Ahmedabad Plane Crash Black Box : गुजरातच्या अहमदाबादमध्ये १२ जून रोजी झालेल्या एअर इंडियाच्या विमान दुर्घटनेत तब्बल २६५ जणांचा मृत्यू झाल्याची माहिती समोर आली आहे. एअर इंडियाचं हे अपघातग्रस्त विमान अहमदाबादवरून लंडनला जात होतं. पण विमानाने अहमदाबादमधून उड्डाण केल्यानंतर काही वेळातच ही दुर्घटना घडली. या दुर्घेटनेत विमानातील सर्व क्रू मेंबर्ससह २६५ जणांचा मृत्यू झाला आहे. या घटनेनंतर संपूर्ण देशभरात हळहळ व्यक्त करण्यात येत आहे.
दरम्यान, एअर इंडियाच्या या विमानाचा अपघात नेमकं कसा घडला? या अपघाताची कारणं काय आहेत? या संदर्भात आता चौकशी सुरु करण्यात आलेली आहे. यातच आज तपास यंत्रणांच्या पथकाला दुर्घटनाग्रस्त विमानाच्या मलब्यामधून एक डिजिटल व्हिडीओ रेकॉर्डर आढळून आला आहे. तसेच सीव्हीआर आढळून आला असून यामधून विमानाच्या अपघाताचं रहस्य उलगडण्यास मदत होणार आहे. या संदर्भातील वृत्त इंडिया टुडेनी दिलं आहे.
दरम्यान, डिव्हीआरबाबत एटीएसच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितलं की, “हा एक डिव्हीआर आहे. आम्ही विमानाच्या मलब्यामधून शोधून काढला आहे. एफएसएल टीम देखील आता या ठिकाणी येईल. आम्ही हा डिजिटल व्हिडीओ रेकॉर्डर (डीव्हीआर) पुढील तपासणीसाठी त्यांच्याकडे सुपूर्द करणार आहोत”, असं एटीएसच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितलं आहे.
#WATCH | Gujarat ATS recovered a Digital Video Recorder (DVR) from the debris of the Air India plane that crashed yesterday in Ahmedabad.
— ANI (@ANI) June 13, 2025
An ATS personnel says, "It's a DVR, which we have recovered from the debris. The FSL team will come here soon." pic.twitter.com/zZg9L4kptY
ब्लॅक बॉक्स म्हणजे काय?
विमानाचा अपघात झाला की त्याचा ब्लॅक बॉक्स मिळविण्याचा प्रयत्न शोधकार्यात सहभागी असणारे घटक करतात. विमान अपघातानंतर त्यातील दोन गोष्टी अतिशय महत्त्वाच्या असतात. एक म्हणजे विमानाचं फ्लाईट डेटा रेकॉर्डर (एफडीआर) ज्यात विमानाशी निगडित आकडेवारी दिलेली असते आणि कॉकपिट व्हॉईस रेकॉर्डर (सीव्हीआर) असते ज्याद्वारे संभाषण रोकॉर्ड केले जाते. यालाच ब्लॅक बॉक्स म्हणतात. ब्लॅक बॉक्स हा बॉक्स सुरक्षित राहणे आवश्यक असल्याने तो विमानाच्या मागील भागात बसवला जातो. त्यामुळे तो सुरक्षित राहण्याची शक्यता जास्त असते.
ब्लॅक बॉक्सच्या बॅटरीची क्षमताही अतिशय चांगली असून ती ३० दिवस टिकते. कित्येक त्याच्या डेटाचा वापर अनेक वर्षांनंतरही करता येतो. ब्लॅक बॉक्सच्या तपासणीसाठी विमान निर्माण करणाऱ्या टीमकडून त्याच्या अनेक चाचण्या केल्या जातात. या कठिण चाचण्यांमधून गेल्याननंतरच हा बॉक्स विमानाला बसविण्यात येतो. ऑस्ट्रेलियाचे शास्त्रज्ञ डेव्हिड वॉरेन यांनी १९५०च्या दशकात ब्लॅक बॉक्सचा शोध लावला होता. विमान दुर्घटना होण्याआधीच्या घडामोडी रेकॉर्ड करता येईल का असा विचार करुन त्यांनी फ्लाईट डेटा रेकॉर्डरवर काम करायला सुरुवात केली आणि त्यानंतर ब्लॅक बॉक्सचा शोध लागला. १९६० मध्ये ऑस्ट्रेलियाने पहिल्यांदा विमानात ब्लॅक बॉक्स लावला होता. तर भारतात नागरी उड्डाण संचलनालयाने जानेवारी २००५ पासून सर्व विमान आणि हेलिकॉप्टरमध्ये ही दोन्ही उपकरणे बसविणे अनिवार्य केले.
