माहितीपूर्ण लेख

मुलांना समजून घेण्यासाठी…
‘वस्तुरंग’ (१० नोव्हेंबर) मधील लता दाभोळकर यांचा ‘भिंत. एकभावविश्व!’ हा लेख वाचला अन् या लेखामुळे भिंतीवर लिहिण्यातून वा चित्र साकारून मुलांच्या मनात चाललेल्या भावनांच्या कल्लोळाची आजवर कधीही न झालेली जाणीव मला प्रकर्षांने झाली. तसेच सातासमुद्रापार गेलेल्या माझ्या नातवाची प्रकर्षांने आठवण झाली. डोळ्यात पाणी आले. तीन-चार वर्षांपूर्वी तो भारतात असताना घराच्या बेडरूममधील भिंतीवर त्याने वेडेवाकडे काढलेले लहानसे घर पाहून मी त्याला दटावायला सुरुवात केली, पण शिक्षिका असलेल्या माझ्या पत्नीने मात्र आपल्या नेत्रपल्लवीने खुणावत मला मध्येच थांबविले.. तरीदेखील तो रुसलाच! आज यूकेमधील हॅरो येथे शाळेत अनेक क्षेत्रांत तो आपली चमक दाखवीत आहे, अर्थात त्याचे भावविश्व समृद्ध होण्याचे श्रेय माझ्या पत्नीलाच द्यावयास हवे!
मुलांच्या भावनांकाविषयीचे अभ्यासक, बालरोगतज्ज्ञ डॉ. संदीप केळकर यांनी आपल्या मनातलं भावविश्व उलगडण्यासाठी प्रत्येक कुटुंबाने भिंतीचा एखादा कोपरा मुलांसाठी राखीव ठेवावा, हा दिलेला सल्ला अगदी उपयुक्त आणि रास्त वाटला. आपली भिंत मुलांनी खराब केलेली पाहून रागे भरण्याऐवजी, त्या योगे आपल्या मुलांचे भावविश्व समृद्ध होऊ शकते हे मला मात्र खूपच उशिराने कळले होते. प्रत्येकानेच हा लेख वाचून त्याप्रमाणे मुलांच्या बाबतीतली आपली मते, धोरणे, ठरविणे ही काळाची गरज म्हटली पाहिजे.
-कीर्तिकुमार वर्तक, वसई.

भावस्पर्शी लेख
‘वास्तुरंग’मध्ये (१० नोव्हेंबर) बालदिनाचे औचित्य साधून प्रसिद्ध झालेले लेख खूपच आवडले. मुलांच्या खोलीबाबत विविध अंगांनी विश्लेषण करणारे लेख खूपच वैशिष्टय़पूर्ण वाटले. त्यात ‘भ्िंात..एक भावविश्व’ हा लता दाभोळकर यांचा लेख खूपच भावस्पर्शी वाटला.  मुलांचं मन, भावविश्व समजून घ्यायला िभतीवर रेखाटलेल्या रेघोटय़ा, चित्र खूपच उपयोगी पडतात. लेखिकेने एका वेगळ्या, पण महत्त्वाच्या विषयावर लिहिले त्याबद्दल त्यांचे मन:पूर्वक आभार!  हा लेख वाचता वाचता मीही भूतकाळात रमले. िभतीवर आपली कलाकृती रेखाटणार नाही असं मूल विरळाच. मला स्वत:ला तर िभत एक मोठ्ठा कॅनव्हास वाटतो. ज्यावर मुलं चांगल्या प्रकारे चित्र रेखाटू शकतात. माझी मुलंही जेव्हा िभतीवर रेघोटय़ा मारू लागली तेव्हा मी त्यांना त्या रेघोटय़ांमधून कशी सुंदर चित्रं निर्माण होतात हे दाखवू लागले आणि चक्क मीही मुलांच्या बरोबरीने चित्र काढू लागले, मग वाढदिवसानिमित्त िभतीवर केकच्या डिझाईनप्रमाणे कार्टूनविश्व तर कधी जंगलबुक आकार घेऊ लागले, त्यात माझी मत्रीण- निरंजनाही आम्हाला सामील झाली आणि ती त्यात कार्डबोर्डचे झाड किंवा झोपडी अशी काहीबाही भर टाकू लागली. काही दिवसांतच मी दोघांसाठी दोन फळे-डस्टर विकत आणले.
मुलीने लहानपणी केलेल्या फळ्याच्या वापराचा उपयोग कुठेतरी तिला एमबीएच्या प्रेझेंटेशनमध्ये नक् कीच झाला असावा, असे मला वाटते. त्यापकी एक फळा आजही घरात आहे, वेळप्रसंगी त्यावर चित्र, संदेश लिहिला जातो.
ज्योती कपिले, बांद्रा.