औषधनिर्माणशास्त्रातील संधी

औषधनिर्माणशास्त्र विद्याशाखेतील विविध अभ्यासक्र मांची आणि ते उपलब्ध असलेल्या शिक्षणसंस्थांची माहिती-
शिक्षणसंस्थांची माहिती-
औषधनिर्माणशास्त्र विषयात पदवी, पदव्युत्तर पदवी आणि पीएचडी केलेल्या विद्यार्थ्यांना करिअरच्या विविध संधी उपलब्ध आहेत. या तज्ज्ञांना औषधनिर्मितीमध्ये गुणवत्ता आणि दर्जाचे संनियंत्रण करता येते. या क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी रसायनशास्त्रात बी.एस्सी. – एम.एस्सी. तसेच बॅचलर  ऑफ फार्मसी हा अभ्यासक्रम पूर्ण केलेला असावा.
औषधनिर्मितीच्या गुणवत्ता नियंत्रणासाठी ऑरगॅनिक केमिस्ट्री या विषयात बी.एस्सी. – एम.एस्सी. केलेल्या विद्यार्थ्यांची गरज भासते. प्रत्यक्ष निर्मितीप्रक्रियेमध्ये औषधी निर्मितीचे ज्ञान असलेल्या विद्यार्थ्यांना संधी मिळू शकते. हे ज्ञान डिप्लोमा इन फार्मसी किंवा बॅचलर ऑफ फार्मसी तसेच मास्टर ऑफ फार्मसी या अभ्यासक्रमामुळे मिळू शकते.
बॅचलर ऑफ फार्मसी
राज्यातील फार्मसी महाविद्यालयांमधील प्रवेशासाठी एम-टी सीईटी ही परीक्षा घेतली जाते. या परीक्षेद्वारे शासकीय संस्था, स्वायत्त संस्था, शासकीय अनुदानित, विनाअनुदानित संस्थांमध्ये प्रवेश दिला जातो. या परीक्षेसाठी अर्हता- इच्छुकविद्यार्थ्यांने बारावी विज्ञान शाखेत, भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि गणित किंवा जीवशास्त्र किंवा जैवतंत्रशास्त्र किंवा टेक्निकल व्होकेशनल या विषयांसह ४५ टक्के गुण मिळणे आवश्यक आहे. अनुसूचित जाती आणि जमातीच्या संवर्गासाठी ही मर्यादा ४० टक्के. ही परीक्षा ऑनलाइन घेतली जाते. या परीक्षेसाठी जीवशास्त्र, भौतिकशास्त्र आणि रसायनशास्त्र, गणित हे तीन पेपर असतात. प्रत्येक पेपरचा कालावधी एक तास. प्रत्येक पेपरमध्ये प्रत्येकी २ गुणांचे ५० गुणांचे प्रश्न विचारले जातील. निगेटिव्ह गुण नाहीत. संपर्क- http://www.dtemaharashtra.gov.in/2014
बी.फार्म. अभ्यासक्रम उपलब्ध असलेल्या संस्था –
* इन्स्टिटय़ूट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी, मुंबई. केमिकल टेक्नॉलॉजी आणि सायन्स या विषयांतील शिक्षण-प्रशिक्षण देणाऱ्या मोजक्या जागतिक दर्जाच्या संस्थांमध्ये या संस्थेचा समावेश होतो. या संस्थेत बी.फार्म. हा अभ्यासक्रम उपलब्ध आहे. पत्ता- नाथालाल पारेख मार्ग, माटुंगा, मुंबई-४०००१९. वेबसाइट- http://www.ictmumbai.edu.in ई-मेल- admissions@ictmumbau.edu.in
* बॉम्बे कॉलेज ऑफ फार्मसी, कलिना, सांताक्रूज, मुंबई. अभ्यासक्रम- बॅचलर ऑफ फार्मसी आणि मास्टर ऑफ फार्मसी.
* के.एम. कुंडलिनी कॉलेज ऑफ फार्मसी, कफ परेड मुंबई. अभ्यासक्रम- बॅचलर ऑफ फार्मसी आणि मास्टर ऑफ फार्मसी.
* मुंबई एज्युकेशन ट्रस्टचे इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी वांद्रे रेक्लमेशन, मुंबई. अभ्यासक्रम- बॅचलर ऑफ फार्मसी.
* भारती विद्यापीठाचे कॉलेज ऑफ फार्मसी, ठाणे. अभ्यासक्रम- बॅचलर ऑफ फार्मसी आणि मास्टर ऑफ फार्मसी. त्याअंतर्गत क्वालिटी अ‍ॅश्युरन्स, फार्मासिक्युटिक्स, फिजिकल केमिस्ट्री, फार्माकॉलॉजी या विषयांमध्ये  स्पेशलायझेशन करता येते.
*  सीयू शाह कॉलेज ऑफ फार्मसी, एस.एन.डी.टी. महिला विद्यापीठ, जुहू, सांताक्रूज पश्चिम, मुंबई. अभ्यासक्रम- बॅचलर
ऑफ फार्मसी आणि मास्टर ऑफ फार्मसी. त्याअंतर्गत क्वालिटी अ‍ॅश्युरन्स या विषयामध्ये स्पेशलायझेशन करता येते.
* महाराष्ट्र इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, एमआयटी कॅम्पस, कोथरूड पुणे – ४११०३३.
वेबसाइट http://www.mitcop.com. ई-मेल-bmaeersmippune@redimffmail
* सिंहगड कॉलेज ऑफ फार्मसी वडगाव बुद्रुक, सिंहगड रोड.
http://www.sinhgad.edu scop@sinhgad.edu
* सरस्वती विद्या भवन संस्थेचे कॉलेज ऑफ फार्मसी, सोनारपाडा, जिल्हा ठाणे. अभ्यासक्रम – बी.फार्म. आणि एम.फार्म.
