संदीप धुरत मालमत्तेची कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी पायाभूत सुविधांचा विकास, भविष्यातील वाढीची शक्यता, भाडे उत्पन्न आणि पुनर्विक्रीची क्षमता यांसारख्या घटकांचे सखोल संशोधन करणे आणि विचार करणे आवश्यक आहे. या पर्यायांचा विचार करता पुणे ही योग्य निवड म्हणता येईल. महाराष्ट्राचे सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक केंद्र असलेल्या पुण्याने गेल्या दशकभरात आपल्या रिअल इस्टेट व्यवहारांमध्ये बरेच परिवर्तन पाहिले आहे. शैक्षणिक संस्थांमधील वाढीसह वाढत्या आयटी आणि उत्पादन क्षेत्राने देशभरातील व्यावसायिक आणि विद्यार्थ्यांना आकर्षित केले आहे. तिची वाढती अर्थव्यवस्था, पायाभूत सुविधांचा विकास आणि सरकारी उपक्रमांमुळे, पुण्याचे रिअल इस्टेट बाजार तेजीत आहे. या लेखात आपण पुणे रिअल इस्टेट मार्केटला आकार देणारे आणि त्याच्या वाढीला चालना देणारे प्रमुख घटक शोधू. * सर्व किमतींमध्ये उपलब्ध असलेली घरे पुण्याचे रिअल इस्टेट मार्केट वैशिष्टय़पूर्ण आहे. पुणे आणि पुण्याबाहेरील लोकांच्या निवासाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी विविध किमतींमध्ये घरे उपलब्ध आहेत. मुख्य शहराच्या बाहेर परवडणाऱ्या अपार्टमेंट्सपासून ते प्राइम लोकेशन्समधील महागडय़ा लक्झरी घरांपर्यंत, पुण्याचे मार्केट प्रत्येकासाठी काही तरी उपलब्ध करून देते. शहराच्या विस्तारत असलेल्या उपनगरीय भागात असंख्य गृहनिर्माण प्रकल्पांचा विकास झाला आहे. हेही वाचा >>> दसरा.. घरखरेदीचा सुवर्णकाळ * मेट्रोसारख्या पायाभूत सुविधांचा विकास पुणे मेट्रो प्रकल्पाने शहरातील रिअल इस्टेट मार्केटला चालना देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. या जलद परिवहन प्रणालीमुळे वाहतूक कोंडी कमी झाली आहे आणि कनेक्टिव्हिटी सुधारली आहे. विकासकांनी त्यांचे प्रकल्प मेट्रो मार्गावर उभारले आहेत, ज्यामुळे रहिवाशांना त्यांच्या कामाची ठिकाणे, शैक्षणिक संस्था आणि इतर प्रमुख गंतव्यस्थानांवर जाणे सोपे झाले आहे. मेट्रोचे जाळे जसजसे विस्तारत जाईल, तसतसे मेट्रो स्थानकांच्या जवळील मालमत्तेचे मूल्य आणखी वाढेल अशी अपेक्षा आहे. * जलद शहरीकरण आणि स्थलांतर पुण्याचे झपाटय़ाने होणारे शहरीकरण आणि स्थलांतर हे शहराच्या रिअल इस्टेट मार्केटचे प्रमुख आणि महत्त्वाचे घटक आहेत. भारताच्या विविध भागांतून व्यावसायिक आणि विद्यार्थी येत असल्याने इथे घरांची मागणी वाढली आहे. हा स्थलांतराचा कल मुख्यत्वे पुण्यातील उपलब्ध रोजगार, शैक्षणिक संस्था आणि इतर मोठय़ा शहरांच्या तुलनेत उत्तम जीवनमानामुळे आहे. * गुणवत्ता आणि सुविधा पुण्याचं हवामान आल्हाददायक आहे, हिरवीगार जागा आणि सांस्कृतिक वारसा यांचा समावेश आहे. शहरामध्ये शॉपिंग मॉल्स, मनोरंजन सुविधा आणि आरोग्य सेवा यांसारख्या विस्तृत