शुद्ध देसी..

खेळामध्ये खेळाडू जसे महत्त्वाचे तसेच प्रशिक्षकही. प्रशिक्षक म्हणजे संघासाठी दीपस्तंभ. संघाला, खेळाडूंना दिशा दाखवणारा. ज्ञानाची शिदोरी देणारा. मैदानात न उतरूनही संघाला विजयापर्यंत पोहोचवणारा. संघासाठी रणनीती आखणारा. चुकांवर प्रकाशझोत टाकून त्या सुधारणारा. खेळाडूंचे मानसिक मनोबल वाढवणारा. खेळातील क्लृप्त्या, खाचखळगे सांगणारा आणि संघाचा खऱ्या अर्थाने बॉस असतो तो प्रशिक्षक. त्याच्याशिवाय संघाचे पान हलू शकत नाही. पण काही वेळा चांगला प्रशिक्षक असूनही संघाची कामगिरी सुमार दर्जाचीच होताना दिसते. कारण खेळाडू आणि प्रशिक्षक यांच्यामध्ये कसली ना कसली तरी दरी असते. प्रशिक्षक दुसऱ्या देशातले असले की त्यांच्या परंपरा, विचार, विचार करण्याची पद्धत, दृष्टिकोन या साऱ्या गोष्टी फार कमी वेळा जुळून येताना दिसतात. त्यामुळे जास्त करून आपल्याच देशाचा प्रशिक्षक असावा, असा काही संघांचा, देशांचा आग्रह असतो आणि त्याचे फायदेही यंदाच्या विश्वचषकात पाहायला मिळाले आहेत. विश्वचषकातील सर्वोत्तम आठ संघांपैकी सहा प्रशिक्षक हे शुद्ध देसी आहेत.
जोकिम लो (जर्मनी)
आक्रमक मध्यरक्षक म्हणून लो यांची ओळख होती. जर्मनीकडून २१ वर्षांखालील संघामध्ये ते खेळले असले, तरी देशापेक्षा ते क्लब स्पर्धामध्येच जास्त खेळले. २००४ साली लो यांची सहाय्यक प्रशिक्षक म्हणून नेमणूक केली. २००६ साली क्लिन्समन यांचा करार वाढवण्यात आला नाही आणि लो यांची कामगिरी पाहून त्यांनाच संघाचे मुख्य प्रशिक्षक बनवण्यात आले. युवा खेळाडूंना संधी देण्याबरोबरच त्यांनी अनुभवी खेळाडूंनाही जपले. लो यांच्या कारकिर्दीमध्ये जर्मनीची कामगिरी दमदार झालेली असली, तरी त्यांना देशाला विश्वचषक जिंकवून देता आला नाही, त्यांचे हे स्वप्न यंदा पूर्ण होण्याची दाट शक्यता आहे.
लुइस स्कोलारी (ब्राझील)
एके काळी ब्राझीलचा संघ हा स्टार खेळाडूंनी भरलेला असायचा, पण तो काळ सरल्यावर बनलेली रिकामी पोकळी भरण्याचे काम लुइस फेलिपे स्कोलारी यांनी केले. स्कोलारी हे ब्राझीलचे बचावपटू. खेळाडू म्हणून त्यांची कारकीर्द फारशी गाजली नाही, पण २००२ मध्ये ब्राझीलला विश्वचषक जिंकून दिल्यानंतर २०१२ साली त्यांनी पुन्हा प्रशिक्षकपद स्वीकारत संघाची मोट बांधायला सुरुवात केली. त्यांनी काका, रॉबिन्हो, रोनाल्डिनो यांसारख्या दिग्गज खेळाडूंना बाहेरचा रस्ता दाखवला. युवा खेळाडूंवर भरवसा ठेवत त्यांनी संघाला उपांत्य फेरीपर्यंत नेले.