* एनडीएमव्हीपी समाज संस्थेचे कॉलेज ऑफ फार्मसी, शिवाजी
नगर, नाशिक. अभ्यासक्रम- बी.फार्म. आणि एम.फार्म. त्याअंतर्गत फार्मासिक्युटिक्स, फार्माकॉलॉजी, फिजिकल
केमिस्ट्री या विषयात स्पेशलायझेशन करता येते.
* महात्मा गांधी विद्यामंदिर या संस्थेच्या फार्मसी कॉलेज मुंबई आग्रा रोड- पंचवटी नाशिक. या संस्थेत बी.फार्म. सोबत एम. फार्म.मध्ये फार्माकॉलॉजीमध्ये स्पेशलायझेशन करता येते.
* भारती विद्यापीठाचे पुणे कॉलेज ऑफ सोसायटी, एरंडवणे पुणे.
अभ्यासक्रम- बी.फार्म. आणि एम.फार्म. एम.फार्म.मध्ये फिजिकल केमिस्ट्री, फार्माकॉलॉजी, क्वालिटी अ‍ॅश्युरन्स, फार्मास्युटिक्स, फिजिकल बायोटेक्नॉलॉजी या विषयांमध्ये स्पेशलायझेशन करता येते.
* प्रोग्रेसिव्ह एज्युकेशन सोसायटीचे मॉडर्न कॉलेज ऑफ फार्मसी, सेक्टर- २१, यमुना नगर, पुणे.
फार्म डी.
हा सहा वर्षे कालावधीचा अभ्यासक्रम गेल्या वर्षीपासून सुरूकरण्यात आला आहे. या अभ्यासक्रमाची नियंत्रक संस्था फार्मसी कौन्सिल ऑफ इंडिया आहे. हा अभ्यासक्रम पूर्ण केलेल्या विद्यार्थ्यांला डॉक्टर अशी उपाधी लावता येते. या अभ्यासक्रमात बी. फार्म.साठी असलेल्या विषयांसोबतच हॉस्पिटल फार्मसी, कम्युनिटी फार्मसी, क्लिनिकल फार्मसी, ड्रग मॉनिटिरग, क्लिनिकल रिसर्च, क्लिनिकल टॉक्सिकॉलॉजी, फार्माकोइपिडेमॉलॉजी, ड्रग मॉनिटिरग, फार्माकोइकॉनॉमिक्स, फार्माकोथेरेपॅटिक्स अशासारख्या विषयांचा समावेश केला जातो. फार्म.डी. अभ्यासक्रम केलेले विद्यार्थी थेट पीएच.डी.साठी नाव नोंदवू शकतात.
राज्यात हा अभ्यासक्रम पुढील संस्थांमध्ये करता येतो-
* शासकीय औषधी निर्माण महाविद्यालय, शासकीय तंत्रनिकेतन संस्थेच्या पाठीमागे उसमानपुरा औरंगाबाद.
* शासकीय औषधी निर्माण महाविद्यालय, अमरावती.
* भारती विद्यापीठाचे कॉलेज ऑफ फार्मसी. प्रवेशसंख्या – ३०
डिप्लोमा इन फार्मसी
फार्मसीमधील पदविका अभ्यासक्रमाला भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित किंवा जीवशास्त्रासह बारावी विज्ञानशाखेतील परीक्षा उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांला प्रवेश मिळतो. हा प्रवेश बारावीमधील गुणांवर आधारित असतो. सामायिक प्रवेश प्रक्रियेद्वारे अभ्यासक्रमाला प्रवेश दिला जातो.
पुढील शासकीय तंत्रनिकेतन संस्थांमध्ये हा तीन वर्षे कालावधीचा अभ्यासक्रम सुरू करण्यात आला आहे. प्रवेशसंख्या- ६०.
*  शासकीय तंत्रनिकेतन, अमरावती.
* गीतादेवी इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, अकोला.
* कमला नेहरू इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, औरंगाबाद.
* इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, गढी- गेवराई.
* महाराष्ट्र इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, निलंगा, लातूर.
* इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, लातूर.
* नांदेड ऑफ फार्मसी कॉलेज, नांदेड.
* डिप्लोमा इन फार्मसी, उस्मानाबाद.
* श्री शिवाजी इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, परभणी.
* शासकीय तंत्रनिकेतन, रत्नागिरी.
* के. एम. कुंदनानी फार्मसी पॉलिटेक्निक, उल्हासनगर.
* प्रेमिलादेवी विठ्ठलदास पॉलिटेक्निक ऑफ फार्मसी, मुंबई. या
संस्थेचे व्यवस्थापन एसएनडीटी विद्यापीठामार्फत केले जाते.
* अ‍ॅड. व्ही. आर. मनोहर इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, नागपूर.
* इन्स्टिटय़ूट ऑफ डिप्लोमा इन फार्मसी, बोरगाव- मेघे, वर्धा.
* शासकीय तंत्रनिकेतन, जळगाव
* प्रवरा रुरल कॉलेज ऑफ फार्मसी, प्रवरानगर.
* इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, मालेगाव-नाशिक.
* शासकीय तंत्रनिकेतन, कराड
* इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, कोल्हापूर.
* भारती विद्यापीठाचे इन्स्टिटय़ूट ऑफ फार्मसी, पुणे.
* कॉलेज ऑफ फार्मसी, सोलापूर.