рдЧрдирдкрд╛рд╡рдбрд░рдЪреНрдпрд╛ рд╢реЛрдзрд╛рдирдВрддрд░ рдмрд░реАрдЪ рд╡рд░реНрд╖реЗ рддреНрдпрд╛рдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рдкреНрд░рд╛рдореБрдЦреНрдпрд╛рдиреЗ рдЪреАрдирдордзреНрдпреЗ рд╢реЛрднреЗрдЪреНрдпрд╛ рджрд╛рд░реВрдХрд╛рдорд╛рд╕рд╛рдареА рд╣реЛрдд рдЕрд╕реЗ. рддреНрдпрд╛рдирдВрддрд░ рд╕рд╛рдзрд╛рд░рдг резреи рд╡реНрдпрд╛ рд╢рддрдХрд╛рдд рдЧрдирдкрд╛рд╡рдбрд░рдЪрд╛ рдпреБрджреНрдзрд╛рдд рд╡рд╛рдкрд░ рд╕реБрд░реВ рдЭрд╛рд▓рд╛. рдЧрдирдкрд╛рд╡рдбрд░ рдЬрд│рд╛рд▓реНрдпрд╛рдирдВрддрд░ рдореЛрдареЯрд╛ рдкреНрд░рдорд╛рдгрд╛рдд рдзреВрд░ рдЖрдгрд┐ рдЕрдиреНрдп рд╡рд╛рдпреВ рддрдпрд╛рд░ рд╣реЛрддрд╛рдд. рд╣реЗ рдЬреНрд╡рд▓рдирд╛рдЪреЗ рдЧреБрдгрдзрд░реНрдо рд╡рд╛рдкрд░реВрди рдкрд╣рд┐рд▓реНрдпрд╛ рддреЛрдлрд╛ рдЖрдгрд┐ рдмрдВрджреБрдХрд╛ рдмрдирд╡рд▓реНрдпрд╛ рдЧреЗрд▓реНрдпрд╛.

рддреНрдпрд╛рдВрдЪреА рд░рдЪрдирд╛ рдЕрдЧрджреА рд╕рд╛рдзреА-рд╕реЛрдкреА рд╣реЛрддреА. рдПрдЦрд╛рджреНрдпрд╛ рд▓рд╛рдХрдбреА рдЬрд╛рдб рдХрд╛рдареАрд╡рд░ рдкреБрдвреЗ рдзрд╛рддреВрдЪреА рдирд│реА рдмрд╕рд╡рд▓реЗрд▓реА рдЕрд╕реЗ. рдирд│реАрдЪреЗ рдорд╛рдЧреАрд▓ рдЯреЛрдХ рдмрдВрджрд┐рд╕реНрдд рдЕрд╕реЗ рддрд░ рдкреБрдвреАрд▓ рдЯреЛрдХ рдореЛрдХрд│реЗ рдЕрд╕реЗ. рддреНрдпрд╛рдд рдкреНрд░рдердо рдереЛрдбреА рдЧрдирдкрд╛рд╡рдбрд░ рднрд░рд▓реА рдЬрд╛рдд рдЕрд╕реЗ. рддреНрдпрд╛рдирдВрддрд░ рдзрд╛рддреВрдЪреА рдЧреЛрд│реА, рд▓рд╣рд╛рди рджрдЧрдб рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдЕрдЧрджреА рдЬрд╛рдб рд╡рд╛рд│реВ рдЕрд╕реЗ рдХрд╛рд╣реАрд╣реА рднрд░рд▓реЗ рдЬрд╛рдпрдЪреЗ. рдзрд╛рддреВрдЪреНрдпрд╛ рдирд│реАрд▓рд╛ рдорд╛рдЧрдЪреНрдпрд╛ рдмрд╛рдЬреВрд▓рд╛ рдмрддреНрддреА рджреЗрдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдЫреЛрдЯреЗ рдЫрд┐рджреНрд░ рдЕрд╕реЗ. рддреНрдпрд╛рддреВрди рдкреЗрдЯрддрд╛ рдирд┐рдЦрд╛рд░рд╛ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рд╡рд╛рддреАрдЪреНрдпрд╛ рдорджрддреАрдиреЗ рдпрд╛ рдорд┐рд╢реНрд░рдгрд╛рд▓рд╛ рдмрддреНрддреА рджрд┐рд▓реА рдЬрд╛рдд рдЖрд╣реЗ. рддреЗ рдХрд╛рдо рдмрдВрджреВрдХ рдзрд░рдгрд╛рд░рд╛ рд╕реИрдирд┐рдХ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рджреБрд╕рд░рд╛ рд╕реИрдирд┐рдХ рдХрд░рдд рдЕрд╕реЗ. рдЧрдирдкрд╛рд╡рдбрд░рдЪрд╛ рдирд│реАрдд рд╕реНрдлреЛрдЯ рд╣реЛрдКрди рдЧрд░рдо рд╡рд╛рдпреВ рдЖрдгрд┐ рдзреБрд░рд╛рдЪреНрдпрд╛ рджрд╛рдмрд╛рдиреЗ рдЧреЛрд│реА рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рджрдЧрдб рдкреБрдвреВрди рд╡реЗрдЧрд╛рдиреЗ рдмрд╛рд╣реЗрд░ рдкрдбрдд рдЕрд╕реЗ.

