शारदीय नवरात्र हिंदू सणांमधील महत्त्वाचा सण मानला जातो. १४ ऑक्टोबर रोजी महानवमी आहे. अश्विन शुद्ध नवमी या तिथीला ‘महानवमी’ म्हणतात. याच तिथीला ‘दुर्गानवमी’ सुद्धा म्हटलं जातं. या दिवशी नवरात्रीत बसवलेल्या घटाचं विधिवत उत्थापन केलं जातं. काही ठिकाणी नवरात्रीच्या दहाव्या दिवशी म्हणजेच दसऱ्याला घट उचलण्याची प्रथा आहे. त्यामूळे आपआपल्या पद्धतीनुसार उत्थापनाचा दिवस ठरवून जाणून घेऊया महानवमीचा शुभ मुहूर्त, हवन, पूजन विधि, कथा, आरती जाणून घ्या सर्वकाही….
महानवमी पूजा मुहूर्त २०२१
नवमी तिथी १३ ऑक्टोबर रोजी रात्री ८.०७ वाजता सुरू होईल आणि १४ ऑक्टोबर रोजी संध्याकाळी ६.५२ वाजता संपेल. पंचांगानुसार, ब्रह्म मुहूर्त सकाळी ०४.४२ ते सकाळी ०५.३१ पर्यंत असेल. अभिजित मुहूर्त सकाळी ११.४४ ते दुपारी १२.३० आणि १४ ऑक्टोबर रोजी सकाळी ९.३६ पर्यंत, संपूर्ण दिवस रवि योग असेल.
पूजेच्या वेळा:
चौघडिया मुहूर्त
शुभ: सकाळी 06.27 ते 07.53 पर्यंत.
फायदे: दुपारी १२.१२ ते १३.३९.
अमृत: दुपारी १३.३९ ते १५.०५ पर्यंत.
शुभ (वार वेला): संध्याकाळी १६.३२ ते १७.५८ पर्यंत.
अमृत काळ: सकाळी ११.०० ते १२.३५
रात्रीचे चौघडिया :
अमृत: संध्याकाळी ०५.५८ ते ०७.३२.
लाभ (काल रात्री) मध्यरात्री ००.१३ ते ०१.४६.
शुभ: ०३.२० ते ०४.५४.
अमृत: ०४.५४ ते ०६.२७.
महानवमीला माता सिद्धिदात्रीची अशी करा पूजा
नवमीच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्वच्छ कपडे घाला. यानंतर माता सिद्धिदात्रीची पूजा सुरू करा. देवीला प्रसाद, नवरस समृद्ध अन्न, नऊ प्रकारची फुले आणि फळे इत्यादी अर्पण करा. नंतर धूप आणि दिवा लावून देवीची आरती करा. देवीच्या बीज मंत्रांचा जप करा. असं म्हणतात की, देवीच्या या स्वरूपाची पूजा केल्याने सर्व प्रकारच्या सिद्धी प्राप्त होतात.
नवरात्रीच्या नवव्या दिवसासाठी नवरात्री मंत्र :
-ॐ देवी सिद्धिदात्र्यै नमः॥
-सिद्ध गन्धर्व यक्षाद्यैरसुरैरमरैरपि।
सेव्यमाना सदा भूयात् सिद्धिदा सिद्धिदायिनी॥
-या देवी सर्वभू‍तेषु सिद्धिरूपेण संस्थिता, नमस्तस्यै, नमस्तस्यै, नमस्तस्यै, नमो नम:
नवमी कन्या पूजन विधी
कन्या पूजन २ वर्षांपासून १० वर्षांच्या मुलींसाठी केलं जातं. कन्या पूजनासाठी आलेल्या मुली माता दुर्गेच्या नऊ रूपांचं प्रतीक मानल्या जातात. कन्या पूजन शुभ मुहूर्तावर नवमी पूजा केल्यानंतर केलं पाहिजे. सर्वप्रथम कन्या पूजेत मुलींचे पाय धुवा. शक्य असल्यास त्यांना लाल रंगाचे कपडे भेट द्या. त्यानंतर त्यांच्या कपाळावर कुंकू लावा. हातात कलावा बांधा. मग सर्व मुलींना आणि एका मुलाला खाऊ घाला. हे लक्षात ठेवा की हलवा, पुरी आणि चणा यांचा आहारात समावेश करणं आवश्यक आहे. कारण हे पदार्थ आईला प्रिय मानले जातात. नंतर श्रद्धेनुसार अन्न खाऊ घातल्यानंतर सर्व मुलींच्या पायाला स्पर्श करा आणि त्यांचे आशीर्वाद घ्या. जर नऊ मुलींची पूजा करणं शक्य नसेल तर तुम्ही दोन मुलींचीही पूजा करू शकता.
