आपले शरीर मजबूत हाडांवर अवलंबून असते. निरोगी आणि तंदुरुस्त शरीरासाठी मजबूत हाडे आवश्यक असतात, ज्यामुळे शरीर जास्त काळ सक्रिय राहते. पण, जीवनशैली आणि आहारात वयानुसार बदल होतात. ज्यामुळे हाडे कमकुवत होतात आणि दुखापतीचा धोका वाढतो. अशा परिस्थितीत, हाडांचे कमकुवत होणे लवकर ओळखणे महत्वाचे आहे, जेणेकरून हाडांची पुनर्प्राप्ती प्रक्रिया वेगवान करता येईल आणि नुकसान होण्याचा धोका कमी करता येईल. पण,हाडांच्या पोकळीची काही सुरुवातीची लक्षणे आहेत, ज्यांचे लवकर निदान आणि प्रतिबंध वेळीच करणे आवश्यक आहे. दिल्लीतील अरुणा असफ अली रुग्णालयातील ऑर्थोपेडिक तज्ज्ञ डॉ. कृषित पटेल यांनी हाडांचे नुकसान होण्यापूर्वीची सुरुवातीची लक्षणे कोणती आहेत हे स्पष्ट केले.
हाडांमध्ये सतत वेदना (Constant pain in the bones)
हाडांच्या दुखापतीची सुरुवातीची लक्षणे बहुतेकदा शरीराच्या एका भागात दीर्घकाळापर्यंत वेदना म्हणून दिसून येतात. म्हणूनच वेदना कालांतराने वाढत जातात आणि सामान्य वेदनाशामक औषधांनी कमी होत नाहीत. हाडांमधील वेदना वेगवेगळ्या प्रकारच्या प्रतिक्रिया निर्माण करतात, ज्या हालचाल मंद होणे, दुखणे, ठणकणे आणि तीक्ष्ण वेदनांपर्यंत जाणवू शकतात, हा त्रास रात्री प्रभावित हाडांशी संबंधित शारीरिक हालचाली दरम्यान आणखी वाढू शकते. फ्रॅक्चर, हाडांचे संसर्ग, ऑस्टियोपोरोसिस आणि कर्करोग यासारख्या परिस्थितींमधून देखील वेदना लक्षणे विकसित होऊ शकतात. हाडांच्या कर्करोगाचा त्रास अधूनमधून सुरू होतो, परंतु प्रभावित भागात प्रत्येक हालचालीसह हळूहळू वाढतो. जेव्हा हाडांची वेदना बराच काळ टिकतात.
हाडांजवळील गाठी किंवा सूज (Lumps or swelling near the bones)
हाडांचे नुकसान प्रथम सूज म्हणून दिसून येते, जे प्रभावित हाडांच्या आसपासच्या भागात गाठी म्हणून दिसून येते. वाढत्या हाडांच्या नुकसानीमुळे सूज हळूहळू विकसित होते, परंतु सुरुवातीला ती ओळखता येत नाही. हाडांच्या सभोवतालच्या ऊतींमध्ये दाह किंवा सूज झाल्यामुळे होते. या गाठीमुळे हाडांची असामान्य वाढ होते.
मर्यादित हालचाल (special move)
हाडांच्या नुकसानीमुळे सांधे आणि स्नायूंच्या समस्या तसेच मज्जातंतूंचे नुकसान होते. हाडांच्या नुकसानाच्या सुरुवातीच्या लक्षणांमध्ये कडकपणा आणि हालचाल कमी होणे, तसेच जखमी हाडाभोवती हात, पाय किंवा सांध्याचा मर्यादित वापर यांचा समावेश असू शकतो. अशा परिस्थितीत वेदना, लंगडणे, अशक्तपणा, हातपाय मर्यादित प्रमाणात वाकणे आणि सरळ होणे, हाडे आणि सांधे फ्रॅक्चर ही आजारांची लक्षणे आहेत. अशा वेळी चालताना त्रास होतो वेळेवर उपचार न केल्यास, ते अपंगत्व देखील आणू शकते.
थकवा किंवा वजनाची घटना (Fatigue or weight gain)
कर्करोग किंवा संसर्गासारख्या आजारांमुळे होणारे हाडांचे नुकसान शरीरात लक्षणे निर्माण करते. विश्रांती असूनही, शरीरात थकवा किंवा अशक्तपणा दिसून येतो, तसेच कोणत्याही कारणाशिवाय वजन कमी होते. याशिवाय, रात्री घामासह सौम्य ताप देखील येतो. जेव्हा शरीर एकाच वेळी हाडे आणि इतर ऊतींना प्रभावित करणाऱ्या आजाराशी लढत असते. जसे की हाडांचा कर्करोग किंवा संसर्ग इ.