गोवंशहत्या आणि गोमाता हे मुद्दे  गेल्या काही महिन्यांपासून गाजत असून या विषयावर सध्या सर्वत्र जोरदार चर्चा सुरू आहे. या निमित्ताने सावरकरांच्या गायीबद्दलच्या भूमिकेचे सातत्याने स्मरण करून दिले जात आहे.  कोणताही अभिनिवेष न बाळगता केवळ अर्थशास्त्राचे निकष किंवा कसोटय़ा ध्यानात  घेऊन या तापलेल्या मुद्दय़ाची केलेही ही चिकित्सा..

या बातमीसह सर्व प्रीमियम कंटेंट वाचण्यासाठी साइन-इन करा
ई-मेल द्या, नी साइन-अप करा
Already have a account? Sign in

‘गाय हा पशू उपयुक्त आहे म्हणून रक्षणीय आहे. गोरक्षणाचे धार्मिक स्वरूप सोडून त्यास आथक स्वरूप दिले की झाले! ’ स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांच्या या विधानाचा सखोलपणे आणि कोणताही पूर्वग्रह मनात न ठेवता अभ्यास करणे आणि त्यानुसार आचरण करणे हे आवश्यक ठरते. एखाद्या देशाच्या सर्वसमावेशक विकासासाठी आवश्यक असलेली गोष्ट जर कुठली असेल, तर ती म्हणजे काळानुरूप होणारे बदल आणि विज्ञाननिष्ठा हे होय. अठराव्या शतकापासून ते अलीकडील माहिती तंत्रज्ञान क्रांतीपर्यंत अर्थशास्त्रात एक बाब उल्लेखनीय ठरली आहे आणि ती म्हणजे, ज्या समाजाने विज्ञान आणि अर्थशास्त्राचे योग्य सूत्र निर्माण केले त्या समाज/देशाकडे प्रगतीचा ओघ वाहता राहिला! सतत ‘अपडेटेड’ आणि ‘अपग्रेडेड’ असलेल्या देशांचा प्रगतीचा आलेख चढाच राहिला आहे. आपल्याकडे मात्र असे होण्यात अनेक अडचणी दिसतात! भारतीय समाजात कोणत्याही घटनेकडे पाहण्याचा अनुक्रम प्रथम धार्मिक, नंतर राजकीय आणि शेवटी आíथक असा दिसतो आणि याचा प्रत्यय येणाऱ्या अशा अनेक घटना कायम घडताना दिसतात! साधारणपणे गेल्या वर्षभरापासून भारतात जे मुद्दे गाजत आहेत त्याची यादी केल्यास गोवंश सुरक्षा आणि एकंदरीत या विषयाच्या संदर्भातील अन्य मुद्दे, माध्यमे आणि जनमानसात इतक्या प्रकर्षांने गाजत आहेत की, हे विचारी मनाला विचारात पाडणारे आहे. भारतीय नागरिकांनी काय खावे, प्यावे, कोणत्या जीवनशैलीचा अवलंब करावा याविषयी सरकारने फार ढवळाढवळ केल्यास सामान्यांना ते अर्थातच रुचणार नाही. असे असले तरीही गोवंश सुरक्षा आणि त्याबाबतचा मुद्दा हा जनमत निर्मितीसाठी महत्त्वाचा ठरतो, तो गाय आणि तिला धार्मिक, भावनिक आणि सामाजिक असे अवास्तव देण्यात आलेले महत्त्व यामुळेच! सध्याच्या परिस्थितीत गोवंश सुरक्षा आणि त्याच्याशी निगडित धार्मिक धागे जुळवण्याचा प्रस्तुत लेखाचा प्रयत्न अजिबात नाही, हे वाचकांनी कृपया ध्यानात घ्यावे. अर्थशास्त्राचे निकष किंवा कसोटय़ा लक्षात घेऊन गोवंशबाबत निर्माण झालेला आणि राजकीयदृष्टय़ा तापलेला मुद्दा थोडा जवळून उलगडून पाहणे, हाच या लेखाचा उद्देश आणि प्रयत्न आहे.

आणखी वाचा
मराठीतील सर्व विशेष बातम्या वाचा. मराठी ताज्या बातम्या (Latest Marathi News) वाचण्यासाठी डाउनलोड करा लोकसत्ताचं Marathi News App.
Web Title: Cow economic model economic and political weekly marathi articles
First published on: 04-06-2017 at 02:45 IST