टायगर वूड्स चालत्याबोलत्या आख्यायिकेचे पुनरागमन

‘स्वदेशे पूज्यते राजा, विद्वान सर्वत्र पूज्यते’ या उक्तीनुसार विद्वानाला केवळ त्याच्या प्रांतातच नव्हे तर संपूर्ण जगभरात मान्यता मिळते किंवा त्याला जगभरात मान मिळतो; पण हा विद्वान म्हणजे केवळ अभ्यासू किंवा तात्त्विक किंवा शास्त्रज्ञ इतकाच मर्यादित विचार त्या वचनामागे नसावा. आपापल्या क्षेत्रातील जो सर्वोच्च अधिकारी व्यक्ती किंवा सर्वोत्तम खेळाडू अशांनादेखील हे वचन लागू होते. ज्या देशात फुटबॉल फारसा लोकप्रिय नाही तिथेदेखील पेले, मॅराडोना, मेसी, रोनाल्डो ही नावे ज्ञात असतात. सचिन तेंडुलकर हे नाव ज्या देशात क्रिकेट खेळले जात नाही किंवा रॉजर फेडरर हे नाव ज्या देशात टेनिससारखा खेळ खेळला जात नाही, अशा देशांतील नागरिकांनादेखील ज्ञात असते. त्याचप्रमाणे गोल्फसारखा केवळ उच्चभ्रू लोकांची मक्तेदारी असलेला खेळ ज्या देशांमध्ये खेळला जात नाही किंवा अगदी मोजक्याच लोकांकडून खेळला जातो, अशा देशांतील नागरिकांनादेखील टायगर वूड्स हे नाव ज्ञात असते. कारण असे प्रचंड प्रतिभावान खेळाडू हे स्वत:च्या नावाबरोबरच त्या खेळालादेखील पुढे नेण्याचे काम करीत असतात. टायगर वूड्स हे नाव गत दोन दशकांहून अधिक काळापासून जगभरातील चाहत्यांना ज्ञात झाले, त्याचे कारणदेखील या खेळाडूची अफाट आणि अचाट प्रतिभा हेच आहे.

थायलंड, चिनी आणि डच रक्ताचा वारसा आईकडून, तर वडिलांकडून आफ्रो-अमेरिकन. त्यामुळे स्वत:चे विवरण ‘कॅबलिनएशियन’ (कोकॅशिअन, ब्लॅक, अमेरिकन इंडियन, एशियन) असे करणाऱ्या टायगरला गोल्फची देणगी जन्मजातच होती, असेच म्हणावे लागेल. ‘एल्डरिक टॉन्ट टायगर वूड्स’ हे मूळ नाव. त्यातही पहिले नाव म्हणजे वडील अर्लच्या नावातील ए आणि आई कुटिडाच्या नावातील के या दोन टोकांमध्ये सामावलेले. टॉन्ट हे थायलंडमध्ये सामान्यपणे सर्वाधिक आढळणारे, तर टायगर हे वडिलांच्या निवृत्त लष्कर अधिकारी मित्राचे टोपणनाव असे सर्व मिश्रण असलेल्या नावातून तयार झालेल्या नावाने गोल्फमध्ये प्रचंड मोठा इतिहास रचला; किंबहुना जगाच्या कानाकोपऱ्यात गोल्फसारखा खेळ पोहोचवला. जो खेळ सर्वसामान्य कधीही खेळू शकतात, तोच सामान्यत: जगभरात सर्वाधिक खेळला जातो आणि त्यालाच सर्वाधिक प्रतिष्ठा लाभते. त्यामुळेच फुटबॉलसारखा खेळ हा जगात अव्वल स्थानी मानला जातो; पण सामान्यांच्या आवाक्याबाहेरचा असूनदेखील त्या खेळाबाबत दोन दशकांहून अधिक काळ सामान्यांमध्ये उत्सुकता राखण्यात आणि त्या खेळाच्या लोकप्रियतेत भर घालण्याचे सर्वात मोठे काम कुणी केले असेल तर ते टायगर वूड्स यानेच.

