महिला प्रवाशांच्या सुरक्षेसाठी पुण्यातही हवी ‘पिंक रिक्षा’

महिलांवरील अत्याचाराच्या सातत्याने समोर येणाऱ्या घटनांच्या पाश्र्वभूमीवर पुण्यात रिक्षाने फिरणाऱ्या महिलांच्या सुरक्षेचा प्रश्न पुढे आला आहे. त्या पाश्र्वभूमीवर पुण्यातही ‘पिंक रिक्षा’ म्हणजे महिलांनी, महिलांसाठी सुरू केलेली वाहतुकीची सेवा सुरू करण्याची कल्पना पुढे येत आहे.
 पुण्याच्या सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेत रिक्षा हाच मोठय़ा प्रमाणात वापरला जाणारा पर्याय आहे. महिला, विद्यार्थिनी यांच्याकडून रिक्षाचा वापर मोठय़ा प्रमाणावर होतो. मात्र, आता रिक्षाने फिरणाऱ्या या महिलांच्या सुरक्षेचा प्रश्न पुढे येत आहे. मग यावर उपाय म्हणून महिलांसाठी स्वतंत्र अशी वाहतुकीची सेवा सुरू झाली तर.. तीही महिलांनीच चालवलेली.? ही संकल्पना पुण्यात ब्लॅक गोल्ड सिटी युथ फाउंडेशन या संस्थेने मांडली आहे. शहरात ‘पिंक रिक्षा’ सुरू करण्यासाठी या संस्थेने अभियान सुरू केले आहे. ही संकल्पना मांडण्यापूर्वी संस्थेने केलेल्या सर्वेक्षणानुसार रिक्षाने फिरणाऱ्या १० पैकी ७ महिलांना छळवणुकीच्या अनुभवाला सामोरे जावे लागते. या पाश्र्वभूमीवर महिलांनी महिलांसाठीच चालवलेली वाहतूक सेवा म्हणजेच ‘पिंक रिक्षा’ची संकल्पना पुढे आली आहे. जेणेकरून महिलांना सुरक्षित वाटेल आणि गरजू महिलांना कामाचा एक पर्याय उपलब्ध होईल.
अशा प्रकारे शहरात गुलाबी रंगाच्या रिक्षांची सेवा सुरू करण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत. या रिक्षांसाठीही स्वतंत्र स्टँड असावा, असाही या संस्थेचा प्रयत्न आहे. या रिक्षांची रचनाही थोडी वेगळी असणार आहे. महिला प्रवाशाबरोबरच महिला चालकाचीही सुरक्षा राखण्याच्या दृष्टीने यात सुविधा असणार आहेत. या रिक्षात चालकाची केबिन बंद असेल, त्यात आपत्कालीन परिस्थितीत पोलिस किंवा घरच्यांना संपर्क साधण्यासाठी आवश्यक त्या सुविधा असतील. याशिवाय जीपीएस आणि पेपर स्प्रेही उपलब्ध असेल.
 ज्या महिलांना रिक्षा चालवण्याची इच्छा आहे, त्यांना या संस्थेच्या वतीने प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे. त्याचबरोबर चालक महिलांना स्वसंरक्षणाचे धडे, संवाद साधण्याचे प्रशिक्षणही देण्यात येणार आहे. याबाबत संस्थेच्या सदस्य अदिती शिवणीकर यांनी सांगितले, ‘अशा प्रकारची सेवा पुण्यात सुरू करण्यासाठी शासनाकडे प्रस्ताव पाठवला आहे. नोकरी करणाऱ्या महिला, विद्यार्थिनी, परदेशी महिला यांच्यासाठी ही सेवा अत्यावश्यक आहे. महिलांनाही या योजनेची माहिती देण्यास सुरुवात केली आहे. ज्या महिलांना कामाची गरज आहे, त्या संपर्क साधत आहेत. त्यांना प्रशिक्षण देण्याच्या दृष्टीनेही संस्थांशी संपर्क साधण्यात आला आहे. सध्या आठ ते दहा महिलांनी रिक्षा चालवण्याची तयारी दाखवली आहे. शासकीय मंजुरीबाबतची कामे झाल्यावर याबाबत मोठय़ा प्रमाणावर जागरूकता करण्यात येईल.’