इएलएसएस की युलिप?

व्यावसायिकांबाबत पहिली सात – आठ वर्षे कष्टाने व्यवसाय उभा करण्यात जातात. या काळात फारशी रोकड सुलभता नसते. हळूहळू रोकड सुलभता निर्माण होते. या रोकड सुलभतेची पहिली एक – दोन वष्रे स्वप्नपूर्तीत जातात. ज्या वर्षी व्यवसायासाठी घेतलेले कर्ज फिटत येते किंवा व्यवसाय स्थिरावला असे वाटते तीच वेळ आíथक नियोजन करण्याची असते.
सध्या आपण आयुष्याच्या ज्या टप्यावर आहोत त्या टप्प्यावर आपल्या नियोजनात इएलएसएसला प्राधान्य असावे की युलिपला असा प्रश्न शांभवी रेडकर – रेगे (४२) यांना पडला आहे. शांभवी यांनी १० वर्षांपूर्वी व्यवसायास प्रारंभ केला. त्या मुंबई विद्यापीठाच्या व्यवस्थापन विषयातील पदव्युत्तर पदवीधर आहेत. शांभवी यांनी सुरवातीच्या १० वर्षांच्या नोकरीतील अनुभवानंतर स्वत:ची उद्योगांना सल्ला देणारी कंपनी सुरु केली. या व्यवसायातून खर्च वजा जाता वर्षांकाठी मोठी गुंतवणूकयोग्य रक्कम शांभवी शिल्लक टाकीत आहेत. त्यांची मोठी गुंतवणूक बँकेच्या मुदत ठेवींत गुंतवलेली आहे. बँकांच्या मुदत ठेवींच्या व्यतिरिक्त जी काही थोडीबहुत गुंतवणूक आहे ती गुंतवणूक दोन सल्लागारांच्या सूचनेवरून केली आहे. या पकी एक सल्लागार खाजगी बँक असून दुसरा सल्लागार एक दलाली पेढी आहे. त्यांच्या दोन सल्लागारांनी त्यांच्याकडे जमा रक्कमेच्या गुंतवणुकीसाठी दोन टोकाचे सल्ले दिले आहेत. या पकी योग्य कुठला सल्ला योग्य हे ठरविण्यासाठी त्यांनी ‘अर्थ वृत्तान्त’कडे संपर्क केला.
शांभवी यांच्या कुटुंबात त्यांचे पती समीर (४३) जे एका अभियांत्रिकी कंपनीत वरिष्ठ व्यवस्थापक आहेत, व मुलगी सुरभी (१६) आहे.
शांभवी यांच्या बाबतीत जी गोष्ट आढळली ती अपवाद वगळता सर्वच नवउद्योजकांच्या बाबतीत दिसून येते. पहिली सात – आठ वर्षे व्यवसाय कष्टाने उभा करण्यात जातात. या काळात फारशी रोकड सुलभता नसते. हळूहळू रोकड सुलभता निर्माण होते. या रोकड सुलभतेची पहिली एक – दोन वष्रे स्वप्नपूर्तीत जातात. स्वप्नपुर्तीत पर्यटन कंपनीसोबत एखादी युरोप सहल किंवा तत्सम पर्यटन किंवा लोणावळ्यासारख्या ठिकाणी सेकंड होमची खरेदी ही त्या सेकण्ड होमचा आकार व जागा त्या व्यक्तीच्या रोकड सुलभतेवर अवलंबून असते. ज्या वर्षी व्यवसायासाठी घेतलेले कर्ज फिटत येते किंवा व्यवसाय स्थिरावला असे वाटते तीच वेळ आíथक नियोजन करण्याची असते. पर्यटन किंवा हौस माजेसाठी लाखो रुपये खर्च करणारी ही मंडळी वित्तीय नियोजनासाठी व्यक्तीगत आíथक आराखडा (Personal Financial Planlan) करून संपत्ती निर्मितीसाठी विशेष जागरूक दिसत नाहीत. सुरवातीच्या काळात एखादा मित्र किंवा एखाद्या दलाली पेढीच्या कोणाच्या सल्ल्याने गुंतवणूक करतात. ज्यात वित्तीय शिस्तीचा अभावच दिसतो.
या बाबतीत आज ज्यांचे नियोजन जाणून घेत आहोत त्यांचे उदाहरण द्यायचे तर वर्षांकाठी करपाश्चात नफा कमवीत असूनही शांभवी यांच्याकडे मुदतीचा विमा नाही. शांभवी यांचे प्राप्तीकर विवरण पाहता त्यांना पाच कोटीचे सुरक्षा कवच सहज मिळू शकेल. मुदतीचा विमा ही वित्तीय नियोजनाची पहिली पायरी आहे. तरीही ही गोष्ट अनेक रोकड सुलभता असणाऱ्या कमवित्या व्यक्तीकडे नसतो. याचे कारण अर्थ साक्षरतेचा अभाव व मुदतीच्या विम्यावर विक्रेत्याला मिळणारे अल्प कमिशन हे कारण आहे. जीवन विम्याचे जे वेगवेगळे प्रकार आहेत त्यापकी मुदतीचा विमा हा सर्वात स्वस्त विमा आहे. युलिप प्रकारात गुंतवणूक व विमा हे एकत्र विकले जातात. भरलेल्या रक्कमे पकी ठराविक रक्कम विम्याच्या हप्त्यापोटी व उर्वरीत रक्कम विमा कंपनीच्या विमा खरेदीदाराने ंनिवडलेल्या फंडात गुंतविली जाते. विमा कंपन्या युलिपसाठी व्यवस्थापन शुल्क आकारतात. युलिप हा प्रकार दीर्घकाळात सरासरीहून अधिक परतावा देतो. युलिप पराकारच्या विमा योजनेत दहा ते पंधरा वष्रे विम्याचा हप्ता भरावा लागतो. हे लक्षात घेता विमा मुदतीच्या विम्यापेक्षा अधिक खर्चाचा परंतु मुदती नंतर गुंतवणूक व त्यावरील परतावा परत मिळणारा असल्याने महाग असतो. म्हणून गुंतवणूक व विमा एकत्र नसणे हिताचे असते.