рдорд╛рдЧреАрд▓ рд▓реЗрдЦрд╛рддреВрди рдЖрдкрдг рдЦрддрд╛рдВрдЪреЗ рд╢реЗрддреА рдХреНрд╖реЗрддреНрд░рд╛рддреАрд▓ рдорд╣рддреНрддреНрд╡, рд╢реЗрддреА рдЙрджреНрдпреЛрдЧрд╛рдордзреНрдпреЗ рдЦрддрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╡рд╛рдкрд░рд╛рдордзреНрдпреЗ рдЕрд╕рдВрддреБрд▓рди рдХрд╛ рдирд┐рд░реНрдорд╛рдг рдЭрд╛рд▓реЗ? рддрд╕реЗрдЪ рдЦрддрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╣реЛрдд рдЕрд╕рд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдЕрдорд░реНрдпрд╛рдж рд╡рд╛рдкрд░рд╛рдмрд╛рдмрдд рдХреЛрдгрддреНрдпрд╛ рд╕реБрдзрд╛рд░рдгрд╛ рдХрд░рдгреЗ рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЖрд╣реЗ? рдпрд╛рд╡рд┐рд╖рдпреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдШреЗрддрд▓реА. рдпрд╛ рд▓реЗрдЦрд╛рддреВрди рдЖрдкрдг рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА рдХрд╢рд╛рд▓рд╛ рдореНрд╣рдгрддрд╛рдд? рдпрд╛ рд╢реЗрддреАрдЪреЗ рдорд╣рддреНрддреНрд╡ рдЖрдгрд┐ рддреНрдпрд╛рдЪрдмрд░реЛрдмрд░ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА рд╡ рдЦрддрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд┐рдХрд╛рд╕ рдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рд╕рд░рдХрд╛рд░рджреНрд╡рд╛рд░реЗ рд░рд╛рдмрд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдпреЛрдЬрдирд╛ рд╡ рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд░рдо рдпрд╛рдВрдЪрд╛ рдЕрднреНрдпрд╛рд╕ рдХрд░рдгрд╛рд░ рдЖрд╣реЛрдд.

рдЬреИрд╡рд┐рдХ рд╢реЗрддреА / рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА (Organic Farming)

рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА рдореНрд╣рдгрдЬреЗрдЪ рд╢реЗрддреАрдордзреНрдпреЗ рд░рд╛рд╕рд╛рдпрдирд┐рдХ рдЦрддрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рди рдХрд░рддрд╛ рдЬреИрд╡рд┐рдХ рдЦрддрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рдХрд░рдгреЗ, рдкрд╛рдгреА рдЖрдгрд┐ рдореГрджрд╛ рдЪрд╛рдЪрдгреНрдпрд╛ рдХрд░рдгреЗ, рджреЗрд╢реА рдмрд┐рдпрд╛рдгреНрдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рдХрд░рдгреЗ, рддрд╕реЗрдЪ рдмрд┐рдпрд╛рдгреНрдпрд╛рдВрд╡рд░ рдкреВрд░реНрд╡реЛрдкрдЪрд╛рд░ рдХрд░рдгреЗ, рдорд┐рд╢реНрд░ рд╢реЗрддреА рдХрд░рдгреНрдпрд╛рд╡рд░ рднрд░ рджреЗрдгреЗ рдЗрддреНрдпрд╛рджреА рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрдЪреА рдореВрд▓рднреВрдд рдЕрдВрдЧреЗ рд╕рдордЬрд▓реА рдЬрд╛рддрд╛рдд. рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрдЪреНрдпрд╛ рддреБрд▓рдиреЗрдд рд░рд╛рд╕рд╛рдпрдирд┐рдХ рд╢реЗрддреАрдордзреНрдпреЗ рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдд рд╕рд░реНрд╡рд╛рдзрд┐рдХ рдореНрд╣рдгрдЬреЗрдЪ репреж рдЯрдХреНрдХреЗ рдЗрддрдХреА рд╡рд╛рдв рд╣реЛрдгреНрдпрд╛рдЪреА рд╢рдХреНрдпрддрд╛ рдЕрд╕рддреЗ. рдорд╛рддреНрд░, рд╣реА рд╡рд╛рдв рд╕реНрдерд┐рд░ рд╕реНрд╡рд░реВрдкрд╛рдЪреА рдирд╕реВрди рддреНрдпрд╛рдордзреНрдпреЗ рдХрд╛рд▓рд╛рдВрддрд░рд╛рдиреЗ рдШрдЯ рд╣реЛрдд рдЬрд╛рдКрди рдЬрдорд┐рдиреАрдЪреА рд╕реБрдкреАрдХрддрд╛рд╣реА рдХрдореА рдХрдореА рд╣реЛрдд рдЬрд╛рддреЗ.

