рднрд╛рд░рддреАрдп рдЕрд╡рдХрд╛рд╢ рд╕рдВрд╢реЛрдзрди рд╣рд╛ рдШрдЯрдХ рдкреЗрдкрд░ рез рдордзреАрд▓ рджреВрд░рд╕рдВрд╡реЗрджрди рдЖрдгрд┐ рдкреЗрдкрд░ рек рдордзреАрд▓ рд╡рд┐рдЬреНрдЮрд╛рди рдЖрдгрд┐ рддрдВрддреНрд░рдЬреНрдЮрд╛рди рдпрд╛ рдШрдЯрдХрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рд╕рдорд╛рд╡рд┐рд╖реНрдЯ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗрд▓рд╛ рдЖрд╣реЗ. рдпрд╛ рд╡рд┐рд╖рдпрд╛рд▓рд╛ рд╕реНрдкрд░реНрдзрд╛ рдкрд░реАрдХреНрд╖реЗрддреАрд▓ рджреЛрди рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдлрд╛рд░ рддрд░ рддреАрди рдЧреБрдгрд╛рдВрдЪрд╛ рдЪрд╛рд▓реВ рдШрдбрд╛рдореЛрдВрдбреАрд╡рд░ рдЖрдзрд╛рд░рд┐рдд рдШрдЯрдХ рдореНрд╣рдгреВрди рдРрдирд╡реЗрд│рдЪреНрдпрд╛ рдкрд╛рдард╛рдВрддрд░рд╛рдкреБрд░рддреЗрдЪ рдорд╣рддреНрддреНрд╡ рджрд┐рд▓реЗ рдЬрд╛рддреЗ. рдмрд╣реБрдкрд░реНрдпрд╛рдпреА рдкреНрд░рд╢реНрди рдкрджреНрдзрддреАрдордзреНрдпреЗ рдХрд╛рд╣реА рдЕрдВрд╢реА рд╣рд╛ рджреГрд╖реНрдЯрд┐рдХреЛрди рд╡реНрдпрд╡рд╣рд╛рд░реНрдп рдард░рддреЛрд╣реА. рдорд╛рддреНрд░ рдмрд╣реБрд╡рд┐рдзрд╛рдиреА рдкреНрд░рд╢реНрдирд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рдпрд╛рддреАрд▓ рдХрд╛рд╣реА рд╕рдВрдХрд▓реНрдкрдирд╛рддреНрдордХ рдореБрджреНрджрд╛ рд╡рд┐рдЪрд╛рд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓рд╛ рддрд░ рд╣рд╛ рджреГрд╖реНрдЯрд┐рдХреЛрди рдЕрдкреБрд░рд╛ рдкрдбрддреЛ. рддреНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рдпрд╛ рдШрдЯрдХрд╛рддреАрд▓ рдХрд╛рд╣реА рдард│рдХ рдореВрд▓рднреВрдд рд╕рдВрдХрд▓реНрдкрдирд╛ рд╕рдордЬреВрди рдШреЗрддрд▓реНрдпрд╛рд╕ рддреНрдпрд╛рдЪрд╛ рдмреЛрдирд╕ рдорд┐рд│рдгреНрдпрд╛рдЪреА рд╢рдХреНрдпрддрд╛ рдЧреГрд╣реАрдд рдзрд░рд╛рдпрд▓рд╛ рд╣рд╡реА. рддреНрдпрд╛ рджреГрд╖реНрдЯреАрдиреЗ рдпрд╛рдмрд╛рдмрдд рдкреБрдвреАрд▓ рд▓реЗрдЦрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рдЕрд╡рдХрд╛рд╢ рд╕рдВрд╢реЛрдзрдирд╛рд╢реА рд╕рдВрдмрдВрдзрд┐рдд рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреНрдпрд╛ рд╕рдВрдХрд▓реНрдкрдирд╛рдВрдмрд╛рдмрдд рдЪрд░реНрдЪрд╛ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрдд рдЖрд╣реЗ.

