पुणे : मराठा समाजाचे सामाजिक, शैक्षणिक आणि आर्थिक मागासलेपण ठरविण्यासाठी राज्य मागासवर्ग आयोगाने बुधवारच्या बैठकीत १९ निकष निश्चित केले. मात्र आयोगाच्या या बैठकीला ११ पैकी केवळ पाच सदस्यच उपस्थित असल्यामुळे निकष अंतिम करण्यासाठी ४ जानेवारीला पुण्यात पुन्हा बैठक घेण्यात येणार आहे.
‘गोखले इन्स्टिटय़ूट’ला नमुना तपासणीचे काम देण्यात आले असून, त्याबाबतचा अहवाल आयोगाला सादर केला जाणार आहे. त्याच्या आधारे आयोगाने तयार केलेल्या चार उपसमित्या सर्वेक्षणाचे काम करणार आहेत. महिनाभराच्या कालावधीत हे सर्वेक्षण पूर्ण करून राज्य सरकारला अहवाल देण्यात येणार आहे.
राज्य सरकारने हिवाळी अधिवेशनात न्यायमूर्ती सुनील शुक्रे यांची राज्य मागासवर्ग आयोगाच्या अध्यक्षपदी नियुक्ती केली. तसेच आणखी दोन सदस्यांचीही नियुक्ती करण्यात आली आहे. न्यायमूर्ती शुक्रे यांच्या अध्यक्षतेखाली बुधवारी पुण्यात आयोगाची बैठक झाली. या बैठकीला आयोगाच्या १३ सदस्यांपैकी पाच सदस्य उपस्थित होते. बैठकीत मराठा समाजाचे मागासलेपण ठरविण्यासाठी निकष निश्चित केले. त्यावर चर्चा करण्यात आली. मात्र, हे निकष अंतिम करण्यासाठी ४ जानेवारीला पुन्हा पुण्यात बैठक घेण्यात येणार आहे.
हेही वाचा >>> ‘जिंकेल त्याचा मतदारसंघ हे महाविकास आघाडीचे सूत्र’; संजय राऊत यांच्या वक्तव्याने काँग्रेस, राष्ट्रवादीत चलबिचल
मेश्राम यांच्या उपस्थितीवरून वाद
राज्य मागासवर्ग आयोगाचे सदस्य चंद्रलाल मेश्राम यांच्या उपस्थितीवरून वाद निर्माण झाला आहे. मेश्राम हे आयोगाचे ज्येष्ठ सदस्य असून, निवृत्त न्यायमूर्ती आहेत. आयोगाने त्यांना बैठकांना अनुपस्थित असल्याबाबत नोटीस दिली होती. त्या नोटिशीला मेश्राम यांनी उत्तर दिले आहे. त्यांनी हजेरी पुस्तकाची प्रत जोडून ९९ टक्के बैठकांना उपस्थित असल्याचा दावा केला आहे.
सामाजिक मागासलेपण (कंसात गुण)
* जाती/ पारंपरिक व्यवसाय/ हस्तकला कारागिरी/रोजगार या कारणांमुळे अशा वर्गाला सामाजिक स्तरात कनिष्ठ समजले जाते. (२०)
* राज्याच्या सरासरीच्या पाच टक्क्यांपेक्षा अधिक स्त्रिया निर्वाहासाठी व्यवसाय/रोजगार/ मजुरीमध्ये हलक्या कामात गुंतलेल्या आहेत, असा वर्ग. (२०)
* राज्याच्या सरासरीच्या पाच टक्क्यांपेक्षा अधिक पुरुष निर्वाहासाठी व्यवसाय/रोजगार/ मजुरीमधे हलक्या कामात गुंतलेले आहेत, असा वर्ग (२०)
* ज्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी सामाजिक आणि सांस्कृतिक वातावरण अनुकूल नाही, असा वर्ग (१०)
* राज्याच्या सरासरीच्या पाच टक्क्यांपेक्ष अधिक पुरुषांचा आणि दहा टक्क्यांपेक्षा अधिक स्त्रियांचा बालविवाह केला जातो, असा वर्ग. (१०)
* अंधश्रद्धाळू प्रथा आणि अंधविश्वास सर्रास आढळणारा वर्ग. (१०)
* स्त्रियांच्या प्रतिष्ठेला उणेपणा आणणाऱ्या चालीरीती सर्रास असणारा वर्ग. (१०)
आर्थिक निकष
* दारिद्रय रेषेखालील कुटुंबांचे प्रमाण राज्याच्या एकूण कुटुंबांपेक्षा २५ टक्क्यांपेक्षा जास्त असलेला वर्ग (२०)
* असा वर्ग ज्यामध्ये किमान ३० टक्के लोक ग्रामपंचायत कायद्यानुसार घोषित कच्च्या घरांमध्ये राहतात. (१०)
* अल्पभूधारक कुटुंबांची संख्या राज्य सरासरीच्या १० टक्क्यांपेक्षा अधिक असलेला वर्ग. (१०)
* असा वर्ग ज्यामध्ये भूमिहीन कुटुंबांची संख्या राज्याच्या सरासरीपेक्षा किमान १० टक्क्यांपेक्षा अधिक आहे. (१०)
* सभासद किंवा संस्थांच्या मालकीच्या शैक्षणिक संस्था, औद्योगिक प्रतिष्ठान किंवा रोजगाराचे इतर स्रोत नसलेला वर्ग. (१०)
* असा वर्ग ज्यामध्ये उपभोग कर्ज घेतलेल्या कुटुंबांचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीच्या २५ टक्क्यांपेक्षा अधिक आहे. (१०)
शैक्षणिक निकष (८० गुण)
* पहिली ते दहावी दरम्यान शिकणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीच्या १० टक्क्यांपेक्षा कमी असणारा वर्ग. (१०)
* असा वर्ग ज्यामध्ये दहावी उत्तीर्णाचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीच्या २० टक्क्यांपेक्षा कमी आहे. (१०)
* असा वर्ग ज्यामध्ये मुलींच्या शाळागळतीचे प्रमाण पहिली ते दहावीदरम्यान सरासरीच्या २० टक्क्यांपेक्षा जास्त आहे. (२०)
* बारावी उत्तीर्णाचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीच्या २० टक्क्यांपेक्षा कमी असलेला वर्ग. (१०)
* पदवी किंवा पदव्युत्तर किंवा तत्सम शिक्षण घेणाऱ्यांचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीच्या १० टक्क्यांपेक्षा कमी असलेला वर्ग. (१०) * असा वर्ग ज्यामध्ये व्यावसायिक अभ्यासक्रम जसे वकिली, वैद्यकीय, अभियांत्रिकी-तंत्रज्ञान, चार्टर्ड अकाउंटंट शिकणाऱ्यांचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीच्या २० टक्क्यांपेक्षा कमी आहे. (२०)
