गच्चीवरची बाग : धान्याच्या कोठ्या वा रबरी टायरचा वापर

लोखंडी भांड्यांप्रमाणे धान्य साठवण्यासाठीच्या कोठ्याही झाडं लावायला उत्तम ठरू शकतात. यात आपण फळझाडांची लागवड करू शकतो. या कोठ्यांची खोली बऱ्यापैकी असते. म्हणूनच यात रिपॉटिंग करणे तसे अवघड असते. मात्र गंजू नये म्हणून यांना आतून ऑइलपेंट देऊ नये. झाडांच्या आरोग्याला ते घातक ठरते. याप्रमाणे रबरी टायरही झाडं उगवण्यासाठी स्वस्तातला मस्त पर्याय आहे. खासकरून उजाड माळरानावर आपल्याला फळझाडे व भाजीपाल्याची बाग फुलवायची असल्यास रबरी टायर हा सर्वोत्तम पर्याय आहे. अपेक्षित उंचीप्रमाणे दोन-तीन टायर एकमेकांवर रचावीत, त्यात मातीबरोबर पालापाचोळ्याचे पोषण भरता येतात. साधारण रिक्षा, स्कूटर ते ट्रक या गाड्यांपासून तर मोठ्या चारचाकी गाड्यांपर्यंतचे टाकाऊ टायर आपण बाग फुलवण्यासाठी वापरू शकतो. याशिवाय दुसऱ्या प्रकारेही टायरचा वापर झाडं लावण्यासाठी करता येतो.

हेही वाचा – ‘ब्लू अॅण्ड ग्रे कॉलर’: महिला कर्मचाऱ्यांच्या संख्येत केवळ एक टक्का वाढ

टू व्हीलरच्या टायरचे समान तीन-चार तुकडे करावेत त्यास साखळ्या लावून ‘हँगिंग गार्डन’ साकारता येतात. हे टायर छानपणे विविध रंगवून घेता येतात. त्यावर नाजूक पानाफुलांच्या, वारली डिझाइनच्या कलाकृती साकारता येतात. टायरमध्ये फुलझाडांचे छान संगोपन होते. विविध रंगांमुळे बागेच्या सौंदर्यात भरच पडते. निर्जीव, रिकामी भिंतही अशा टायरद्वारे सुशोभित करता येते. टायर जाळून वायुप्रदूषणात भर टाकण्यापेक्षा त्यापासून कम्युनिटी गार्डन ही संकल्पना साकारता येते. अशा साधनांचा उपयोग पडीक जागा विकसनासाठी करता येण्यासारखा आहे. टायर हे वर्षांनुवर्षे टिकण्यासारखे असल्यामुळे यात झाडांची लागवड म्हणजे चांगली गुंतवणूक आहे, शिवाय ती कमी खर्चाची आहे.

हेही वाचा – आहारवेद : उष्मांक वाढवणारी साखर

नर्सरी बॅगचा वापर

गच्चीत/ बाल्कनीत बाग साकारताना जागेचे नियोजन महत्त्वाचे असते. त्यामुळे कुंड्यांबरोबर, नर्सरी बॅगही सोयीच्या पडतात. नर्सरीत अगदी सहज त्या उपलब्ध होतात व विविध आकाराच्या या बॅगमध्ये फुलझाडे किंवा भाजीपाला घेता येतो. या विविध आकारांत म्हणजे अगदी ५ बाय ५ इंचापासून १६ बाय १६, १८ बाय १८ अशा उंची व व्यासाच्या आकारात मिळतात. आपल्याकडील उपलब्ध जागेचा विचार करून त्या आकाराच्या पिशव्या निवडाव्यात. योग्य माती व पोषण मिळाल्यास कोणतेही झाड वाढू शकते. या बॅग टिकावू असतात. दोन ते अडीच वर्षे सहजपणे कडक उन्हातही टिकू शकतात. यात रिपॉटिंग करणे अगदी सोपे. दक्षिण भारतात आता या पिशव्या रंगीतही मिळतात, पण काळ्या रंगाच्या पिशव्या नेहमीच चांगल्या. कारण झाडांचे मूळ व गांडूळ वाढण्यासाठी आतील अंधार आवश्यक असतो. पारदर्शक पिशव्यात झाडवाढीची अर्थात मुळेवाढीची संख्या व गती कमी होते. या बॅग भरताना वरील कडा बाहेर दुमडून घ्यावी म्हणजे पाणी देताना पिशवी सरळ उभी राहते. तसेच बॅग्स उचलताना तळाशी आधार द्यावा. वरील बाजूने धरल्यास पिशवी ताणू किंवा फाटू शकते. नर्सरी बॅग्सचा हा पर्याय सर्वात स्वस्त व अनेक अर्थाने सोयीस्कर आहे.

(sandeepkchavan79@gmail.com)