वसईत दुर्मिळ ‘पांढऱ्या गालाचा सुरय’ पक्षाचे दर्शन

वसई-विरार शहराचा परिसर हा निसर्गसंपन्न आहे. इथे असणाऱ्या डोंगराळ तसेच किनारपट्टी आणि पाणथळ भागांतील परिसंस्था पक्ष्यांना आकर्षित करतात. यामुळे भारतीय उपखंडातून येणारे अनेक पक्षी इथे आश्रयाला येत असतात. यात अनेकदा देशी पक्ष्यांसोबत परदेशी अशा स्थलांतरित पक्षांचाही समावेश असतो. सध्या पांढऱ्या गालाचा सुरय पक्षाच्या दर्शनामुळे पक्षी निरीक्षकांमध्ये आनंदाचे वातावरण आहे.

स्टर्ना रेप्रेस्सा हे या पक्षाचं शास्त्रीय नाव असून हा स्थलांतरित पक्षी आहे. भारतात कर्नाटक, कोचीन, गुजरात आदी ठिकाणी या पक्षाचे दर्शन होत असते. हा विशेषकरून पूर्व आफ्रिकेतील सोमालिया ते केनिया पर्यंतच्या भागात, लाल समुद्र तसेच काही प्रमाणात भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीवर आढळतो. हा पक्षी आकाशात उडताना अतिशय दिमाखदार दिसतो. मुंबईतील किनारी प्रदेशात या पक्षाचे दर्शन अधूनमधून होत असते. विशेषकरून पावसाळ्याच्या दिवसात वादळामुळे अनेक पक्षी किनाऱ्यावर येत असतात अशा वेळी पांढऱ्या गालाचा सुरय सारख्या पक्षांचे दर्शन होत असते अशी माहिती पक्षी निरीक्षक हॅन्सल परेरा यांनी दिली.

पक्षाची वैशिष्ट्ये

काही प्रमाणात सामान्य सुरय पक्षासारखाच दिसणारा मात्र काही बाबतीत वेगळा असणारा पांढऱ्या गालाचा सुरय या पक्षाचा आकार थोडा लहान असतो. बारीक आणि लांबसर चोच, पंख आणि पाठीपासून शेपटीपर्यंत एकसमान राखाडी रंग असतो. पंखांच्या खालच्या बाजूस असलेल्या गडद कडा, उडण्याची पद्धत यामुळे पांढऱ्या गालाचा सुरय हा सामान्य सुरय पक्ष्यापेक्षा वेगळा दिसतो. इंग्रजीत याला ‘व्हाइट-चीक्ड टर्न’ असे नाव आहे. तर मराठीत या पक्षाला पांढऱ्या गालाचा सुरय या नावाने ओळखले जाते. लहान मासे, खेकडे आणि समुद्री कीटक हे या पक्षाचे मुख्य अन्न आहे.

समुद्र किनारी आढळणाऱ्या स्थलांतरित पक्ष्यांचा अभ्यास करताना आम्हाला सामान्य सुरय या पक्षासोबत पांढऱ्या गालाचा सुरय हा पक्षी आढळून आला. सामान्य सुरयीशी असलेल्या साधर्म्यामुळे हा पक्षी अनेकदा लक्षात येत नाही. भविष्यात पक्षी निरीक्षकांकडून याच्या नियमित नोंदी आढळून येतील. रमेश शेणाई, पक्षी अभ्यासक