अलेजांड्रो सबेला (अर्जेटिना)
अर्जेटिनाचे मध्यरक्षक म्हणून त्यांनी काही सामने खेळले असले तरी क्लब्जकडून खेळताना त्यांनी बरेच नाव कमावले. २०११ साली त्यांनी अर्जेटिनाचे प्रशिक्षकपद स्वीकारले. संघाचे प्रशिक्षकपद स्वीकारल्यावर त्यांनी देशातील युवा खेळाडूंना हेरले, त्यांना संघात स्थान दिले आणि संघाची ओळख फक्त लिओनेल मेस्सी अशी ठेवली नाही. त्यांनी संघामध्ये बरेच वैविध्य आणण्याचा प्रयत्न केला. संघाची परंपरा जपत त्यांनी काही धाडसी निर्णयही घेतले आणि संघाला अधिकाधिक सक्षम बनवण्याचा प्रयत्न केला. सबेला प्रशिक्षक झाल्यापासून संघाने ३८ पैकी २५ सामने जिंकले असून ९ सामने गमावले आहेत.
लुइस गाल (नेदरलँड्स)
लुइस व्हॅन गाल हे मध्यरक्षक म्हणून खेळले असले तरी तरी त्यांना एक खेळाडू म्हणून ओळख निर्माण करता आली नाही. त्यांनी प्रशिक्षणाला फार लवकरच सुरुवात केली. २०००-०२ या दोन वर्षांसाठी त्यांना नेदरलँड्सचे प्रशिक्षक म्हणून निवडण्यात आले होते, पण त्यावेळी संघाची कामगिरी सुमार दर्जाची झाली होती. पुन्हा त्यांची २०१२ साली निवड करण्यात आली आणि नेदरलँड्सच्या संघाला त्यांनी अधिक सक्षम बनवले. गेल्या विश्वचषकात त्यांना उपविजेतेपदावर समाधान मानावे लागले होते, पण यावेळी जेतेपद पटकावण्याची संधी त्यांना असेल.
मार्क विलमोट्स (बेल्जियम)
बेल्जियमच्या संघात फारशी मोठी नावे नसली तरी त्यांनी उपांत्यपूर्व फेरीपर्यंत मजल मारली असून, याचे श्रेय प्रशिक्षक मार्क विलमोट्स यांना द्यायला हवे. युवा खेळाडूंची मोट बांधत त्यांनी प्रत्येक खेळाडूचा खेळ समजावून घेतला, रणनीतीही आखली आणि सध्या बेल्जियम संघाच्या कामगिरीने त्यांच्या प्रशिक्षणाचा प्रत्यय साऱ्यांनाच येत आहे. बेल्जियमचा संघ
विश्वचषकाचा प्रबळ दावेदार
नसला तरी त्यांचा उल्लेख ‘डार्क
हॉर्स’ म्हणून केला जात आहे.
त्यांनी प्रशिक्षकपद स्वीकारल्यापासून संघाचा खेळ चांगलाच बहरला
असून या विश्वचषक स्पर्धेतून त्यांच्या हाती समाधान नक्कीच लागले आहे.
दिदिअर देसचॅम्प्स (फ्रान्स)
विश्वचषकातील साखळी फेरीत अव्वल कामगिरी करत फ्रान्सने गोलचा धूमधडाका लावला होता, त्यामध्ये प्रशिक्षक दिदिअर देसचॅम्प्स यांच्या रणनीतीचाही महत्त्वाचा भाग होता. संघाच्या आक्रमणाला त्यांनी अधिक धारदार केले. २०१२ साली त्यांना संघाचे प्रशिक्षकपद देण्यात आले होते. त्यानंतर संघातील खेळाडूंमधली गुणवत्ता हेरत त्यांनी उत्तम संघ बांधणी केली होती. पण उपांत्यपूर्व फेरीमध्ये त्यांचा सामना बलाढय़ जर्मनीशी झाला आणि त्यांचे स्पर्धेतील आव्हान संपुष्टात आले, पण त्यांची ही कामगिरीही वाईट नक्कीच नव्हती, पण नशिबाची साथ मात्र त्यांना लाभली नाही.