Page 2 of नवनीत

विष्ठेमध्ये अन्नमार्गातील थराच्या रोज मरणाऱ्या कोट्यवधी पेशी असतात.

१९७२ साली डीएनए कापणारी (रेस्ट्रिक्शन) आणि बदलणारी विकरे (एन्झाइम मॉडिफिकेशन) यावर त्यांनी संशोधन सुरू केले.

सूक्ष्मजीवशास्त्र व हवामानशास्त्र या दोन शाखांचा एकमेकांशी घनिष्ठ संबंध आहे. हवामानातील प्रक्रिया व बदल यांमध्ये सूक्ष्मजीव अतिशय महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

तापरागी म्हणजे उष्णताप्रेमी जिवाणू. पृथ्वीवर जेथे जेथे तापमान जास्त असते तेथे असे उष्णताप्रेमी जीव आढळतात. वेगवेगळे तापरागी जिवाणू ४१ ते १२२…

‘समुद्री चहूकडे पाणी, पिण्याला थेंबही नाही’; पण समुद्रातील याच खाऱ्या पाण्यात विविध प्रकारचे मासे, जलचर, वनस्पती, जिवाणू आणि विषाणू अशी…

जीवदीप्ती किंवा स्फुरदीप्ती म्हणजे विशिष्ट जीवरासायनिक प्रक्रियेमुळे काही सजीवांमध्ये उत्पन्न होणारा नैसर्गिक प्रकाश. जिवाणू, काजवे, मासे, कवके, जेलीफिश, म्हाकूळ, भुंगेरे…

‘हायमीडिया लॅबोरेटरीज’ या संपूर्णत: भारतीय कंपनीने या सूक्ष्म व महत्त्वपूर्ण पोषणगरजांचे अचूक भान ठेवले आणि सूक्ष्मजीव विज्ञानाच्या इतिहासात एक नवा…

‘अगर’ या घटकाच्या समावेशामुळे तापमानाने न वितळणारे, पारदर्शक आणि जीवाणूंच्या विघटनास प्रतिरोधक असे घनमाध्यम उपलब्ध झाले. या क्रांतिकारक शोधामुळे सूक्ष्मजीवशास्त्राच्या…

प्रयोगशाळेत किंवा उद्याोगात सूक्ष्मजीवांच्या आरोग्यावरच त्यांच्या उत्पादकतेचा आणि गुणधर्मांचा पाया उभा असतो, म्हणूनच त्यांची तंदुरुस्ती जपणं अत्यावश्यक आहे.

काहीवेळा विविध सूक्ष्मजीव प्रजाती समान विकर तयार करतात, त्यामुळे त्यांच्या आधारकाशी होणाऱ्या संक्रियेत समान रंग निर्माण होण्याची शक्यता असते.

एकाच वनस्पतीपासून तयार होणाऱ्या वेगवेगळ्या बॅचेसमध्ये सूक्ष्म रासायनिक फरक असू शकतात, त्यामुळे सातत्य राखणे हे आव्हानात्मक ठरते.

भारतात विषाणूजन्य आजारांवर नियंत्रण राखण्यासाठी भारतीय वैद्याकीय संशोधन परिषद (आयसीएमआर) आणि अमेरिकेची रॉकफेलर फाऊंडेशन यांच्या संयुक्त सहयोगाने २ फेब्रुवारी १९५२ रोजी…