कुतूहल : समुद्र वैज्ञानिक होण्यासाठी..

हेही वाचा >>> कुतूहल : समुद्रविज्ञान विषयातील करिअर संधी

सागरजलाच्या, वाळूच्या भौतिक व रासायनिक चाचण्या, समुद्रसान्निध्य पाहणी करणे, नमुने गोळा करणे आणि त्यांचे पृथक्करण  प्रयोगशाळेत करणे, मासे, प्लवक आदी जैवविविधतेचे निरीक्षण करणे, त्यासाठी शोध मोहिमांमध्ये भाग घेणे, अशा प्रकारचे काम समुद्र वैज्ञानिकांना करावे लागते.

अशा अभ्यासाच्या वेळी भरती-ओहोटीच्या वेळेनुसार किनाऱ्यावर किंवा ‘ऑनबोर्ड’ जावे लागते. खोल समुद्रात जाण्यासाठी आपले आरोग्य, मनोबल आणि विषयासाठी झोकून देऊन काम करण्याची क्षमता पाहिजे. अनेक दिवस भरसमुद्रात, बोटीवर राहावे लागते.  तणावग्रस्त परिस्थितीतदेखील सकारात्मक राहून कार्यरत असणे आवश्यक आहे. जलप्रवासाच्या वेळी बोट लागणे, अशा बाबींवर मात करावी लागते. यासाठी उत्तम मानसिक व शारीरिक पात्रता असली पाहिजे. बोटीवर संघ भावनेने कार्य करणे, प्रयोगशाळेत तासंतास प्रयोगांसाठी उभे राहाणे, विविध यंत्रे हाताळणे, विदा मिळाल्यावर त्याचे सांख्यिकी विश्लेषण करणे इत्यादी कामे अभिप्रेत आहेत.

भारतीय किनारे खूपच प्रदूषित असतात. मानवी विष्ठा तुडवत जावे लागते. निर्जन भागांत समाजकंटकांचा धोका असतो. अशाही परिसरांत नेटाने जाऊन शोधकार्य सुरू ठेवावे लागते. शोधाअंती निष्कर्ष कार्यालयात सादर केले जातात. दुर्गम परिसर, विषम हवामान, खडतर शोधकार्य यामुळे पूर्वी या क्षेत्रात स्त्रियांचे प्रमाण कमी होते. परंतु आता अनेक तरुण स्त्रिया सागर वैज्ञानिक होत आहेत. काही जण केवळ स्वत:च्या प्रगाढ समुद्रप्रेमामुळे ‘नॅचरलिस्ट’ म्हणून नावलौकिक मिळवतात.

– डॉ. श्वेता चिटणीस

मराठी विज्ञान परिषद

ईमेल : office@mavipa.org संकेतस्थळ :

www.mavipa.org