Page 3 of नवनीत

१८ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात जेम्स हटन यांनी क्षेत्रीय निरीक्षणांच्या आधारे पर्वतांच्या उत्पत्तीविषयी वरील अनुमानांना वैज्ञानिक जोड दिली.

मातीतील ओलाव्यावर या क्षेत्रातील पाण्याचे प्रमाण ठरते. मातीत ओलावा अगदीच कमी असेल तर हे क्षेत्र अस्तिवात राहू शकत नाही.

भूजलाचे पुनर्भरण हे नैसर्गिक आणि कृत्रिम अशा दोन्ही पद्धतीने होऊ शकते. बर्फ वितळून त्याचे पाणी आणि पावसाचे पाणी जमिनीत पोहोचते.…

पुण्याच्या फर्ग्युसन महाविद्यालयात भूविज्ञान विभाग १९०८ मध्ये स्थापन झाला. सुरुवातीला जीवविज्ञानाचे प्राध्यापक पुराजीवविज्ञान (पॅलिऑन्टॉलॉजी) शिकवत, भौतिकीचे प्राध्यापक खनिजांचे प्रकाशीय गुणधर्म (ऑप्टिकल…

नेपाळमध्ये २५ एप्रिल २०१५ रोजी, सकाळी ११ वाजून ५६ मिनिटांनी भूकंप झाला.

पृथ्वी या एकमेव जिवंत ग्रहाचा सर्वांगाने अभ्यास करणारी विज्ञानशाखा म्हणजे भूविज्ञान. पृथ्वीविषयीची सर्व माहिती देणारे शास्त्र म्हणजे भूविज्ञान.

एव्हरेस्ट हे ज्या पर्वताचे शिखर आहे, तो पर्वत तीन पाषाणसमूहांनी बनला आहे. त्यांची नावे चोमोलुंगमा पाषाणसमूह, उत्तर कोल पाषाणसमूह आणि…

ज्या निरनिराळ्या खनिजांमध्ये रासायनिक संघटन (केमिकल कॉम्पोजिशन), रेण्वीय रचना (मोलेक्युलर स्ट्रक्चर) आणि गुणधर्म यांमध्ये उल्लेखनीय साधर्म्य असते, अशा खनिजांच्या गटाला ‘खनिजांचे…

सर्व दर्जाची लोहखनिजे जास्तीत जास्त वापरात आणण्यासाठी ‘खनिजगुलिका संयंत्र’ (पेलेट प्लांट) प्रकल्पाचा विकास हे मंडळ करत आहे.

ऐतिहासिकदृष्ट्या सर्वात प्रसिद्ध हिऱ्यांच्या खाणी दक्षिण भारतात आंध्र प्रदेशातल्या कृष्णा आणि गोदावरी नद्यांच्या काठी पसरलेल्या गाळांमध्ये होत्या.

हिरा निसर्गात कसा तयार होत असेल, याविषयी अनेकांना कुतूहल असते.

ज्वालामुखीमुळे तयार झालेल्या आणि स्पंजासारखा दिसणाऱ्या सच्छिद्र नैसर्गिक काचेला भूविज्ञानात ‘पमिस’ अशी संज्ञा आहे.