एकेकाळचे बेसबॉल खेळाडू आणि लष्करातील अन्य अधिकाऱ्यांप्रमाणे गोल्फमध्येदेखील रुची असलेले वडील अर्ल हेच टायगरच्या गोल्फप्रवासाचा आरंभबिंदू होते. टायगरच्या वयाच्या अवघ्या दुसऱ्या वर्षी त्याच्या हातात त्यांनी गोल्फची स्टिक दिली.  १९७५च्या डिसेंबरमध्ये जन्मलेला टायगर वयाच्या तिसऱ्या वर्षी एका टीव्ही शोमध्ये गोल्फ खेळला. तर वयाच्या पाचव्या वर्षी टायगरचे नाव ‘गोल्फ डायजेस्ट’ या गोल्फ खेळाला समर्पित मासिकात आणि ‘दॅट्स इनक्रेडिबल’ या शोमध्ये झळकले. वयाच्या आठव्या वर्षी तो १० वर्षांखालील गोल्फच्या राष्ट्रीय स्पर्धेचा विजेता झाला, तर त्यापुढील वर्षी ‘जागतिक कनिष्ठ गोल्फ अजिंक्यपद स्पर्धेचे प्रथम विजेतेपद त्याने मिळवले. त्याशिवाय १९८८ ते १९९१ असे चार वर्षे सलग आणि अजून एकदा असे एकूण सहा वेळा या कनिष्ठ गोल्फ स्पर्धेचे जागतिक विजेतेपद मिळवत टायगरने कोवळ्या वयातच वरिष्ठ खेळाडूंच्या गटात खेळण्यास प्रारंभ केला. वयाच्या अवघ्या पंधराव्या वर्षी टायगरने अमेरिका कनिष्ठ हौशी अजिंक्यपद स्पर्धेत विजेतेपदाला गवसणी घातली. दुसऱ्या वर्षी त्याने पुन्हा त्याच कामगिरीची पुनरावृत्ती करून दाखवली. त्यानंतर कनिष्ठ गटातील जवळपास प्रत्येक स्पर्धेत त्याने अजिंक्यपद पटकावण्याचा धडाका सुरूच ठेवला. तिथपासून टायगर हे नाव वरिष्ठ वर्तुळातदेखील औत्सुक्याने घेतले जाऊ लागले. १९९४ साली स्टॅनफोर्ड विद्यापीठात प्रवेश घेतलेल्या टायगरने पहिल्या वर्षांपासूनच विद्यापीठ आणि आंतरविद्यापीठ गोल्फ स्पर्धाचे विजेतेपद पटकावले. १९९५ साली वयाच्या एकोणिसाव्या वर्षी टायगरने सर्वप्रथम पीजीए टूरमध्ये ठसा उमटवला. त्यानंतर दोनच वर्षांत ती स्पर्धा जिंकण्यासह अन्य स्पर्धामध्येही चमक दाखवण्यास प्रारंभ केला. १९९७ साली वयाच्या अवघ्या २१व्या वर्षी पहिली मास्टर्स जिंकणारा तो एकमेवाद्वितीय गोल्फर ठरला. तर त्याच्या पुढच्याच वर्षी तो गोल्फच्या जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थानावर पोहोचलेला सर्वात कमी वयाचा खेळाडू ठरला.