рдЗрд╕реНрд░реЛрдХрдбреВрди рдкреНрд░рдХреНрд╖реЗрдкрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗрд▓реЗ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдЖрдгрд┐ рдХреНрд╖реЗрдкрдгрд╛рд╕реНрддреНрд░ рдпрд╛рдВрдЪрд╛ рддрдереНрдпрд╛рддреНрдордХ рдЕрднреНрдпрд╛рд╕ рдЬреНрдпрд╛ рддреНрдпрд╛ рд╡реЗрд│реА рдЪрд╛рд▓реВ рдШрдбрд╛рдореЛрдбреАрдордзреНрдпреЗ рдХрд╡реНрд╣рд░ рд╣реЛрддреЛ. рдорд╛рддреНрд░ рдпрд╛рддреАрд▓ рд╕рдВрдмрдВрдзрд┐рдд рд╕рдВрдХрд▓реНрдкрдирд╛ рдХрд┐рдВрд╡рд╛ рдард│рдХ рдРрддрд┐рд╣рд╛рд╕рд┐рдХ рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдШрдбрд╛рдореЛрдбреА рд╡рд┐рдЪрд╛рд░рд▓реНрдпрд╛рд╕ рддреНрдпрд╛ рдкреНрд░рддреНрдпреЗрдХрд╛рд▓рд╛ рдорд╛рд╣реАрдд рдЕрд╕рддреАрд▓рдЪ рдЕрд╕реЗ рдирд╛рд╣реА. рд╕реНрдкрд░реНрдзрд╛ рдкрд░реАрдХреНрд╖рд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рдпрд╛рдЪ рдирд╡реНрд╣реЗ рддрд░ рдЗрддрд░ рдХреЛрдгрддреНрдпрд╛рд╣реА рдореБрджреНрджреЯрд╛рдВрдмрд╛рдмрдд рдЕрд╕реЗ рд╕рдВрдмрдВрдзрд┐рдд рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреЗ рдореБрджреНрджреЗ рд╕рдордЬреВрди рдШреЗрддрд▓реЗрд▓рд╛ рдЙрдореЗрджрд╡рд╛рд░ рдЖрдгрд┐ рд╡рд░рд╡рд░рдЪреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдЕрд╕рд▓реЗрд▓рд╛ рдЙрдореЗрджрд╡рд╛рд░ рдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛рдордзреНрдпреЗ рдЕрд╕рд▓реЗрд▓рд╛ рдлрд░рдХ рджрд┐рд╕реВрди рдпреЗрддреЛ рддреЛ рдЧреБрдгрд╡рддреНрддрд╛ рдпрд╛рджреАрддреАрд▓ рдХреНрд░рдорд╛рдВрдХрд╛рд╡рд░реВрди. рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣рд╛рдВрдЪреЗ рдЖрдгрд┐ рдХреНрд╖реЗрдкрдгрд╛рд╕реНрддреНрд░рд╛рдВрдЪреЗ рдкреНрд░рдХрд╛рд░ рд╡ рддреНрдпрд╛рдВрдЪреА рд╡реИрд╢рд┐рд╖реНрдЯреЯреЗ рдпрд╛рдВрдЪреА рдкрд░реАрдХреНрд╖реЛрдкрдпреЛрдЧреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдкреБрдвреАрд▓рдкреНрд░рдорд╛рдгреЗ┬а –

рджрд│рдгрд╡рд│рдг рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣┬а

рдПрд╢рд┐рдпрд╛ рдкреЙрд╕рд┐рдлрд┐рдХ рдХреНрд╖реЗрддреНрд░рд╛рдордзреНрдпреЗ рднрд╛рд░рддреАрдп рджрд│рдгрд╡рд│рдг рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣рд╛рдВрдЪреЗ рдЬрд╛рд│реЗ рд╕рд░реНрд╡рд╛рдд рдореЛрдареЗ рд░рд╛рд╖реНрдЯреНрд░реАрдп рджрд│рдгрд╡рд│рдг рдЬрд╛рд│реЗ рдЖрд╣реЗ. рдИрдиреНрд╕реЙрдЯ рдЖрдгрд┐ рдЬреАрд╕реЙрдЯ рд╢реНрд░реЗрдгреАрддреАрд▓ рд╣реЗ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рднреВрд╕реНрдерд┐рд░ рдХрдХреНрд╖реЗрдордзреНрдпреЗ (рейрем,режрежреж рдХрд┐рдореА ) рд╕реНрдерд╛рдкрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЖрд╣реЗрдд. рд╕рди резрепреорей рдордзреНрдпреЗ рдИрдиреНрд╕реЙрдЯ рез рдЗ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдкреНрд░рдХреНрд╖реЗрдкрдгрд╛рдкрд╛рд╕реВрди рд╣реЗ рджрд│рдгрд╡рд│рдг рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдкреНрд░рдХреНрд╖реЗрдкрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрдд рдЖрд╣реЗрдд. рд╕рдзреНрдпрд╛ рдИрдиреНрд╕реЙрдЯ 3A, BC, 4A, 4B, 4CR ┬ардЖрдгрд┐ GSAT рем,рен,рео,реп,резреж, резреи,резрек,резрел,резрем,резрен рдЖрдгрд┐ резрео рдЕрд╕реЗ резрел рджрд│рдгрд╡рд│рдг рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдХрд╛рд░реНрдпрд░рдд рдЖрд╣реЗрдд.

рдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рджреВрд░рд╕рдВрдЪрд╛рд░, рджреВрд░рдЪрд┐рддреНрд░рд╡рд╛рдгреА рдкреНрд░рдХреНрд╖реЗрдкрдг, рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдмрд╛рддрдореА рд╕рдВрдХрд▓рди, рд╕рдорд╛рдЬрдорд╛рдзреНрдпрдореЗ, рд╣рд╡рд╛рдорд╛рди рдЕрдВрджрд╛рдЬ, рдЖрдкрддреНрддреА рдЕрдВрджрд╛рдЬ / рдЗрд╢рд╛рд░реЗ рдЖрдгрд┐ рд╢реЛрдз рд╡ рдмрдЪрдд рдХрд╛рд░реНрдпреЗ рдпрд╛ рдмрд╛рдмреАрдВрдордзреНрдпреЗ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрддреЛ. рдЯреЗрд▓реА рдПрдЬреНрдпреБрдХреЗрд╢рди, рдЯреЗрд▓реА рдореЗрдбрд┐рд╕реАрди, рдмрд┐рдЭрдиреЗрд╕ рдЯреВ рдкрд░реНрд╕рдирд▓ рдХрдореНрдпреБрдирд┐рдХреЗрд╢рди, рд╡рд┐рдХрд╛рд╕рд╡рд┐рд╖рдпрдХ рджрд│рдгрд╡рд│рдг рдкреНрд░рдгрд╛рд▓реА, рдИ рдЧрд╡реНрд╣рд░реНрдирдиреНрд╕, рдИ рдмрд┐рдЭрдиреЗрд╕, рдКрд│рдМ рд╕реЗрд╡рд╛, рд╡реНрд╣рд┐рд▓реЗрдЬ рд░рд┐рд╕реЛрд░реНрд╕ рд╕реЗрдВрдЯрд░реНрд╕ рдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд┐рдХрд╛рд╕ рд╡ рдЙрдкрдпреЛрдЬрди рдпрд╛рдВрд╕рд╛рдареАрд╣реА рдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рд╣реЛрддреЛ.

┬арджрд┐рд╢рд╛рджрд░реНрд╢рдХ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ :

рд╣рд╡рд╛рдИ рд╡рд╛рд╣рддреВрдХ рдирд┐рдпрдВрддреНрд░рдг рддрд╕реЗрдЪ рд╕реНрдерд┐рддреАрджрд░реНрд╢рдХ рдХрд╛рд▓рд╕реБрд╕рдВрдмрджреНрдз рдорд╛рд╣рд┐рддреАрдЪреНрдпрд╛ рдорд╛рдзреНрдпрдорд╛рддреВрди рджрд┐рд╢рд╛ рдирд┐рд░реНрджреЗрд╢рди рдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдЗрд╕реНрддреНрд░реЛрдЪреЗ рджрд┐рд╢рд╛рджрд░реНрд╢рдХ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ (Navigation Sattelight) рдХрд╛рд░реНрдпрд░рдд рдЖрд╣реЗрдд. GSAT 8┬а U 10 рдпрд╛ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдорджрддреАрдиреЗ рднрд╛рд░рддреАрдп рд╡рд┐рдорд╛рдирддрд│ рдкреНрд░рд╛рдзрд┐рдХрд░рдгрд╛рдмрд░реЛрдмрд░ ┬аGAGAN (GPS Aided Geo Augmented Navigation ) рдкреНрд░рдгрд╛рд▓реА рд╣рд╡рд╛рдИ рд╡рд╛рд╣рддреВрдХ рдирд┐рдпрдВрддреНрд░рдгрд╛рд╕рд╛рдареА рд╡рд┐рдХрд╕рд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реА рдЖрд╣реЗ. рд╕рди реирежрезрен рдордзреНрдпреЗ рдпрд╛ рд╢реНрд░реЗрдгреАрддреАрд▓ ┬аGSAT9, GASAT17 рд╡ GSAT19 рдЕрд╕реЗ рддреАрди рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдЕрдиреБрдХреНрд░рдореЗ рел рдореЗ, реиреп рдЬреВрди рд╡ рел рдЬреВрди рд░реЛрдЬреА рдкреНрд░рдХреНрд╖реЗрдкрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЖрд╣реЗрдд. рд╣реЗ рд╕рд░реНрд╡ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рднреВрд╕реНрдерд┐рд░ рдХрдХреНрд╖реЗрдордзреНрдпреЗ рд╕реНрдерд╛рдкрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЖрд╣реЗрдд.

