नक्षलवादग्रस्त भागात आदिवासी विरुद्ध पोलीस संघर्ष पेटण्याची चिन्हे

सामान्य नागरिकांना चकमकीत ठार मारल्याचा स्थानिकांचा दावा

नेलगुंडा (जि. गडचिरोली) : गेल्यावर्षी २९ नोव्हेंबर रोजी अबुजमाड पहाडावर नक्षलवादी व पोलीस दलात झालेल्या चकमकीत दोन जण ठार झाले होते. या घटनेनंतर एक महिन्याने या भागातील १८ दुर्गम गावे आणि पोलीस दलात वादाला सुरुवात झाली आहे. ग्रामस्थांच्या म्हणण्यानुसार चकमकीत ठार झालेले दोघेही सामान्य नागरिक होते, तर पोलिसांच्या दाव्यानुसार ते दोघेही नक्षलवादी असून तसे पुरावे त्यांच्याकडे आहेत. या दाव्या-प्रतिदाव्यांमुळे पुन्हा एकदा आदिवासी विरुद्ध पोलीस असा संघर्ष नक्षलवादग्रस्त भागात पेटण्याची चिन्हे आहेत.

प्रकाश चुक्कू मुहंडा (२३, रा. नेलगुंडा, ता. भामरागड) व राजू दसा पुसाली (४०, रा. मोडेमेट्टा, ता. भामरागड) हे दोघे २९ नोव्हेंबर रोजी ‘अबुजमाड’ पहाडाच्या पायथ्याशी नक्षलवादी व पोलीस दलात झालेल्या चकमकीत ठार झाले होते. मात्र, चकमकीत ठार झालेले दोघेही नक्षलवादी नसून सामान्य आदिवासी आहेत, असा ग्रामस्थांचा दावा आहे. प्रकाश व राजू हे दोघेही नातेवाईक होते. घटनेच्या दिवशी ते आदिवासी माडियांचे मद्य (गुरगा) गोळा करण्यासाठी सकाळीच ‘अबुजमाड’ पहाडाच्या दिशेने जंगलात गेले होते. त्याच दिवशी महाराष्ट्र-छत्तीसगड सीमेवरील ‘अबुजमाड’ पहाडावरील जंगलात नक्षलवाद्यांचे शिबीर सुरू होते. याची कल्पना प्रकाश व राजू या दोघांनाही नव्हती. रात्री उशिरापर्यंत दोघेही घरी परतले नाहीत. त्यामुळे कुटुंबीय सकाळी दोघांना शोधण्यासाठी जंगलात गेले. तेथे त्यांच्याजवळचे सामान आणि दोरी एका झाडाला बांधून ठेवलेली दिसून आली. पुढे काही तासांनंतर पोलीस चकमकीत ते दोघेही मृत पावल्याची माहिती देण्यात आली.

कुटुंबीयांचे आरोप. : प्रकाश व राजू जंगलातून परत येत असताना पोलिसांनीच त्यांना पकडले. गोळय़ा घालण्यापूर्वी त्यांना मारहाण केली. नक्षलवाद्यांशी संबंध नसतानाही पोलिसांनी प्रकाश व राजू यांना का ठार केले, असा आरोप प्रकाश यांचे बंधू पांडा मुहंडा यांनी केला. तर, पोलिसांना नक्षलवाद्यांनी ठार केले असे दाखवायचे होते. मात्र यात त्यांना अपयश आले. त्यामुळेच पोलिसांनी या दोघांना ठार करून नक्षलवाद्यांचे शिबीर स्थळ उद्ध्वस्त केल्याचा बनाव रचला, असा आरोप मृतराजूची यांची पत्नी रुक्मी यांनी केला आहे. पोलिसांनी मात्र हे सर्व आरोप फेटाळून लावले आहेत. तसेच ते दोघेही नक्षलवादी असल्याचा पोलिसांनी केला आहे.

प्रकाश व राजू हे दोघेही नक्षलवाद्यांसोबत नियमित फिरत असल्याची कबूली त्यांच्या कुटुंबीयांनी दिली आहे. घटनेच्या एक महिन्यानंतर ग्रामस्थांनी केलेल्या आंदोलनाला नक्षलवाद्यांचा पाठिंबा होता. वरिष्ठ नक्षलवादी तारक्का ठिय्या आंदोलनाच्या दिवशी सायंकाळी ४ वाजेपर्यंत नेलगुंडा या गावात होती, अशी माहिती आमच्याकडे आहे. चकमकीच्या ठिकाणचे चित्रीकरण करण्यात आले आहे. शिबीरस्थळी प्रकाश हा नक्षल गणवेशात होता, तर राजू साधा गणवेश घालून होता. आत्मसमर्पित नक्षलवाद्यांनीही या दोघांची ओळख पटवली आहे. या संपूर्ण घटनाक्रमाच्या दंडाधिकारीय चौकशीचे आदेश देण्यात आले आहेत. या दोघांच्याही ‘व्हिसेरा’चे नमुने तपासणीसाठी प्रयोगशाळेत पाठवण्यात आले आहेत. त्यातून या संपूर्ण घटनाक्रमाचे सत्य समोर येईल. पोलिसांना बदनाम करणे, मनोबल खच्चीकरण करणे हा नक्षलवाद्यांच्या रणनीतीचा भाग आहे. – शैलेश बलकवडे, जिल्हा पोलीस अधीक्षक, गडचिरोली