рд╕реБрд░реБрд╡рд╛рддреАрдЪреНрдпрд╛ рдЕрд╢рд╛ рд╣рд╛рддрд╛рдд рдзрд░рдгреНрдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рддреЛрдлрд╛рдВрдирд╛ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдмрдВрджреБрдХрд╛рдВрдирд╛ рд╣рдБрдб рдХреЕрдирди, рд╣рдБрдб рдЧрди┬а рдЕрдерд╡рд╛ рдЖрдХреНрд░реНрд╡рд┐рдмрд╕ (arquebus) рдореНрд╣рдгрдд. рддреНрдпрд╛ рдбрд╛рдЧрдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рд╕реИрдирд┐рдХрд╛рдВрдирд╛ тАШрдЖрдХреНрд░реНрд╡рд┐рдмреБрд╕рд┐рдпрд░реНрд╕тАЩ рдореНрд╣рдгрдд. рдпрд╛ рдмрдВрджреБрдХрд╛ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рддреЛрдлрд╛ рдЕрдЧрджреАрдЪ рдкреНрд░рд╛рдердорд┐рдХ рд╕реНрд╡рд░реВрдкрд╛рдЪреНрдпрд╛ рд╣реЛрддреНрдпрд╛. рддреНрдпрд╛ рдЬрд░ рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд┐рдд рдкрдХрдбрд▓реНрдпрд╛ рдирд╛рд╣реАрдд рддрд░ рдмрддреНрддреА рджрд┐рд▓реНрдпрд╛рдирдВрддрд░ рдорд╛рдЧреЗ рдмрд╕рдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рдзрдХреНрдХреНреЯрд╛рдиреЗ (рдордЭрд▓ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рд░рд┐рдХреЙрдЗрд▓) рд▓рд╛рдХрдбреА рджрд╛рдВрдбрд╛ рд╕реИрдирд┐рдХрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЫрд╛рддреАрдд рдШреБрд╕рдд рдЕрд╕реЗ. рдирд│реАрдд рдЧрд░рдЬреЗрдкреЗрдХреНрд╖рд╛ рдЬрд╛рд╕реНрдд рдЧрдирдкрд╛рд╡рдбрд░ рднрд░рд▓реА рддрд░ рдореЛрдард╛ рд╕реНрдлреЛрдЯ рд╣реЛрдКрди рдирд│реА рдлреБрдЯрдд рдЕрд╕реЗ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рддреЛрдл рдбрд╛рдЧрдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рд╕реИрдирд┐рдХрд╛рдВрдирд╛рдЪ рдЕрдкрд╛рдп рд╣реЛрдд рдЕрд╕реЗ.