सुविधा उपलब्ध आहेत. उद्याने आणि नदीकिनारी विहाराचे ठिकाण शहराचे आकर्षण वाढवते, त्यामुळे असा परिसर घर खरेदी करणाऱ्यांसाठी एक आकर्षक ठिकाण बनते. विकासकांनी याची दखल घेतली आहे आणि या सुविधा त्यांच्या निवासी प्रकल्पांमध्ये समाविष्ट केल्या आहेत. * आयटी आणि उत्पादन क्षेत्रांची भरभराट पुण्यातील भरभराट होत असलेल्या आयटी आणि उत्पादन क्षेत्रामुळे निवासी आणि व्यावसायिक रिअल इस्टेटची मागणी वाढली आहे. शैक्षणिक संस्था आणि ऑटोमोटिव्ह मॅन्युफॅक्चिरग प्लांट्समुळे शहराला ‘पूर्वेकडील ऑक्सफर्ड’ आणि ‘भारताचे डेट्रॉईट’ म्हणून संबोधले जाते. इन्फोसिस, विप्रो, टाटा मोटर्स आणि बजाज ऑटो यांसारख्या कंपन्यांनी पुण्यात रोजगाराची उत्तम संधी उपलब्ध करून दिली आहे, त्यामुळे नोकरीच्या संधी आणि घरांची मागणी वाढली आहे. हेही वाचा >>> भारतीय स्थावर मालमत्ता क्षेत्रात चॅटजीपीटीची भूमिका! * शैक्षणिक संस्था आणि विद्यार्थी लोकसंख्या पुण्यामध्ये अनेक नामांकित संस्था आणि विद्यापीठांमुळे शिक्षणाचे माहेरघर अशीच ओळख प्रस्थापित झाली आहे. त्यामुळे इथे लोक शिक्षणासाठी येतात, परिणामी विद्यार्थ्यांसाठी भाडय़ाची घरे उपलब्ध करून देणारी मोठी बाजारपेठ आहे. परिणामी इथे पेइंग गेस्ट निवास आणि स्टुडिओ अपार्टमेंट्सच्या विकासाला चालना मिळाली आहे. शिवाय, अनेक विद्यार्थी आणि त्यांची कुटुंबे रिअल इस्टेटमध्ये गुंतवणूक करतात, ती राहण्याची जागा आणि एक मौल्यवान मालमत्ता या दोन्हींचा विचार करून. * सरकारी उपक्रम आणि धोरणे सरकारने विविध उपक्रम आणि धोरणांद्वारे पुण्याच्या रिअल इस्टेटच्या वाढीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. फएफअ (रिअल इस्टेट रेग्युलेशन अँड डेव्हलपमेंट अ‍ॅक्ट) लागू केल्याने या क्षेत्रामध्ये पारदर्शकता आणि जबाबदारी आली आहे, ज्यामुळे घर खरेदीदारांच्या हिताचे रक्षण झाले आहे. याशिवाय, परवडणाऱ्या घरांना चालना देण्यासाठी आणि शहरी विकासाला प्रोत्साहन देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारच्या धोरणांचा रिअल इस्टेट मार्केटवर सकारात्मक परिणाम झाला आहे. विविध गृहनिर्माण पर्याय, पायाभूत सुविधांचा विकास, जलद शहरीकरण, जीवनाचा दर्जा आणि मजबूत रोजगार बाजार यांसारख्या घटकांमुळे पुण्याच्या रिअल इस्टेट बाजाराची भरभराट होत आहे. शहरातील शैक्षणिक संस्था, उत्पादन आणि आयटी क्षेत्रे स्थावर मालमत्तेची मागणी वाढवण्यासाठी योगदान देतात. पारदर्शकता आणि परवडणाऱ्या घरांच्या निर्मितीला चालना देणाऱ्या सरकारी उपक्रमांमुळे, पुणे रिअल इस्टेट मार्केट शाश्वत वाढीसाठी सज्ज आहे. जसजसे शहर विकसित होत आहे, गुंतवणूकदार आणि गृहखरेदीदारांना या गतिमान बाजारपेठेचा लाभ घेण्यासाठी भरपूर संधी मिळतील. मालमत्ता गुंतवणुकीच्या निर्णयांवर स्थान, पायाभूत सुविधांचा विकास, नोकरीच्या