मनू लावण्या
आजच्या जगात जीवन विमा हे केवळ एक आर्थिक उत्पादन नाही; तर ती विश्वासाची खात्री आहे. विमा उद्योग वाढत जात असताना पॉलिसी खरेदी करणाऱ्या प्रत्येकासाठी क्लेम्स पेड रेशो (“सीपीआर”) हा एक महत्त्वाचा घटक असल्याचे दिसते. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, सीपीआरमधून की विमा कंपनी कुटुंबांना सर्वात जास्त गरज असताना त्यांना आधार देण्याचे आपले वचन किती चांगल्या प्रकारे पाळते हे दिसून येते. तुमच्या प्रियजनांची काळजी घेतली जाईल हे जाणून घेणे महत्त्वाचे ठरते.
पॉलिसी निवडताना तुमची आर्थिक उद्दिष्टे आणि उत्पन्न या गोष्टी महत्त्वाच्या असतातच, परंतु सीपीआर ही विमा कंपनीच्या विश्वासार्हतेची अंतिम चाचणी असते. दाव्याच्या टप्प्यावर विमा कंपनी आपला शब्द पाळते की नाही हे यातून दिसून येते. भारताचे “२०४७ पर्यंत सर्वांसाठी विमा” हे उद्दिष्ट असल्याने या महत्त्वाकांक्षी ध्येयापर्यंत पोहोचण्यासाठी एक मजबूत आणि सातत्यपूर्ण सीपीआर महत्त्वाचा ठरेल.
प्रीमियमच्या पलीकडे: विश्वासाची एक खरी चाचणी
विम्याची मुख्य संकल्पना म्हणजे सर्वात जास्त गरज असते तेव्हा आर्थिक मदत उपलब्ध करणे. दाव्यांची प्रक्रिया कठीण असल्यास ती वर्षानुवर्षे निर्माण झालेला विश्वास तोडू शकते. म्हणूनच विमा कंपनीच्या दाव्यांची प्रक्रिया, विशेषतः त्यांच्या सीपीआरची काळजीपूर्वक तपासणी करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
दाव्यांचे देय प्रमाण हे केवळ एक संख्या नाही; ते तुम्हाला विमा कंपनीची कार्यक्षमता, नैतिकता आणि ग्राहकांवर लक्ष केंद्रित करण्याच्या क्षमतेबाबत सांगते. विशिष्ट कालावधीत प्राप्त झालेल्या सर्व दाव्यांच्या तुलनेत विमा कंपनीने यशस्वीरित्या किती दावे पूर्ण केले याची ही टक्केवारी आहे. भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरण (“आयआरडीएआय”) च्या वार्षिक अहवालात (२०२३-२४) भारतीय जीवन विमा कंपन्यांसाठी ९६.८२% चा उत्साहवर्धक सरासरी सीपीआर दर्शविला आहे. महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे अनेक आघाडीच्या खाजगी विमा कंपन्यांनी सातत्याने ९९% पेक्षा जास्त कामगिरी केली आहे, काहींनी सलग सहा वर्षे हा उत्कृष्ट मानक राखला आहे. हे पॉलिसींचा आदर करण्याप्रति त्यांची सखोल वचनबद्धता सिद्ध करते.
जास्त सीपीआर म्हणजे काय?
उच्च सीपीआर मिळवणे हा अपघात नाही तर तो एका सुनियोजित, ग्राहककेंद्री दावा प्रणालीचा परिणाम आहे. त्यातून मजबूत व्यवस्थापन, सुरळीत ग्राहक प्रवास आणि स्मार्ट फसवणूक शोधणे प्रतिबिंबित होतो तेही सहानुभूती लक्षात ठेवून. एका उत्तम सीपीआरमध्ये काय समाविष्ट आहे ते पाहा:
जलद गतीने दाव्यांचा निपटाराः कठीण काळात जलद मदत आवश्यक असते. आघाडीच्या विमा कंपन्या दावे लवकर भरण्यासाठी तंत्रज्ञान आणि सुव्यवस्थित प्रक्रिया वापरतात. त्यामुळे ग्राहकांना गरचेच्या वेळी निधी मिळेल याची खात्री होते.
सुलभ कागदपत्रे: गुंतागुंतीच्या कागदपत्रांद्वारे व्यवहार करणे कुटुंबांसाठी कठीण असू शकते. उच्च सीपीआर असलेल्या विमा कंपन्या कागदपत्रे सुलभ करण्यासाठी डिजिटल साधनांचा वापर करतात. त्यामुळे प्रक्रिया सोपी आणि वेगवान बनते.