рдЕрд╢рд╛ рдмрдВрджреБрдХрд╛рдВрдЪрд╛ рдЖрдгрд┐ рддреЛрдлрд╛рдВрдЪрд╛ рдкрд▓реНрд▓рд╛рд╣реА рдЦреВрдк рдХрдореА рд╣реЛрддрд╛. рддреНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рддреНрдпрд╛ рдЖрдЬрдЪреНрдпрд╛ рдмрдВрджреБрдХрд╛-рддреЛрдлрд╛рдВрд╕рд╛рд░рдЦреНрдпрд╛ рд▓рд╛рдВрдм рдкрд▓реНрд▓реНрдпрд╛рдЪреЗ рд╢рд╕реНрддреНрд░ рдореНрд╣рдгреВрди рди рд╡рд╛рдкрд░рддрд╛ рд╕рдореЛрд░рд╛рд╕рдореЛрд░рдЪреНрдпрд╛ рд▓рдврд╛рдИрдд рд╡рд╛рдкрд░рд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рдд рдЕрд╕рдд. рдорд╛рддреНрд░ рддреНрдпрд╛рддреВрди рдмрд╛рд╣реЗрд░ рдкрдбрдгрд╛рд░рд╛ рдЧрд░рдо рдзрд╛рддреВрдЪрд╛ рдЧреЛрд│рд╛ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рджрдЧрдб рд╢рддреНрд░реВрд╕реИрдирд┐рдХрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЪреЗрд╣рд▒реНрдпрд╛рд╡рд░ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рд╢рд░реАрд░рд╛рд╡рд░ рдореЛрдард╛ рдЖрдШрд╛рдд рдХрд░рдд рдЕрд╕реЗ. рддрд╕реЗрдЪ рдпрд╛ рд╢рд╕реНрддреНрд░рд╛рдВрдЪрд╛ рдЖрд╡рд╛рдЬрд╣реА рднреАрддрд┐рджрд╛рдпрдХ рдпреЗрдд рдЕрд╕реЗ. рддреНрдпрд╛рдЪрд╛ рдкрд░рд┐рдгрд╛рдо рдкрд╛рдирд┐рдкрддрдЪреНрдпрд╛ рдкрд╣рд┐рд▓реНрдпрд╛ рдпреБрджреНрдзрд╛рдд рдкрд╛рд╣рд╛рдпрд▓рд╛ рдорд┐рд│рд╛рд▓рд╛.

рдкрд╛рдирд┐рдкрддрдЪреЗ рдкрд╣рд┐рд▓реЗ рдпреБрджреНрдз резрелреирем рд╕рд╛рд▓реА рдмрд╛рдмрд░ рдЖрдгрд┐ рджрд┐рд▓реНрд▓реАрдЪрд╛ рд╕реБрд▓рддрд╛рди рдЗрдмреНрд░рд╛рд╣рд┐рдо рд▓реЛрдзреА рдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛рдд рдЭрд╛рд▓реЗ. рдмрд╛рдмрд░рдЪреЗ рд╕реИрдиреНрдп рд▓реЛрдзреАрдЪреНрдпрд╛ рддреБрд▓рдиреЗрдд рдЦреВрдк рдХрдореА рд╣реЛрддреЗ. рдорд╛рддреНрд░ рдмрд╛рдмрд░рдиреЗ рдСрдЯреЛрдорди рддреБрд░реНрдХ рд╕реЗрдирд╛рдиреА рдЙрд╕реНрддрд╛рдж рдЕрд▓реА рдХреБрд▓реА рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдиреЗрддреГрддреНрд╡рд╛рдЦрд╛рд▓реА рддреЛрдлрдЦрд╛рдирд╛ рд╡рд╛рдкрд░рд▓рд╛. рддреНрдпрд╛рдд рдЕрд╢рд╛ рд╕реБрд░реБрд╡рд╛рддреАрдЪреНрдпрд╛ рдкреНрд░рдХрд╛рд░рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рддреЛрдлрд╛ рдЖрдгрд┐ рдмрдВрджреБрдХрд╛ рд╣реЛрддреНрдпрд╛. рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдЖрд╡рд╛рдЬрд╛рдиреЗ рд▓реЛрдзреАрдЪреНрдпрд╛ рд╕реИрдиреНрдпрд╛рдд рдореЛрдареЯрд╛ рдкреНрд░рдорд╛рдгрд╛рд╡рд░ рдЕрд╕рд▓реЗрд▓реЗ рд╣рддреНрддреА рдмрд┐рдерд░рд▓реЗ рдЖрдгрд┐ рд░рдгрднреВрдореАрдд рд╕реИрд░рд╛рд╡реИрд░рд╛ рдкрд│реВ рд▓рд╛рдЧрд▓реЗ. рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдкрд╛рдпрд╛рдЦрд╛рд▓реА рд▓реЛрдзреАрдЪреЗрдЪ рд╕реИрдирд┐рдХ рдЪрд┐рд░рдбреВрди рдореЗрд▓реЗ. рднрд╛рд░рддрд╛рдд рдкрд╛рдирд┐рдкрддрдЪреНрдпрд╛ рдкрд╣рд┐рд▓реНрдпрд╛ рдпреБрджреНрдзрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдирд┐рдорд┐рддреНрддрд╛рдиреЗ рдкреНрд░рдердордЪ рдЕрд╢рд╛ рддреЛрдлрд╛-рдмрдВрджреБрдХрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рдЭрд╛рд▓рд╛. рдХрдореА рд╕рдВрдЦреНрдпреЗрдЪреНрдпрд╛ рдмрд╛рдмрд░рдЪреНрдпрд╛ рд╕реИрдирд┐рдХрд╛рдВрдиреА рд▓реЛрдзреАрдЪрд╛ рдкрд░рд╛рднрд╡ рдХреЗрд▓рд╛ рдЖрдгрд┐ рднрд╛рд░рддрд╛рдд рдореБрдШрд▓ рд╕рддреНрддреЗрдЪрд╛ рдкрд╛рдпрд╛ рд░реЛрд╡рд▓рд╛. рдПрдЦрд╛рджреНрдпрд╛ рд╢рд╕реНрддреНрд░рд╛рдиреЗ рджреЗрд╢рд╛рдЪрд╛ рдкреБрд░рддрд╛ рдЗрддрд┐рд╣рд╛рд╕ рдмрджрд▓рд▓рд╛.