संधी आणि बाजाराचा कल यांसारख्या विविध घटकांचा प्रभाव पडतो. पुण्यामधील काही भाग जेथे मालमत्ता गुंतवणूक करणे फायद्याचे ठरेल- ते पुढीलप्रमाणे - * हिंजवडी- हा परिसर राजीव गांधी इन्फोटेक पार्कसाठी ओळखला जातो, ज्यामुळे तो आयटी व्यावसायिकांसाठी एक प्रमुख पर्याय बनला आहे. हिंजवडीतील निवासी मालमत्तांची मागणी सातत्याने वाढत आहे. * वाकड - हिंजवडीप्रमाणेच वाकड हे आणखी एक आयटी हब आहे आणि त्यात रिअल इस्टेटमध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे. हे पुण्याच्या प्रमुख भागांशी चांगले जोडलेले आहे. * खराडी - ईओएन आयटी पार्कच्या जवळ असल्यामुळे आणि अनेक व्यावसायिक घडामोडींमुळे हे क्षेत्र झपाटय़ाने वाढले आहे. हे शहराच्या अन्य भागांशीदेखील उत्तमरीत्या जोडले आहे. * बाणेर - बाणेर हे पुण्याच्या इतर भागांशी चांगली कनेक्टिव्हिटी असलेले एक निवासी क्षेत्र आहे. इथे निवासी आणि व्यावसायिक ठिकाणे आहेत- ज्यामुळे तो एक आकर्षक गुंतवणूक पर्याय बनतो. * कल्याणी नगर आणि कोरेगाव पार्क - हे दोन्ही परिसर पुण्यातील महत्त्वाचे परिसर म्हणून ओळखले जातात आणि त्यांना नेहमीच मागणी असते. ते हाय-एंड मार्केट सेगमेंटची पूर्तता करतात, जे दीर्घ मुदतीपर्यंत चांगले परतावा देऊ शकतात. * पिंपळे सौदागर - चांगल्या सामाजिक आणि भौतिक पायाभूत सुविधांसह हा झपाटय़ाने विकसित होत असलेला परिसर आहे. इथे बऱ्यापैकी स्थावर मालमत्ता गुंतवणुकीचे पर्याय उपलब्ध आहेत. * हडपसर - मगरपट्टा शहर आणि एसपी इन्फोसिटीच्या जवळ असल्यामुळे हा परिसर वाढत आहे. मालमत्ता गुंतवणुकीसाठी हे एक चांगले ठिकाण आहे; विशेषत: आयटी क्षेत्रातील लोकांसाठी. * विमान नगर - पुणे विमानतळाजवळ स्थित, निवासी मालमत्तेची वाढती मागणी असलेले हे एक चांगले ठिकाण आहे. * पुनावळे - परवडणाऱ्या मालमत्ता पर्यायांसाठी उत्तम ठिकाण. पुनावळेमध्ये अनेक विकासक गुंतवणूक करत आहेत आणि भविष्यात इथली घरे चांगला परतावा देऊ शकतात. * औंध आणि पाषाण - हे पुण्यातील जुने, सुस्थापित परिसर आहेत. या ठिकाणी निवासी आणि व्यावसायिक मालमत्तेचे पर्याय उपलबध आहेत आणि त्यांचे गुंतवणूक मूल्य पुढे नक्कीच वाढेल. मालमत्तेची कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी पायाभूत सुविधांचा विकास, भविष्यातील वाढीची शक्यता, भाडे उत्पन्न आणि पुनर्विक्रीची क्षमता यांसारख्या घटकांचे सखोल संशोधन करणे आणि विचार करणे आवश्यक आहे. याव्यतिरिक्त, पुण्यातील सध्याच्या बाजार परिस्थितीशी परिचित असलेल्या स्थानिक रिअल इस्टेट तज्ज्ञ किंवा आर्थिक सल्लागाराशी सल्लामसलत करण्याची शिफारस केली जाते. तसेच, मालमत्ता गुंतवणुकीचे निर्णय घेताना तुमची आर्थिक उद्दिष्टे, जोखीम, सहनशीलता विचारात घेणे महत्त्वाचे आहे. sdhurat@gmail.com लेखक स्थावर मालमत्ता क्षेत्रातील विशारद आहेत.