рддреНрдпрд╛рдЙрд▓рдЯ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрдордзреНрдпреЗ рдЙрддреНрдкрд╛рджрди рд╡рд╛рдв рд╣реА рдЕрд▓реНрдк рд╕реНрд╡рд░реВрдкрд╛рдЪреА рдЕрд╕рддреЗ; рдкрд░рдВрддреБ рд╕реНрдерд┐рд░ рд╡ рд╢рд╛рд╢реНрд╡рдд рд╡рд╛рдв рд╣реЛрддреЗ. рд╕реЗрдВрджреНрд░реАрдп рд╢реЗрддреА рд╣реА рд╕рд░реНрд╡ рджреГрд╖реНрдЯреАрдВрдиреА рдкрд░реНрдпрд╛рд╡рд░рдгрдкреВрд░рдХ рдЕрд╕рддреЗ. рдпрд╛ рд╢реЗрддреАрдореБрд│реЗ рдкрд░реНрдпрд╛рд╡рд░рдгрд╛рд╕ рдХреБрдард▓реАрд╣реА рд╣рд╛рдиреА рдкреЛрд╣реЛрдЪрдд рдирд╛рд╣реА. рд░рд╛рд╕рд╛рдпрдирд┐рдХ рд╢реЗрддреАрдЪреНрдпрд╛ рд╕рддрддрдЪреНрдпрд╛ рд╡рд╛рдкрд░рд╛рдореБрд│реЗ рдЬрдореАрдирд╣реА рдирд╛рдкреАрдХ рд╣реЛрдд рдЬрд╛рддреЗ; рдкрд░рдВрддреБ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрдореБрд│реЗ рдЬрдорд┐рдиреАрдЪреА рд╕реБрдкреАрдХрддрд╛рд╣реА рдХрд╛рдпрдо рд░рд╛рдЦрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ. рдкрд░реНрдпрд╛рд╡рд░рдг рд╕реБрд░рдХреНрд╖реЗрдЪреНрдпрд╛ рджреГрд╖реНрдЯреАрдиреЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрд╕ рдкреНрд░реЛрддреНрд╕рд╛рд╣рди рджреЗрдгреЗ рдЕрддреНрдпрдВрдд рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЖрд╣реЗ.

рд╣реЗрд╣реА рд╡рд╛рдЪрд╛ – UPSC-MPSC : рдмрд┐рдпрд╛рдгрд╛рдВрдЪреЗ рд╢реЗрддреА рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдордзреАрд▓ рдорд╣рддреНрддреНрд╡ рдХрд╛рдп? рдмрд┐рдпрд╛рдгреЗ рдкреБрд░рд╡рдард╛ рд╕рд╛рдЦрд│реА рдХрд╢реА рдХрд╛рд░реНрдп рдХрд░рддреЗ?

рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрдЪреЗ рдкреНрд░рдХрд╛рд░

рез) рд╢реБрджреНрдз рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА (Pure Organic Farming) : рд╢реБрджреНрдз рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрдордзреНрдпреЗ рд░рд╛рд╕рд╛рдпрдирд┐рдХ рдЦрддреЗ рд╡ рдХреАрдЯрдХрдирд╛рд╢рдХрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рд╣рд╛ рдкреВрд░реНрдгрдкрдгреЗ рдмрдВрдж рдХрд░реВрди рдлрдХреНрдд рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЦрддреЗ рд╡ рдЬреИрд╡рд┐рдХ рдХреАрдб рдпрд╛рдВрдЪрд╛ рд╢реЗрддреАрдордзреНрдпреЗ рд╡рд╛рдкрд░, рддрд╕реЗрдЪ рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрддреЗ.

реи) рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рд╣рд░рд┐рдд рдХреНрд░рд╛рдВрддреА рд╢реЗрддреА (Integrated Green Revolution Farming) : рд╣рд░рд┐рдд рдХреНрд░рд╛рдВрддреАрджрд░рдореНрдпрд╛рди рдЕрд╡рд▓рдВрдмрд▓реЗрд▓реЗ рдЙрдкрд╛рдп рдЬрд╕реЗ рдХреА, рдЕрдзрд┐рдХрд╛рдзрд┐рдХ рд╕рд┐рдВрдЪрдирд╛рдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░, рдЙрдЪреНрдЪ рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдЪреЗ рд╡рд╛рдг, рдпрд╛рдВрддреНрд░рд┐рдХреАрдХрд░рдгрд╛рдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рд╣рд╛ рдкрд░реНрдпрд╛рд╡рд░рдг рд╡ рдорд╛рдирд╡реА рдЖрд░реЛрдЧреНрдпрд╛рд╡рд░ рд╡рд┐рдкрд░реАрдд рдкрд░рд┐рдгрд╛рдо рди рд╣реЛрдК рджреЗрддрд╛ рдХрд░рдгреЗ. рддрд╕реЗрдЪ рддреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рдкреЛрд╖рдХ рджреНрд░рд╡реНрдп рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди, рдЬреИрд╡рд┐рдХ рдЦрддреЗ рд╡ рдЬреИрд╡рд┐рдХ рдХреАрдб рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди, рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рдХреАрдб рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХрд░рдгреЗ рдЗрддреНрдпрд╛рджреА рдмрд╛рдмреАрдВрдЪрд╛ рд╕рдорд╛рд╡реЗрд╢ рд╣рд╛ рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рд╣рд░рд┐рдд рдХреНрд░рд╛рдВрддреА рд╢реЗрддреАрдордзреНрдпреЗ рд╣реЛрддреЛ.

рей) рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рд╢реЗрддреА рдпрдВрддреНрд░рдгрд╛ (Integrated Farming System) : рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рд╢реЗрддреА рдпрдВрддреНрд░рдгреЗрдЪреЗ рдЙрджреНрджрд┐рд╖реНрдЯ рд╣реЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрд╕ рдкреНрд░реЛрддреНрд╕рд╛рд╣рди рджреЗрдгреЗ рдЕрд╕реЗрдЪ рдЕрд╕рддреЗ. рдкрд░рдВрддреБ, рд╢реЗрддреА рдпрдВрддреНрд░рдгреЗрдордзреНрдпреЗ рд╕реНрдерд╛рдирд┐рдХ, рд╕реНрд╡рд╕реНрдд рд╡ рдкрд░реНрдпрд╛рд╡рд░рдгрдкреВрд░рдХ рд╕реНрд░реЛрддрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрддреЛ; рдЬрд╕реЗ рд╢реЗрдгрдЦрдд, рдЧрд╛рдВрдбреВрд│ рдЦрдд рдЗрддреНрдпрд╛рджреА.