दावे नाकारण्याचा कमी दर: फसवणूक रोखणे महत्त्वाचे असले तरी दावे नाकारण्याचा कमी दर, कोणत्याही नकाराची स्पष्ट कारणे, निष्पक्ष आणि काळजीपूर्वक दाव्याचे मूल्यांकन दर्शविते. याचा अर्थ विमा कंपनी दावे नाकारण्याची कारणे शोधण्याऐवजी वैध दावे देण्यास वचनबद्ध आहे.
सतत उच्च सीपीआर असलेल्या विमा कंपन्या जलद आणि अधिक कार्यक्षम हाताळणीसाठी अनेकदा प्रेडिक्टिव्ह अंडररायटिंग (जोखमीचे अचूक मूल्यांकन करण्यासाठी डेटा वापरुन) आणि एआय-सक्षम दाव्यांच्या प्रक्रियेत गुंतवणूक करतात. ते पॉलिसीधारक आणि नामांकित व्यक्तींशी सक्रियपणे संवाद साधतात. ग्राहकांसाठी विशेषतः प्रथमच खरेदीदारांसाठी, आयआरडीएआयच्या अधिकृत वेबसाइटवर आणि हँडबुक2 मध्ये सार्वजनिकरित्या उपलब्ध असलेला विमा कंपनीचा सीपीआर तपासणे प्रीमियम किंवा पॉलिसी अटी पाहण्याइतकेच महत्त्वाचे असले पाहिजे. हे घटक एकत्रितपणे माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास आणि मनःशांती मिळवण्यास मदत करतात.
दाव्यांचे भवितव्यः एआय ऊर्जाप्राप्त
विमा दाव्यांची प्रक्रिया करण्याची पद्धत झपाट्याने बदलत आहे. याचे मुख्य कारण कृत्रिम बुद्धिमत्ता (एआय) आणि डेटा आहे. पूर्वी मॅन्युअल निर्णयावर अवलंबून असलेली प्रक्रिया आता अधिक डेटा-चलित आणि वैज्ञानिक होत आहे. हा बदल दाव्यांच्या निराकरणात स्पष्टपणे दिसून येतो. कारण एआयमुळे गोष्टी खूप जलद आणि ग्राहकांसाठी विश्वासार्ह होत आहेत.
विमा कंपन्या आता प्रगत अंडररायटिंगसाठी एआयचा वापर करत आहेत. त्यामुळे अनेक पॉलिसींवर स्वयंचलित प्रक्रिया करता येतात. त्यामुळे केवळ पॉलिसी खरेदीला वेग मिळत नाही तर दाव्यांच्या अनुभवाचा मार्ग देखील मोकळा करते. दावा करण्याची आवश्यकता असते, तेव्हा एआय सिस्टम फसव्या नमुन्यांचा शोध घेऊ शकतात, कंपनी आणि प्रामाणिक पॉलिसीधारक दोघांचेही संरक्षण करतात, कायदेशीर दावे लवकर भरले जातात याची खात्री करतात.
एआयद्वारे पाठबळ मिळालेल्या डिजिटल यंत्रणा प्रक्रियेचा वेळ आणि त्रुटी कमी करत आहेत. अनेकदा गुंतागुंतीच्या पारंपरिक दाव्यांच्या प्रवासाला गती आणि सहानुभूतीसाठी मानवी सहभागासाठी ऑटोमेशनसह पुन्हा शोधण्यात येत आहे. तंत्रज्ञान आणि वैयक्तिक स्पर्शाचे हे एकत्रीकरण पॉलिसी खरेदीपासून दाव्याच्या स्थितीपर्यंत सतत डिजिटल अपडेट्सची परवानगी देते. काही आघाडीच्या विमा कंपन्या अशा सेवा देखील सादर करत आहेत ज्या पात्र दाव्यांचे जवळजवळ त्वरित निराकरण करू शकतात. त्यामुळे त्वरित आर्थिक मदत मिळते. हे बदल प्रत्येक पॉलिसीधारकाला त्यांची पॉलिसी खरेदी करण्यापासून ते अंतिम दाव्याच्या पेमेंटपर्यंत समर्थित आणि सुरक्षित वाटण्यासाठी खोल वचनबद्धता दर्शवतात.
विश्वासनिर्मिती: बाजारपेठेचे शिक्षण
खऱ्या आर्थिक समावेशाचा अर्थ असा की प्रत्येकाने, विशेषतः पहिल्यांदाच खरेदी करणाऱ्यांनी आणि कमी उत्पन्न गटातील आणि इतर विविध कुटुंब रचनांमधील लोकांनी, त्यांचे विमा दावे भरले जातील याची खात्री बाळगली पाहिजे. अलीकडच्या एका अहवालात असे दिसून आले आहे की शहरी भारतीयांपैकी ३९% लोकांना त्यांच्या कुटुंबांना त्यांचे जीवन विमा लाभ मिळतील की नाही याची अजूनही खात्री नाही. ही शंका विशेषतः गिग कामगार आणि एलजीबीटीक्यूआयए++ गटांसाठी एक मोठी अडचण आहे,.