IRNSS 1A, 1B, 1C, 1D, 1E, 1F U 1G рдЕрд╢рд╛ рд╕рд╛рдд рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣рд╛рдВрдЪреА NavIC (Navigation with Indian Constellation ) рдкреНрд░рдгрд╛рд▓реА рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реА рдЖрд╣реЗ. рдардВрелрдХрдЙ рдкреНрд░рдгрд╛рд▓реАрдЪреНрдпрд╛ рдорд╛рдзреНрдпрдорд╛рддреВрди рд╡рд╛рд╣рдирд╛рдВрдЪреЗ рд╕реНрдерд┐рддреА рджрд░реНрд╢рди, рд╡рд╛рд╣рддреВрдХ рд╡реНрдпрд╛рд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди, рдореЛрдмрд╛рдЗрд▓рд╡рд░ рд╡рд╛рд╣рддреВрдХрд╡рд┐рд╖рдпрдХ рдорджрдд, рдкрд░реНрд╡рддрд╛рд░реЛрд╣рдХ рд╡ рдкреНрд░рд╡рд╛рд╢рд╛рдВрдирд╛ рд╣рд╡рд╛рдорд╛рди рддрд╕реЗрдЪ рдЗрддрд░ рдорджрдд рд╡ рдорд╛рд░реНрдЧрджрд░реНрд╢рди, рд╡рд╛рд╣рдирдЪрд╛рд▓рдХрд╛рдВрдирд╛ рдирдХрд╛рд╢рд╛рд╡рд░ рдЖрдзрд╛рд░рд┐рдд рд╕реВрдЪрдирд╛ (voice navigation) рдЕрд╢рд╛ рд╕реЗрд╡рд╛ рдЙрдкрд▓рдмреНрдз рдХрд░реВрди рджреЗрдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрддрд╛рдд.

рд▓рдШреВ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ –

рднреВрдкреНрд░рддрд┐рдорд╛ рдЖрдгрд┐ рд╡реИрдЬреНрдЮрд╛рдирд┐рдХ рд╕рдВрд╢реЛрдзрдирд╛рд╕рд╛рдареА рдХрдореА рдХрд╛рд░реНрдп рдХрд╛рд▓рд╛рд╡рдзреАрдЪреЗ рд▓рд╣рд╛рди рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдмрдирд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рд▓рдШреБ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдкреНрд░рдХрд▓реНрдк рд╕реБрд░реВ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓рд╛ рдЖрд╣реЗ. рдХрдЯрд░-1(Indian Mini Satellite) рд╣рд╛ рдкрд╣рд┐рд▓рд╛ рд▓рдШреВ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рд╡рд┐рд╡рд┐рдз рддрдВрддреНрд░рдЬреНрдЮрд╛рдирд╛рдЪреНрдпрд╛ рд▓рдШреВ рдкреНрд░рддрд┐рдХреГрддреА (Miniaturization) рд╡рд╛рдкрд░реВрди рд╡рд┐рдХрд╕рд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓рд╛. рдпрд╛ рдорд╛рд▓рд┐рдХреЗрддреАрд▓ рджреБрд╕рд░рд╛ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рдпреБрдерд╕реЙрдЯ рд╣рд╛ рдЖрд╣реЗ. рдХрдЯрд░-2 рдорд╛рд▓рд┐рдХреЗрддреАрд▓ рдкрд╣рд┐рд▓рд╛ рдЙрдкрдЧреНрд░рд╣ рд░рдЕрдлрдЕрдЫ рд╣рд╛ рджреВрд░рд╕рдВрд╡реЗрджрдирд╛рд╕рд╛рдареА рдкреНрд░рдХреНрд╖реЗрдкрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓рд╛ рдЖрд╣реЗ.