World Heart Day 2025: जगभरात दरवर्षी २९ सप्टेंबर रोजी World Heart Day साजरा केला जातो. हा दिवस साजरा करण्यामागे हार्ट अटॅकबद्दल लोकांना जागृक करून आपण यापासून कशाप्रकारे स्वतःला वाचवू शकतो, हा मुख्य उद्देश आहे. अलीकडच्या काळात बदलेली जीवनशैली, कामाचा ताण, आहार, अपूर्ण झोप, व्यायामाचा अभाव यांमुळे हार्ट अटॅक दिवसेंदिवस वाढत आहे. अगदी लहान मुलांपासून ते वयोवृद्धांपर्यंत प्रत्येकाला हार्ट अटॅकला सामोरे जावे लागत आहे. तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या झटक्यांच्या संख्येत झपाट्याने वाढ झाल्याने सर्वांनाच धक्का बसला आहे. मागील काही दिवसांपूर्वी अभिनेत्री शेफाली जरीवालाच्या अचानक झालेल्या मृत्यूने पुन्हा एकदा प्रश्न उपस्थित केला आहे की कमी वयात हृदयविकाराचा झटका का येतो? भारतातील एकूण मृत्यूंपैकी मोठ्या प्रमाणात मृत्यू हृदयविकार, हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकमुळे होतात, ज्यामध्ये तरुणांच्या संख्येचाही मोठ्या प्रमाणात समावेश आहे.

शनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन (NCBI) नुसार, दरवर्षी ३० लाख लोकांना हृदयविकाराचा झटका, स्ट्रोक आणि हृदयविकाराचा त्रास होतो. हृदयविकाराचा झटका किंवा हृदयविकाराचा झटका येणाऱ्यांपैकी सुमारे ४० टक्के लोक ५५ वर्षांपेक्षा कमी वयाचे आहेत.

हृदयविकाराचा झटका म्हणजे काय?

हृदयविकाराचा झटका, ज्याला वैद्यकीय भाषेत मायोकार्डियल इन्फेक्शन म्हणतात. ही अशी स्थिती आहे, ज्यामध्ये हृदयाच्या स्नायूंना पुरेसे ऑक्सिजन आणि रक्तपुरवठा होत नाही. हा सामान्यतः हृदयाच्या धमन्यांमध्ये (कोरोनरी आर्टरीज) कोलेस्ट्रोल आणि चरबीचे साठे (प्लेक) जमा होतात तेव्हा होतो. जेव्हा ही प्लेक फुटते तेव्हा रक्ताची गुठळी तयार होऊ शकते, जी रक्तप्रवाह पूर्णपणे रोखते आणि हृदयाच्या स्नायूंना नुकसान पोहोचवते.

हृदयविकाराची मुख्य लक्षणे

  • छातीत दाब, घट्टपणा किंवा वेदना होणे
  • खांदा, हात, पाठ, मान किंवा जबड्यात वेदना होणे
  • श्वास घेण्यात अडचण येणे
  • जास्त घाम येणे
  • चक्कर येणे किंवा बेशुद्ध पडणे

तरुणांमध्ये हृदयविकाराचे प्रमाण का वाढत आहे?

  • डॉ. टीएस क्लेअर म्हणाले की, “तरुणांमध्ये हृदयविकाराच्या घटनांमध्ये वाढ होण्यामागे अनेक कारणे आहेत, त्यापैकी सर्वात मोठे कारणे म्हणजे चुकीची जीवनशैली, अस्वास्थ्यकर आहार आणि धूम्रपान.“
  • ताण आणि झोपेचा अभाव : दीर्घकालीन मानसिक ताण आणि अपुरी झोप हृदयाचे आरोग्य कमकुवत करते.
  • शारीरिक हालचालींचा अभाव : जास्त वेळ बसून राहणे आणि व्यायामाचा अभाव हृदयरोगाचा धोका वाढवते.
  • धूम्रपान आणि मद्यपान : या सवयी रक्तवाहिन्यांना नुकसान करतात आणि रक्तदाब वाढवतात.
हेही वाचा

हृदयविकार कसा रोखायचा?

  • फायबर, ओमेगा-३ आणि अँटिऑक्सिडंट्स असलेला संतुलित आहार घ्या.
  • दररोज किमान ३० मिनिटे व्यायाम करा.
  • धूम्रपान आणि मद्यपानापासून दूर राहा.
  • ताणतणाव व्यवस्थापित करा, ध्यान, योगासने करा आणि पुरेशी झोप घ्या.
  • विशेषतः ३० वर्षांनंतर दरवर्षी आरोग्य तपासणी करा.