतर मराठवाडय़ातील या दोन सदस्यांकडे तपशील विचारण्यासाठी संपर्क साधला असता, त्यांना याबद्दल काहीच माहिती नव्हती. मागील १८ महिन्यांत बैठक झाली नाही, हेही त्यांच्याकडून समजले.
मंडळांच्या मागील काळातल्या काही बैठकांच्या निमित्ताने सदस्यांच्या भोजनावळीवर वारेमाप खर्च झाला. त्यानंतर वित्त विभागाने मंडळाच्या आर्थिक बाबींवर बंधने घातल्याचे समजते. सदस्यांना बैठकीचा प्रवास खर्च दिला जातो. दैनंदिन खर्च म्हणून १०० रुपये देय असतात. पण अतिरिक्त खर्च झाल्याचे निदर्शनास आल्यानंतर मंडळाच्या नव्या सदस्य सचिवांनी उधळपट्टीबाबत कठोर पवित्रा घेतल्याचे सांगण्यात येते. मंडळाचे कामकाज नियमानुसार व्हावे तसेच कोणत्याही बाबतीत आर्थिक बंधने पाळली गेली पाहिजेत, अशी त्यांची भूमिका असल्याचे समजते.