कायद्याचे उल्लंघन करून झाडांवर वीजदिव्यांची माळ

हॉटेल, व्यावसायिक प्रतिष्ठानांकडून सर्रास पायमल्ली

नागपूर : शहरातील वृक्षसंवर्धनाची जबाबदारी महापालिकेच्या उद्यान विभागाची आहे. परंतु गेल्या दोन-तीन वर्षांपासून ही जबाबदारी या क्षेत्रातील स्वयंसेवी संस्थांना पार पाडावी लागत आहे. महापालिकेच्या तत्कालीन उद्यान अधीक्षकांनी झाडांचा गैरवापर करणाऱ्यांविरुद्ध मोहीम चालवून दंड आकारला होता. आता मात्र सर्रासपणे हॉटेल व्यावसायिक आणि व्यावसायिक प्रतिष्ठाने या झाडांवर वीजदिव्यांची माळ लावून वृक्षसंवर्धन कायद्याचे उल्लंघन करत आहेत.

शहरातील अनेक व्यापारी प्रतिष्ठानांसमोर, हॉटेल्ससमोर मोठमोठी झाडे आहेत. वृक्षसंवर्धन कायद्यांतर्गत झाडांना खिळे ठोकता येत नाही किंवा सजावटीसाठी त्याचा वापर करता येत नाही. मात्र, शहरात सर्रासपणे झाडांना खिळे ठोकून त्यावर जाहिरात फलके लावली जातात. याविरोधात महापालिकेच्या उद्यान विभागाचे तत्कालीन उद्यान अधीक्षक सुधीर माटे यांनी ग्रीन विजिल फाऊंडेशन या पर्यावरण क्षेत्रातील स्वयंसेवी संस्थेला सोबत घेऊन मोहीम राबवली. तब्बल तीन महिने चाललेल्या या मोहिमेत एक हजाराहून अधिक झाडांवर अडकवलेली जाहिरात फलके काढण्यात आली. एवढेच नाही तर ते लावणाऱ्यांना नोटीस देऊन कायद्याचे उल्लंघन करून झाडांवर वीजदिव्यांची माळ त्यांच्याकडून दंड आकारण्यात आला. तसेच महापालिकेचे तत्कालीन आयुक्त अभिजीत बांगर यांनी रस्त्यावरच्या झाडांपर्यंत सिमेंटीकरण केले, त्या सर्व कंत्राटदारांना झाडे मोकळी करण्याचे आदेश दिले. मात्र, आता वेगळ्या मार्गाने झाडांवर अतिक्रमण सुरू झाले आहे. शहरातील अनेक व्यापारी प्रतिष्ठानांमध्ये विशेषकरून हॉटेल व्यावसायिकांनी त्यांच्या हॉटेलसमोरील झाडांवर वीज दिव्यांच्या माळा, हॅलोजन दिवे लावले आहेत. माटे चौकातील जेपी चेंबर्स या इमारतीतील व्यावसायिक प्रतिष्ठानांनी त्यांच्या प्रतिष्ठानासमोरील झाडांवर वीज दिव्यांच्या माळा लावल्या आहेत. दक्षिण अंबाझरी मार्गावरील लक्ष्मीनगर चौक ते माटे चौकापर्यंत अनेक ठिकाणी झाडांवर वीज दिव्यांच्या माळा लावून सजावट केली आहे. धरमपेठ या व्यावसायिक परिसरात तसेच शंकरनगर परिसरातही हाच प्रकार दिसून येत आहे.  जाफरनगर, काटोल, रिंग रोड याठिकाणीही याच प्रकाराची पुनरावृत्ती होत आहे.

झाडांचे तापमान वाढते

झाडांना खिळे ठोकल्यानंतर झाडांच्या वाढीसाठी असलेल्या पोषक द्रव्यात अडथळे निर्माण होतात आणि ते कमजोर होतात. तसेच वीज दिव्यांच्या माळा लावल्यामुळे झाडांमध्ये उष्णता निर्माण होते. त्याचाही विपरित परिणाम झाडांवर होतो. वृक्ष संवर्धन कायद्यानुसार झाडांचे विद्रूपीकरण करता येत नाही आणि कुणी असे करत असेल तर त्याविरोधात या कायद्याअंतर्गत कारवाई करता येते.

झाडे ही व्यक्तिगत संपत्ती नाही तर ती शासनाची संपत्ती आहे. त्यामुळे हॉटेल व्यावसायिक असो वा व्यापारी प्रतिष्ठाने सजावटीसाठी त्याचा वापर करु शकत नाही. उद्यान विभागाने वृक्षसंवर्धन कायद्याअंतर्गत त्यावर कारवाई करायला हवी. – कौस्तुभ चटर्जी, ग्रीन विजिल फाऊंडेशन.