यकृतासाठी अमृत आहे मुळा! विज्ञान आणि आयुर्वेद दोघेही मानतात ‘सुपरफूड’; तज्ज्ञ डॉक्टरांनी सांगितले चकित करणारे फायदे

थकवा येणे, अपचन, पोट फुगणे, वजन वाढणे, त्वचा निस्तेज होणे, नीट झोप न लागणे, रोग प्रतिकारशक्ती कमी होणे—ही यकृताचे कार्य बिघडल्याचे प्रमुख लक्षणे मानली जातात.

यकृत खराब होण्याची मोठी कारणे

चुकीची जीवनशैली आणि खराब आहार हा यकृत खराब होण्याचा मुख्य कारणीभूत घटक आहे. खूप जंक फूड, जास्त मीठ–साखर, मद्य, स्थूलत्व, इन्सुलिन रेजिस्टन्स, औषधांचा अतिवापर, व्हायरल इन्फेक्शन, ताण आणि झोपेची कमतरता—हे सर्व यकृताची कार्यक्षमता घसरवतात.

Institute of Liver and Biliary Sciences (ILBS), नवी दिल्ली येथील हेपेटोलॉजी विभागाचे वरिष्ठ प्राध्यापक व संचालक डॉ. शिवकुमार सरीन यांच्या मते, “यकृत निरोगी ठेवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे संतुलित आणि हेल्दी आहार.”

यकृतसाठी कोणते खाद्यपदार्थ उपयुक्त?

यकृतातील विषारी घटक साफ करणारे आणि त्याची कार्यक्षमता वाढवणारे काही खास खाद्यपदार्थ महत्त्वाची भूमिका बजावतात. त्यामध्ये—

• लिंबूपाणी
• ग्रीन टी
• बीट
• हळद
• लसूण
• हिरव्या पालेभाज्या

यांचा समावेश होतो. त्याचबरोबर मुळा हे यकृतसाठी अत्यंत प्रभावी आणि लाभदायक मानले जाते.

मुळा यकृतसाठी कसे फायदेशीर? – वैज्ञानिक कारण जाणून घ्या

१) ग्लूकोसिनोलेट्स यकृत डिटॉक्स वेगवान करतात

मुळामध्ये ग्लूकोसिनोलेट्स नावाचे यौगिक असतात जे यकृतमध्ये डिटॉक्स एन्झाइमची क्रिया वाढवतात. त्यामुळे शरीरातील जमा झालेले टॉक्सिन्स जलदगतीने बाहेर पडतात.

२) यकृतमध्ये जमा चरबी कमी करते

मुळातील फायबर आणि अँथोसायनिन्स हे घटक फॅटी यकृतच्या जोखमीला कमी करतात आणि यकृतमध्ये जमा चर्बी कमी करण्यात मदत करतात.

३) अँटिऑक्सीडंट्स यकृत पेशींना संरक्षण देतात

मुळा ही व्हिटॅमिन-C आणि नैसर्गिक अँटिऑक्सीडंट्सचा उत्तम स्रोत आहे. हे घटक यकृत पेशींना ऑक्सिडेटिव्ह स्ट्रेसपासून वाचवतात.

४) पित्त प्रवाह सुधारते

मुळा पित्ताचा प्रवाह सुधारते, ज्यामुळे चरबी नीट पचते आणि पित्त गाठण्याचा धोका कमी होतो. हा यकृतसाठी अत्यंत फायदेशीर घटक आहे.

आयुर्वेदात मुळ्याचा यकृतासाठी कसा विचार केला जातो?

आयुर्वेदात मुळ्याला कफ आणि पित्त दोष संतुलित करणारी भाजी मानले जाते. हे दोन्ही दोष यकृतच्या आरोग्यासाठी महत्त्वाचे आहेत.

• मुळा पचन अग्नि संतुलित करते
• यकृतवरील ताण कमी करते
• रक्त साफ करून यकृताला नैसर्गिक विश्रांती देते
• आयुर्वेदात, मुळा रक्त शुद्ध करणारे मानले जाते, जे यकृताला नैसर्गिक विश्रांती देते.

यकृत निरोगी ठेवण्यासाठी मुळा कसा खावा?

डॉक्टर आणि आयुर्वेद तज्ज्ञ खालील प्रकारे मुळा सेवन करण्याचा सल्ला देतात—

१) सॅलड म्हणून सेवन करा

कच्चा मुळा पचनाला हलकी असते आणि यकृत स्वच्छ करण्यास मदत करते.

२) मुळा पानांसह खा

मुळाची पाने (मुळ्याची भाजी) कॅल्शियम, आयर्न आणि फायबरयुक्त असून मुळा पचायला सोपी करते.

३) मुळ्याचा रस (३०–५० ml) रिकाम्या पोटी

दररोज सकाळी ३०–५०ml मुळ्याचा रस पिणे यकृत विषारी घटक बाहेर काढण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त.

४) भाजी किंवा सूप

मुळ्याची भाजी, पराठा किंवा गरम सूप—या कोणत्याही स्वरूपात मुळा यकृतसाठी फायदेशीर आहे.