рдкреБрдвреЗ рднрд╛рд░рддрд╛рддрд╣реА рдпрд╛ рдкреНрд░рд╛рдердорд┐рдХ рддреЛрдлрд╛-рдмрдВрджреБрдХрд╛ рд╡рд╛рдкрд░рд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рдК рд▓рд╛рдЧрд▓реНрдпрд╛. рддреНрдпрд╛рдВрдирд╛ рд╕реНрдерд╛рдирд┐рдХ рднрд╛рд╖реЗрдд рдЬрдВрдмреБрд░рдХрд╛, рд╣рд╕реНрддрдирд╛рд▓, рдЧрд░рдирд╛рд▓, рд╕реБрддрд░рдирд╛рд▓ рдЕрд╢реА рдирд╛рд╡реЗ рд╣реЛрддреА. рддреНрдпрд╛ рд╣рд╛рддрд╛рдд рдзрд░реВрди рдЕрдерд╡рд╛ рд╣рддреНрддреА рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдЙрдВрдЯрд╛рд╡рд░ рдмрд╕реВрди рд╡рд╛рдкрд░рд▓реНрдпрд╛ рдЬрд╛рдд рдЕрд╕рдд.

рд╕реБрд░реБрд╡рд╛рддреАрд▓рд╛ рдХреЗрд╡рд│ рдЪреАрдирдордзреНрдпреЗ рд╡рд╛рдкрд░рд▓реЗ рдЬрд╛рдгрд╛рд░реЗ рд╣реЗ рддрдВрддреНрд░ рдкреБрдвреЗ рдордВрдЧреЛрд▓ рд╢рд╛рд╕рдХрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рд│рд╛рдд рдордзреНрдп рдЖрд╢рд┐рдпрд╛, рдЕрд░рдмрд╕реНрддрд╛рди, рднрд╛рд░рдд, рдЖрдгрд┐ рдпреБрд░реЛрдкрд╛рдд рдкреЛрд╣реЛрдЪрд▓реЗ. рдпреБрд░реЛрдкреАрдп рд╕рддреНрддрд╛рдВрдиреА рддреНрдпрд╛рдд рдЦреВрдкрдЪ рд╕реБрдзрд╛рд░рдгрд╛ рдХреЗрд▓реНрдпрд╛ рдЖрдгрд┐ рд╕рд░рд╕ рд╢рд╕реНрддреНрд░реЗ рд╡рд┐рдХрд╕рд┐рдд рдХреЗрд▓реА. рддреНрдпрд╛рдВрдиреАрдЪ рдпреБрд░реЛрдкреАрдп рджреЗрд╢рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╕рд╛рдореНрд░рд╛рдЬреНрдпрд╡рд┐рд╕реНрддрд╛рд░рд╛рд▓рд╛ рдорджрдд рдХреЗрд▓реА.

рд╕рдЪрд┐рди рджрд┐рд╡рд╛рдг

sachin.diwan@expressindia.com