गिरणगावात जपला सुंद्रीवादनाचा वारसा

सोलापूर या गिरणगावात टोपल्या विणून विकण्याचा व्यवसाय करीत सुंद्रीवादनाचा वारसा जतन करणाऱ्या जाधव घराण्यातील तिसऱ्या पिढीचे कलाकार भीमण्णा जाधव यांच्या वादनाने सवाई गंधर्व भीमसेन महोत्सवात गुरुवारी रंग भरले. ‘भारतरत्न’ पं. भीमसेन जोशी यांची नाममुद्रा असलेल्या महोत्सवात स्वतंत्र वादन करण्याची मिळालेली संधी हा आयुष्यातील एक बहुमानच असल्याची भावना भीमण्णा जाधव यांनी व्यक्त केली.
यापूर्वी वडील चिदानंद जाधव यांनी ५० व्या आणि ५२ व्या सवाई गंधर्व महोत्सवात वादन केले होते. त्या वेळी मी त्यांच्यासमवेत सुंद्री सहवादन केले होते. मात्र, यंदा मला प्रथमच कलाविष्काराची संधी मिळाली. आता हा सवाई गंधर्व भीमसेन महोत्सव झाला आहे. त्यामुळे या महोत्सवात वादन करणे माझ्यासाठी भाग्याचेच आहे. पं. भीमसेन जोशी हे माझे आजोबा सिद्राम जाधव यांचे मित्र होते. त्यामुळे मी त्यांना नातवासारखाच होतो. पुण्यात आल्यानंतर भीमसेनजींचा आशीर्वाद घेत असे, असेही भीमण्णा जाधव यांनी सांगितले.
काही मोजकेच हाताच्या बोटावर मोजता येतील असे कलाकार सुंद्रीवादन करतात. हे सर्व कलाकार लाकडापासून बनविलेली सुंद्री वापरतात. मात्र, ताडाच्या पानापासून (बॉबीन) बनविलेली सुंद्री हे खास आमच्या घराण्याचेच वैशिष्टय़ आहे, असे भीमण्णा यांनी मोठय़ा अभिमानाने सांगितले. माझ्या आजोबांचे मोठे बंधू बाबूराव जाधव यांनी निर्मिलेल्या या सुंद्रीपासून शुद्ध, कोमल आणि तीव्र असे सप्तसूर वाजविता येतात. सुंद्री ही सनईची भगिनी आहे. त्याला सनईसारखी खाली लोखंडी वाटी नाही. लहान वाद्य असल्याने बोटांची रचना बदलते. १९६३ मध्ये एचएमव्ही कंपनीने आजोबांच्या सुंद्रीवादनाची ग्रामोफोन रेकॉर्ड काढली होती. त्यानंतर २०११ मध्ये माझ्या वादनाची सीडी प्रकाशित झाली आहे. आमच्या घरामध्ये १४ जण सुंद्रीवादनाची कला जोपासत असून माझ्याकडे दहा विद्यार्थी वादनाचे शिक्षण घेत आहेत, असेही भीमण्णा जाधव यांनी सांगितले.