सोशली रिस्पॉन्सिबल

आजची तरुण पिढी फारशी संवेदनशील नाही. मुलं फक्त सोशल नेटवर्किंगमध्ये वेळ घालवतात पण सोशली अॅक्टिव्ह मात्र नाहीत, रिस्पॉन्सिबल तर मुळीच नाहीत. असं  बोललं जातं. पण सोमय्या कॉलेजमधल्या विद्यार्थ्यांनी सोशल रिस्पॉन्सिबिलिटीचा एक वेगळा आदर्श घालून दिला आहे. त्याविषयी सांगतेय वैदेही शेवडे..
इतक्यात कुठल्या मॉलमध्ये गेला असलात तर काही ट्रेंडी, एथनिक बॅग्जनं लक्ष वेधलं गेलंय का? यातल्या काही बॅग्ज आदिवासी भागतल्या महिलांनी बनवल्या असण्याची शक्यता आहे. या बॅग्ज आपल्यापर्यंत पोचवण्यामागे आहेत काही एमबीएचे विद्यार्थी. शिक्षण घेत असतानाच मुलांध्ये सोशल रिस्पॉन्सिबिलिटीचं भान यावं म्हणून घेतल्या जाणाऱ्या कम्युनिटी आऊटरिच स्पर्धेमध्ये नॅशनल लेव्हलवर के जे सोमय्या इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट अँड रिसर्चच्या (एसआयएमआर)दोन प्रोजेक्ट्सनी तिसऱ्या क्रमांकाची जागा पटकावली आहे. त्यांच्या कृती या प्रोजेक्टमधून या ग्रामीण भागातल्या स्त्रियांची कलाकुसर शहरातल्या चकाचक मॉल्सपर्यंत पोचलीय.
एसआयएमआरमधून एमबीए करणारे दोन्ही वर्षांचे पाच पाच विद्यार्थी कॉलेजच्या सोशल सेलमधून एकेका प्रोजेक्टमध्ये यात सहभागी झाले होते. प्रोजेक्ट मोगरा मध्ये या विद्यार्थ्यांनी शेतकऱ्यांना ऑफ सिझनमध्ये मोगऱ्याची शेती करायला शिकवलं. त्यामुळे शेतकऱ्यांचा चांगलाच फायदा झाला. प्रोजेक्ट कृतीमधून मुलांनी कर्नाटकातील समीरवाडी नावाच्या लहानश्या गावातल्या महिलांना पस्रेस बनवण्याचं ट्रेिनग दिलं. आता या महिलादेखील घराची आíथक बाजू सांभाळू लागल्या आहेत. तर मोगरा या प्रोजेक्ट्मुळे डहाणूजवळील खरीप पिकं घेणारया शेतकरयांना दिलासा मिळाला. पावसाळा संपला की या शेतकरयांना पसे मिळवण्यासाठी शहरांमध्ये मिळेल ते काम करावे लागे. आता त्यांना मोगऱ्याची शेती शिकवल्यामुळे ते १२ महिने तेथेच राहून शेती करू लागले.
‘अक्चुअल प्रोजेक्ट मॅनेजमेंट, टीम वर्क, टाईम मॅनेजमेंट, स्ट्रेस सिच्युएशन सांभाळण अशा सर्व गोष्टी आम्ही आत्तापर्यंत केवळ एमबीएच्या थिअरी म्हणून वर्गात शिकत होतो पण या प्रोजेक्टमुळे प्रॅक्टिकली हे अनुभवता आलं’, असं सोमय्या सोशल सेलची प्रेसिडेंट कोपल अग्रवालला वाटतं. तर मार्केटिंगची बाजू सांभाळणारी स्पर्शी श्रेशकर सांगते की, ‘आमची कन्सेप्ट वेगवेगळ्या लोकांना समजावून सांगणं आणि त्याचं महत्त्व पटवून देत आमचं प्रोडक्ट  विकणं खरंच मोठं आव्हान होतं. कोर्पोरेट सेक्टरपासून ते थेट गावामध्ये राहून तेथील लोकांना प्रोजेक्टची उपयोगिता समजावणं किंवा विविध एनजीओसोबत काम करणे अशा वेगवेगळ्या लेव्हलवर काम करताना मार्केटिंग आणि कम्युनिकेशन स्कील्सचा अभ्यास आपोआप झाला आणि आत्मविश्वास वाढला.’
ही मुलं सांगतात की, पर्स बनवण्यासाठी मुंबईमध्ये स्वस्त आणि उत्तम दर्जाचा कच्चा माल कुठे मिळतो यासाठी आम्ही स्वत विविध ठिकाणी फिरलो. आमच्या प्रोजेक्टची माहिती इतरांना मिळावी म्हणून आम्ही बुकमार्क्स आणि टॅग्ज बनवले. यावर प्रोजेक्टमध्ये काम करणारया महिलांची लहानशी स्टोरी छापण्यात आली. प्रोडक्ट्ससोबत ते दिल्याने लवकरच लोकांना याबद्दल माहिती मिळाली. रिटेल शॉप्स, ऑनलाईन शॉप्स यांचे व्यवहार तसंच टॅग्ज, लेबल, बुकमार्क अशा विविध सेल्स टेक्निक्सचा प्रत्यक्ष वापर आणि परिणाम समजला, असं अमित दीाक्षित सांगतो. ‘एसआयएमआर’चे फॅकल्टी अॅडव्हायजर आशा भाटीया यांना या प्रकल्पांमुळे विद्यार्थी अधिक प्रोफेशनली रीस्पॉन्सिबल होतात असे वाटते.
 प्रोजेक्ट्समध्ये काम करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्यापेक्षा खूपच वेगळं आयुष्य जगत असलेल्या लोकांसोबत राहून आयुष्याची एक वेगळीच बाजू दिसली असं ते म्हणतात. त्यांच्या कठीण आयुष्यात लहानसहान गोष्टींमधून आनंद शोधण्याची त्यांची उर्जा विद्यार्थ्यांना थक्क करते आणि आपल्या कामामुळे दुसऱ्याच्या चेहरयावर समाधानाचं हसू येत ते खूप मोलाचं आहे असं या विद्यार्थ्यांना वाटतं. समाजसेवा आणि अभ्यास याचं हे परफेक्ट कॉम्बिनेशन आहे असं म्हणायला हरकत नाही.