मोरूचे मतदान!

मोरूने आजूबाजूच्या शंभर मीटर परिसरात भरपूर शोध घेतला तेव्हा त्याला तो फलक एका चिंचेच्या झाडाला टांगलेला आढळला. आता उमेदवारांचे चारित्र्य कळणार, या आनंदाने बेभान झालेला मोरू मोठय़ा आशेने फलकाजवळ गेला, पण तेथेही त्याचे दुर्दैव आड आले. मोरूची उंची कमी आणि फलक जास्त उंचीवर व त्यातील अक्षरे फारच बारीक असल्याने त्याला काय लिहिले ते वाचताच येईना. मोरूने उडय़ा मारून वाचण्याचा प्रयत्न केला, पण यश आले नाही. मग तो पुन्हा पोलिसाकडे गेला. फलक उंचीवर का? त्यातील अक्षरे एवढी बारीक का?, असे त्याचे दोन प्रश्न होते. वारंवार प्रश्न विचारणारा हा मतदार बघून खरे तर पोलीसदादाला राग आला होता, पण उगीच आज वाद कशाला म्हणून तो शांत राहिला. फलक कुणी काढून घेऊ नये म्हणून उंचीवर टांगला आणि उमेदवारांवर गुन्हे जास्त असल्यामुळे अक्षरे बारीक ठेवावी लागली, असे उत्तर त्याने मोरूला दिले. फलक दिसला ना, मग त्यात समाधान माना, असा शहाजोगपणाचा सल्लाही त्याने मोरूला दिला. तो सल्ला ऐकल्यावर मोरूने निमूटपणे मतदान केंद्राचे प्रवेशद्वार गाठले. आत गेल्यावर मोरू रांगेत उभा राहिला. प्रत्यक्ष मतदानाच्या खोलीत गेल्यावर मोरूला थोडे गोंधळल्यासारखे झाले. त्याची ही अवस्था बघताच तेथील एक कर्मचारी त्याच्यावर डाफरला. हे राष्ट्रीय कर्तव्य आहे, शिस्तीतच पार पाडायचे असते, असेही त्याने मोरूला सुनावले. त्यामुळे मतदानप्रक्रिया राबवणारे कर्मचारी सुहास्य वदनाने आपले स्वागत करतील, हे मोरूने भल्या पहाटे बघितलेले स्वप्न तेथेच भंगले. मतदान कक्षात गेल्यावर चार मशिन्स बघून मोरूला आणखी गांगरल्यासारखे झाले. कधी एक, कधी दोन, तर कधी चार, हा प्रकार काय?, असा प्रश्नही त्याला पडला, पण लोकशाहीत हे चालायचेच म्हणून मोरूने पटापट बटणे दाबली व तो बाहेर पडला. मनावरचे मोठे दडपण दूर झाल्यासारखे त्याला वाटले.

आता जरा आजूबाजूचा फेरफटका मारावा म्हणून मोरू परिसरात फिरू लागला. थोडय़ा अंतरावर असलेल्या दुसऱ्या मतदान केंद्राजवळ गेला. तेथेही यादीचा घोळ व त्यावरून सुरू असलेला वाद रंगात आला होता. काही महिला तावातावाने भांडत होत्या. उमेदवारांचे प्रतिनिधी त्यांची समजूत घालत होते. अनेक मतदार मोठय़ा वाहनांमधून येताना त्याला दिसले. आपणही सकाळी उमेदवाराकडे वाहनाची मागणी केली असती तर ते मिळाले असते, असे क्षणभर मोरूला वाटून गेले.

मतदान केंद्रापासून शंभर मीटरच्या पलीकडे एका कोपऱ्यात एक आलीशान कार उभी होती. त्या कारजवळ काही लोक जात होते. हातातील कुपन आत दाखवत होते व मूठ बंद केलेला हात बाहेर काढून थेट खिशात टाकत होते. मतदानासाठी पैसे मिळतात, हे मोरूने अनेकदा वाचले होते. तो त्या कारजवळ गेला, पण तेथे उभ्या असलेल्या एका धाडधिप्पाड माणसाने मोरूला जोराचा झटका देत दूर ढकलून दिले. त्याची खूनशी नजर बघून मोरूला घाबरायला झाले. त्याच परिसरात अनेक ठिकाणी असे घोळके उभे होते, पण त्यांच्याजवळ जाण्याची हिंमत मोरूला झाली नाही. लोकशाहीच्या नावावर सुरू असलेला हा खेळ ठिकठिकाणी सुरू होता. तो दुरून बघत बघत मोरू घरी परतला तेव्हा दुपारचे ४ झाले होते. मोरूच्या पोटातकावळे ओरडायला लागले होते. कसेबसे दोन घास ढकलून मोरू झोपी गेला तेव्हा उद्याच्या कामाची चिंता त्याच्या मेंदूला सतवायला लागली होती.

devendra.gawande@expressindia.com