अगदी छोटय़ा जागेतही सहज व सोप्या पद्धतीने खेळायचा क्रीडा प्रकार म्हणून ख्याती असलेला रिंग टेनिस म्हणेच ‘टेनिक्वाइट’. हा क्रीडा प्रकार स्पर्धात्मक खेळ म्हणून नामशेष होणार की काय असे वाटत असतानाच या खेळाने एखाद्या ‘फिनिक्स’ पक्ष्यासारखी भरारी घेतली आहे. या खेळाचे जागतिक स्तरावरही सामने लोकप्रिय होऊ लागले आहेत.
गृहिणींना घरातील कामे आटोपल्यानंतर थोडाशी उसंत मिळते. विश्रांती घेणे शक्य नसते, मग अशा वेळी घराच्या अंगणात आपल्या शेजारिणीसमवेत गप्पा मारताना रिंग खेळत असताना अनेक महिला आपण पाहतो. या खेळाचा जन्म नेमका कोठे झाला, याचा इतिहास उपलब्ध नाही. दक्षिण भारतात या खेळाचा जन्म झाला असेही म्हटले जाते. बोटींवरून लांब पल्ल्याचा प्रवास करताना विरंगुळा म्हणून हा खेळ पूर्वी खूप लोकप्रिय होता असेही म्हणतात. त्यामुळे हा खेळ पूर्वी ‘डेक टेनिस’ म्हणूनही प्रचलित होता. १९३०मध्ये अमेरिकेत हा खेळ इन्डोअर खेळ म्हणून लोकप्रिय आहे. १९६०पासून या खेळाला मैदानी खेळाचे स्वरूप प्राप्त झाले.
भारतात १९७०मध्ये राष्ट्रीय संघटनेची स्थापना झाल्यापासून या खेळाच्या स्पर्धाना गती आली. १९७२मध्ये वरिष्ठ गटाची राष्ट्रीय स्पर्धा आयोजित होऊ लागली. १९७६-७७पासून आजपर्यंत या खेळाच्या राष्ट्रीय स्पर्धा अव्याहतपणे घेतल्या जात आहे. १९८०पासून कुमारांसाठीही अखिल भारतीय स्पर्धांचे आयोजन केले जात आहे. १९८३-८४पासून १४ वर्षांखालील गटाच्याही राष्ट्रीय स्पर्धा सुरू झाल्या आहेत. २००६पर्यंत शाळांमध्येही या खेळाच्या नियमित स्पर्धा घेतल्या जात असत. मध्यंतरी त्यामध्ये खंड पडला. त्या वेळी एकूणच या खेळाबाबत उदासीनता निर्माण झाली होती. मात्र २०११पासून पुन्हा शाळांमध्ये अधिक जोमाने या खेळाच्या स्पर्धा घेतल्या जात आहेत. आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, केरळ, छत्तीसगढ, महाराष्ट्र आदी राज्यांनी या खेळात हुकूमत गाजविली असली तरी आता पुडुचेरी, दिल्ली, ओरिसा, मध्य प्रदेश, कर्नाटक आदी राज्यांचे संघही अनपेक्षित कामगिरी करू लागले आहेत. पुरुष व महिला या दोन्ही गटांमध्ये जवळजवळ सर्व राज्यांच्या संघांचा सहभाग असतो.
या खेळाच्या राज्य संघटनेचे कार्याध्यक्ष अनिल वरपे यांनी हा खेळ महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यात लोकप्रिय झाला असल्याचे सांगितले. ते म्हणाले, ‘‘संघटनेचे अध्यक्ष डॉ. प्रकाश नांदुरकर व मोहन जोशी यांच्या मार्गदर्शनाखाली संघटनेने हा खेळ अधिकाधिक लोकप्रिय होण्यासाठी पुष्कळ प्रयत्न केले आहेत. त्याला आता चांगला प्रतिसादही मिळत आहे. या खेळाच्या आतापर्यंत जागतिक स्तरावर तीन स्पर्धा झाल्या आहेत. त्यापैकी एक स्पर्धा आयोजित करण्याचा मान चेन्नईला मिळाला होता. यवतमाळ येथे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्पर्धा आयोजित करण्यात आली होती. त्यामध्ये आठ देशांचे संघ सहभागी झाले होते. हा खेळ पंधराहून अधिक देशांमध्ये लोकप्रिय होऊ लागल्यामुळे आता ऑलिम्पिक स्तरावरही हा खेळ यावा यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.’’

खेळाचे नियम
* ४० बाय १८ फूट आकाराच्या मैदानात हा खेळ रबरी रिंगच्या साहाय्याने खेळला जातो. या मैदानात (व्हॉलिबॉलप्रमाणे) मध्यभागी नेट लावलेले असते. कुमार व वरिष्ठ गटासाठी सहा फुटावर हे नेट असते तर सबज्युनिअर गटासाठी साडेपाच फुटावर नेट लावलेले असते. मैदानात दोन्ही बाजूस तीन फूट अंतरावर रेषा आखलेली असते. त्यापलीकडे सव्‍‌र्हिस पोहोचणे आवश्यक असते. सहा फूट अंतरावर एक रेष आखलेली असते. त्या रेषेपलीकडून आक्रमण करण्याची संधी असते.  दुहेरीच्या सामन्यात एक खेळाडू सोडून एका खेळाडूने रिंग स्वीकारायची असते.
* रिंग टेनिसचा प्रत्येक सामना तीन सेट्सचा असतो. प्रत्येक सेट २१ गुणांचा असतो. जो खेळाडू पहिल्यांदा २१ गुण मिळवेल, तो त्या सेटचा विजेता असतो. जो खेळाडू दोन सेट्स घेईल, तो सामन्याचा विजेता खेळाडू असतो. जर एखाद्या सेटमध्ये २०-२० अशी बरोबरी झाली तर तो सेट २२ गुणांचा घेण्यात येतो. जो खेळाडू पहिल्यांदा २२ गुण मिळवेल, तो सेट जिंकेल.
* सांघिक लढती डेव्हिस चषकाच्या सामन्यांप्रमाणे घेतल्या जातात. पहिल्यांदा एकेरीचे दोन सामने, नंतर दुहेरीचा एक सामना व त्यानंतर पुन्हा एकेरीचे दोन सामने असे सांघिक लढतींचे स्वरूप असते.