लिव्हर खराब झालं तर हातांवर दिसतात ‘ही’ ६ लक्षणं; जीवघेण्या संकेतांकडे दुर्लक्ष केलं, तर होऊ शकतं मोठं नुकसान!

तुमच्या हातांवर दिसणारा लालसरपणा, खाज, नखातील बदल किंवा हात थरथरणं हे सर्व शरीरातील यकृताशी निगडित असंतुलनाची सुरुवात दर्शवू शकतात. चला जाणून घेऊ या, या गूढ लक्षणांमागचं खऱ्या अर्थानं रहस्य…

लिव्हर खराब झालं तर हातांवर दिसतात ‘ही’ ६ लक्षणं

१. लालसर तळहात (Palmar Erythema)

हातांच्या तळव्यावर, विशेषतः अंगठा आणि करंगळीच्या खाली जर लालसरपणा दिसत असेल, तर तो यकृताच्या कार्यातील बिघाडाचं संकेत असू शकतो. यकृताच्या आजारात शरीरात एस्ट्रोजेन हार्मोनचं प्रमाण वाढतं, ज्यामुळे रक्तवाहिन्या फुगतात आणि तळवे लाल दिसतात. हे लक्षण कधी कधी निरोगी व्यक्तींमध्येही आढळू शकतं, तरी वारंवार दिसल्यास वैद्यकीय सल्ला घेणं गरजेचं आहे.

२. हात वाकडे होणं (Dupuytren’s Contracture)

या स्थितीत तळहाताखालील त्वचा जाडसर आणि आकुंचन पावते, ज्यामुळे बोटं हळूहळू वाकलेली राहतात.
हे लक्षण दीर्घकाळ यकृताशी संबंधित आजारांमध्ये विशेषतः सिरोसिस (Cirrhosis) मध्ये दिसू शकतं. अल्कोहोलचे सेवन, मधुमेह आणि आनुवंशिक कारणेदेखील यास कारणीभूत ठरू शकतात.

३. ‘टेरी नेल्स’ (Terry’s Nails)

नखांच्या टोकाला जर पांढुरका रंग आणि बेसला फक्त गुलाबी पट्टा दिसत असेल, तर यकृतातील प्रथिनांची आणि रक्तप्रवाहातील असंतुलनाची शक्यता असते. ही स्थिती सिरोसिस, हृदयविकार किंवा मधुमेहामध्येही दिसू शकते.
अशा वेळी नखे केवळ सौंदर्याचा आरसा नसतात, तर ते शरीरातील गंभीर बदलांचं प्रतिबिंब असतात.

४. नखांचा आकार बदलणे (Nail Clubbing)

बोटांच्या टोकांना गोलाई येणं आणि नखं जाडसर दिसणं हे ऑक्सिजनच्या कमतरतेचं आणि यकृताच्या कार्यात बिघाडाचं संकेत ठरू शकतं. हे लक्षण फुप्फुस, हृदय आणि यकृताच्या दीर्घकालीन आजारांमध्ये आढळतं, त्यामुळे हे बदल दिसल्यास तपासणी आवश्यक आहे.

५. हातांची थरथर (Asterixis)

कधी कधी हात आणि मनगट अनियंत्रितपणे थरथरतात; या हालचालीला Flapping Tremor म्हटलं जातं.
ही लक्षणं Hepatic Encephalopathy या गंभीर यकृत स्थितीत दिसतात, जेव्हा शरीरातील विषारी द्रव्ये मेंदूपर्यंत पोहोचतात. अशा वेळी त्वरीत वैद्यकीय सल्ला घ्यावा.

६. हातापायांना खाज सुटणं (Pruritus)

जर हातांच्या तळव्यांना आणि पायांच्या तळांना अचानक, सतत खाज सुटत असेल आणि कोणतेही पुरळ दिसत नसेल, तर तेही यकृतातील पित्तप्रवाह (bile flow) अडकल्याचं संकेत असू शकतं. ही स्थिती Cirrhosis मध्ये सामान्य आहे आणि रात्री विशेषतः वाढते.

तज्ज्ञ सांगतात:

ही लक्षणं तात्पुरती असू शकतात, पण दुर्लक्ष केल्यास मोठ्या आजाराचं रूप घेऊ शकतात. हातांवरील हे सूक्ष्म बदल तुमच्या यकृताच्या आरोग्याचा मूक इशारा असू शकतात, त्यामुळे जर अशी लक्षणं वारंवार दिसत असतील तर ताबडतोब वैद्यकीय तपासणी आवश्यक आहे.

लक्षात ठेवा:

तुमचे हात फक्त कामासाठी नाहीत, ते तुमचं यकृत काय सांगतंय तेही दाखवतात. हातांवर दिसणारे हे संकेत वेळीच ओळखले तर गंभीर आजार टाळता येऊ शकतात आणि आरोग्य टिकवून ठेवता येतं.