महानवमीला हवन कसे करावे?
हवनासाठी लागणारे साहित्य – आंब्याचे लाकूड, गवताची साल आणि पाने, पिंपळाच्या झाडाची साल आणि देठ, मनुका, आंब्याची पाने आणि देठ, चंदन, बेल, कडुलिंब, पलाश वनस्पती, कालीगंज, देवदार वनस्पतीची मुळं, तीळ, जमुनाची मऊ पाने, अश्वगंधाची मुळे , कापूर, लवंग, बहेराचे फळ आणि तूप, साखर, बार्ली, तांदूळ, ब्राह्मी, ज्येष्ठ मद्याचे खोड, तीळ, वेलची आणि इतर औषधी वनस्पती उपयुक्त आहेत. हवनसाठी शेणाने बनवलेले छोटे गोळे तुपात बुडवून ठेवले जातात.
हवन पद्धत: आई अंबेची पूजा केल्यानंतर हवनाची तयारी करा. हवन साहित्य गोळा करा. नंतर आंब्याची सुकी लाकडे जाळा. त्यानंतर हवन सामग्री अग्नीमध्ये अर्पण करा. या दरम्यान, पुढे दिलेल्या मंत्रांचा जप करत राहा. ‘ॐ आग्नेय नम: स्वाहा, ॐ गणेशाय नम: स्वाहा, ॐ गौरियाय नम: स्वाहा, ॐ नवग्रहाय नम: स्वाहा, ॐ दुर्गाय नम: स्वाहा, ॐ महाकालिकाय नम: स्वाहा, ॐ हनुमते नम: स्वाहा, ॐ भैरवाय नम: स्वाहा, ॐ कुल देवताय नम: स्वाहा, ॐ स्थान देवताय नम: स्वाहा, ॐ ब्रह्माय नम: स्वाहा, ॐ विष्णुवे नम: स्वाहा, ॐ शिवाय नम: स्वाहा, ॐ जयंती मंगलाकाली भद्रकाली कपालिनी दुर्गा क्षमा शिवाधात्री स्वाहा, स्वधा नमस्तुति स्वाहा, ॐ ब्रह्मामुरारी त्रिपुरांतकारी भानु: क्षादी: भूमि सुतो बुधश्च: गुरुश्च शक्रे शनि राहु केतो सर्वे ग्रहा शांति कर: स्वाहा, ॐ गुरुर्ब्रह्मा, गुरुर्विष्णु, गुरुर्देवा महेश्वर: गुरु साक्षात परब्रह्मा तस्मै श्री गुरुवे नम: स्वाहा, ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिंम् पुष्टिवर्धनम्/ उर्वारुकमिव बन्धनान् मृत्योर्मुक्षीय मामृतात् मृत्युन्जाय नम: स्वाहा, ॐ शरणागत दीनार्त परित्राण परायणे, सर्व स्थार्ति हरे देवि नारायणी नमस्तुते।’
शेवटी एका सुख्या खोबऱ्याची वाटी घ्या. त्यात मोली घाला. आता नारळ, सुपारी, लवंग, बातशा, जायफळ, पुरी, खीर, इतर प्रसाद, तूप हे सर्व त्यात ठेवून नारळाच्या वाटीला एक छोटंसं छिद्र पाडा. यानंतर, हवन कुंडाच्या मध्यभागी ठेवा. आता या मंत्राने उर्वरित हवन साहित्य एकाच वेळी अर्पण करा- ओम पूर्णमद: पूर्णमिदम् पुर्णात पूण्य मुदच्यते, पुणस्य पूर्णमादाय पूर्णमेल विसिस्यते स्वाहा’.
सरतेशेवटी, आपल्या क्षमतेनुसार काही पैसे माता दुर्गासमोर ठेवा. त्यानंतर आईची आरती करा आणि हवन पूर्ण करा.