याच टप्प्यावर सीपीआर फक्त एक मेट्रिक ठरत नाही. ते बाजारपेठेतील शिक्षणासाठी एक शक्तिशाली साधन आहे. लोक सीपीआर समजून घेतात, तेव्हा त्यांची धारणा संशयापासून आश्वासनापर्यंत, विलंबाच्या भीतीपासून वितरणावरील विश्वासापर्यंत बदलू शकते. हे विमा कंपनीच्या वचनबद्धतेचे स्पष्ट लक्षण आहे.
भारतीय जीवन विमा उद्योगात विमा कंपन्यांनी ऑनबोर्डिंग टप्प्यावरच अचूक जोखीम निवड सुनिश्चित करण्यासाठी एआय आणि डेटा अॅनालिटिक्सचा वापर करून मजबूत डिजिटल अंडररायटिंग (यूडब्ल्यू) नियंत्रणे तयार केली आहेत. कमी जोखीम असलेल्या ग्राहकांसाठी त्वरित पॉलिसी जारी करण्यासाठी साधने आणि सखोल मूल्यांकनासाठी उच्च जोखीम प्रकरणे चिन्हांकित करणाऱ्या भविष्यसूचक मॉडेल्ससह नवीन युगातील विमा कंपन्या नियमानुसार इंजिन आणि स्वयंचलित वैद्यकीय अंडररायटिंग वापरत आहेत. जेणेकरून प्रकटीकरण आधीच प्रमाणित केले जाईल. त्यामुळे नंतर दाव्याच्या विवादांची शक्यता कमी होईल. या सक्रिय दृष्टिकोनामुळे स्वच्छ पोर्टफोलिओ आणि दाव्यांची प्रक्रिया जलद होते, विश्वास आणि पारदर्शकता वाढते. फ्रंट-लोडिंग जोखीम निवडीद्वारे विमा कंपन्या ग्राहकांना दाव्यांमध्ये कमीत कमी घर्षणाचा सामना करावा लागतो याची खात्री करतात. त्यामुळे आवश्यक त्या वेळी वचन पूर्ण केले जाते.
सीपीआर आणि “२०४७ पर्यंत सर्वांसाठी विमा”: आमची जबाबदारी भारत आयआरडीएआयच्या “२०४७ पर्यंत सर्वांसाठी विमा” कडे वाटचाल करत असताना विशेषतः लाखो नवीन पॉलिसीधारकांमध्ये विश्वास निर्माण करण्यासाठी सीपीआर महत्त्वपूर्ण ठरेल. २०२७ पर्यंत २०० अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त पोहोचण्याचा अंदाज असलेल्या उद्योगाच्या वाढीची तुलना परिपक्व आणि विश्वासार्ह सेवेने केली पाहिजे. दाव्यांचा निपटारा आता फक्त पडद्यामागील भूमिका राहिलेली नाही तर ब्रँडच्या आघाडीवर आहे.
सातत्याने उच्च सीपीआर मिळवणाऱ्या विमा कंपन्या उद्योगाची विश्वासार्हता निर्माण करतील आणि त्याचा ग्राहक आधार वाढवतील. नियामक सँडबॉक्सपासून ते डिजिटल केवायसी सुधारणांपर्यंत प्रत्येक उद्योग उपक्रमाने दाव्यांच्या अखंडतेवर अढळ लक्ष केंद्रित करून पाठिंबा दिला पाहिजे.उद्योगाचील आघाडीची कंपनी म्हणून आपण हे ओळखले पाहिजे की दाव्यांच्या पेड रेशो (सीपीआर) हा केवळ अनुपालन मेट्रिक नाही तर तो विमा विश्वासार्हतेचा आधारस्तंभ आणि विश्वासाचे खरे चलन आहे. विम्याची व्याप्ती खऱ्या अर्थाने वाढवण्यासाठी, आपल्याला दाव्यांची विश्वासार्हता मुख्य प्रवाहात आणण्याची आणि पारदर्शकता, गती व जनतेला शिक्षित करण्यावर नवनवीन प्रयोग करत राहण्याची आवश्यकता आहे. अंतिमतः जीवन विमा हे केवळ एक उत्पादन नाही; ते गरजेच्या वेळी पाठीशी असण्याचे वचन आहे आणि सीपीआर हे त्या वचनाला जागण्याच्या क्षमतेचा पुरावा आहे.
लेखक ॲक्सिस मॅक्स लाइफ इन्शुरन्स लिमिटेडचे वरिष्ठ संचालक आणि मुख्य कार्यान्वयन अधिकारी आहेत.