पूर्णवेळ गोल्फ

एकापाठोपाठ विजेतेपदांचा धडाका लावल्यानंतर गोल्फ हेच आपले करिअर असल्याची जाणीव टायगरला झाली. त्यामुळे दोन वर्षे महाविद्यालयीन शिक्षण घेतल्यानंतर त्याने पालकांशी चर्चा करून शिक्षणाला रामराम करीत पूर्णवेळ गोल्फवर लक्ष केंद्रित केले. त्यापाठोपाठ त्याच्याकडे मोठमोठय़ा ब्रॅण्डचा सदिच्छादूत किंवा त्यांच्या जाहिरातींच्या ऑफर्सदेखील धडकू लागल्या. २००० साली सलग सहा पीजीए टूर जिंकत त्याने बेन होगान यांच्या १९४८ सालच्या विक्रमाला मागे टाकले. त्याशिवाय यूएस ओपनमध्ये तब्बल नऊ वेळा अजिंक्यपद पटकावण्याची किमया केलेल्या टायगरच्या कामगिरीला गोल्फच्या इतिहासातील सर्वात मोठे यश मानले गेले. २००१ साली त्याने वर्षभरातील चारही सर्वात मोठय़ा स्पर्धाचे अजिंक्यपद मिळवत एक नवीनच विक्रम प्रस्थापित केला. त्यामुळे अशा अनोख्या विजेतेपदाला टेनिसच्या ग्रॅण्डस्लॅमप्रमाणे ‘टायगरस्लॅम’ म्हणून नावाजले गेले. त्या दशकभरात टायगरच्या डोळ्यावर तसेच गुडघ्यावर शस्त्रक्रिया झाल्या. मात्र त्या सर्व अडथळ्यांवर मात करीत टायगरने पूर्ण दशकभरावर अधिराज्य गाजवणे सुरूच ठेवले. २००९ सालापर्यंत तो प्रत्येक वर्षांतील मास्टर्स जिंकत अनभिषिक्त सम्राट बनला होता. मात्र बालवयापासून मिळालेली अमाप प्रसिद्धी आणि ऐश्वर्य यामुळे विशीनंतर चंगळवादाच्या आहारी गेलेल्या टायगरच्या बाहेरख्यालीपणाच्या कथा बाहेर येऊ लागल्या. त्याबरोबर त्याच्या सांसारिक जीवनात मोठा भूकंप आला. २००४ पासूनचा एलिन नॉडरेग्रेनसमवेतचा त्याचा संसार २०१० साली घटस्फोटापाशी येऊन थांबला. त्या प्रकरणामुळे त्याला चाहत्यांची माफी मागायला लागण्यापासून वेगवेगळ्या स्तरावर अनेकानेक प्रकरणांत प्रचंड तणावांचा सामना करावा लागला. या प्रकरणात पुरता पोळलेल्या टायगरने काही काळ गोल्फपासूनच दूर राहण्याचा निर्णय जाहीर केला. त्यानंतर त्याने पुढच्याच वर्षी पुनरागमन केले. मात्र टायगरची ती जादू कुठे तरी हरवली होती. तब्बल ११ वर्षांच्या दुष्काळानंतर यंदा एप्रिलमध्ये त्याने पुन्हा मास्टर्स जिंकून एक नवा इतिहास रचला. इतक्या प्रदीर्घ काळानंतर इतके दमदार पुनरागमन करणारा गोल्फर म्हणून पुन्हा एकदा टायगरचे नाव गाजू लागले आहे. अमेरिकेच्या इतिहासात अत्यंत मोजक्या खेळाडूंना दिला गेलेला ‘प्रेसिडेन्शिअल मेडल ऑफ फ्रीडम’ हा पुरस्कार अमेरिकन राष्ट्राध्यक्षांच्या हस्ते टायगरला दिला जाणार असल्याची घोषणा नुकतीच करण्यात आली. त्यामुळे काही नवीन वादविवादांना फोडणी मिळाली असली तरी एका चालत्याबोलत्या आख्यायिकेचे पुनरागमन तेवढेच दमदार झाले आहे, हे मात्र नक्की.

बालपणी वाचादोष

टायगरला बालपणापासून पौगंडावस्थेपर्यंत बोलण्यात अडखळण्याचा त्रास होता. एका अशाच वाचादोषाने त्रस्त मुलाने आत्महत्येचा प्रयत्न केला, तेव्हा टायगरने त्याला लिहिलेल्या पत्रात या दोषामुळे होणारा मानसिक त्रास, हेटाळणी यावर मात करण्यासाठी त्या मुलाला प्रोत्साहन दिले. लहानपणी या दोषावर मात करण्यासाठी आपण दोन वर्षे एका क्लासला जात होतो. आपल्या कुत्र्याशी अगदी तो झोपेपर्यंत कसा तासन्तास बोलत बसायचो असे सांगून टायगरने त्या मुलाला उपाययोजनादेखील सुचवली होती. तेव्हाच टायगरच्या या त्रासाबद्दल क्रीडाविश्वाला माहिती झाले. त्यामुळे बालपणी अडखळत बोलणारा मुलगा जगातील गोल्फपटूंची बोलती बंद करणारा ठरला, अशी प्रेरणा टायगरकडून वाचादोष असणाऱ्यांना मिळते.
सौजन्य – लोकप्रभा