рдХреЗрдВрджреНрд░ рд╕рд░рдХрд╛рд░рдиреЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрд╕ рдкреНрд░реЛрддреНрд╕рд╛рд╣рди рджреЗрдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА реирежрежрел рдордзреНрдпреЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА рдзреЛрд░рдг рдЬрд╛рд╣реАрд░ рдХреЗрд▓реЗрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ. рддрд╕реЗрдЪ рднрд╛рд░рдд рд╢рд╛рд╕рдирд╛рдиреЗ реирежрезрел рдордзреНрдпреЗ рд╕рдВрдкреВрд░реНрдг рдЬреИрд╡рд┐рдХ рд╢реЗрддреА рдЙрддреНрдкрд╛рджрди рдШреЗрддрд▓реНрдпрд╛рдмрджреНрджрд▓ рд╕рд┐рдХреНрдХреАрдо рдпрд╛ рд░рд╛рдЬреНрдпрд╛рд▓рд╛ рдкрд╣рд┐рд▓реЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд░рд╛рдЬреНрдп рдореНрд╣рдгреВрди рдШреЛрд╖рд┐рдд рдХреЗрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ. рдорд╣рд╛рд░рд╛рд╖реНрдЯреНрд░ рд╢рд╛рд╕рдирд╛рдиреЗрджреЗрдЦреАрд▓ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрд╕ рдкреНрд░реЛрддреНрд╕рд╛рд╣рди рджреЗрдгреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рдкреБрдврд╛рдХрд╛рд░ рдШреЗрдКрди рдЬрд╛рдиреЗрд╡рд╛рд░реА реирежрезрей рдордзреНрдпреЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреА рдзреЛрд░рдг рдЬрд╛рд╣реАрд░ рдХреЗрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ.

рдЦрдд рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди, рддрд╕реЗрдЪ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рд╢реЗрддреАрд╕ рдкреНрд░реЛрддреНрд╕рд╛рд╣рди рджреЗрдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рд╕рд░рдХрд╛рд░рджреНрд╡рд╛рд░реЗ рд░рд╛рдмрд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗрд▓реНрдпрд╛ рдХрд╛рд╣реА рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдпреЛрдЬрдирд╛ рд╡ рдзреЛрд░рдгреЗ :

рдирд╡реАрди рдпреБрд░рд┐рдпрд╛ рдзреЛрд░рдг, реирежрезрел

рдирд╡реАрди рдпреБрд░рд┐рдпрд╛ рдзреЛрд░рдг рд╣реЗ реирел рдореЗ реирежрезрел рд▓рд╛ рдЬрд╛рд╣реАрд░ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ. рджреЗрд╢реА рдпреБрд░рд┐рдпрд╛ рдЦрддрд╛рдВрдЪреЗ рдЙрддреНрдкрд╛рджрди рд╡рд╛рдврд╛рд╡реЗ, рдпреБрд░рд┐рдпрд╛ рдЦрдд рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдд рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд╖рдо рдКрд░реНрдЬреЗрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рд╡реНрд╣рд╛рд╡рд╛, рддрд╕реЗрдЪ рдпреБрд░рд┐рдпрд╛рдзрд╛рд░рд┐рдд рдЕрдиреБрджрд╛рдирд╛рдЪреЗ рдУрдЭреЗ рдХрдореА рд╡реНрд╣рд╛рд╡реЗ рдЕрд╢рд╛ рдЙрджреНрджреЗрд╢рд╛рдиреЗ рд╣реЗ рдзреЛрд░рдг рд░рд╛рдмрд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ. рдпрд╛ рдзреЛрд░рдгрд╛рдиреБрд╕рд╛рд░ рдкреБрдвреАрд▓ рддреАрди рд╡рд░реНрд╖рд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рдЦрдд рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдордзреНрдпреЗ рд╡рд╛рд░реНрд╖рд┐рдХ резрен рд▓рд╛рдЦ рдЯрди рдЗрддрдХреА рд╡рд╛рдв рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдЪреЗ рд▓рдХреНрд╖реНрдп рдард░рд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ. рдпрд╛ рдзреЛрд░рдгрд╛рдиреБрд╕рд╛рд░ рдЬреЗ рджреЗрд╢реА рдЙрддреНрдкрд╛рджрдХ рдЦрдд рдЕрдиреБрджрд╛рдирд╛рдЪрд╛ рд▓рд╛рдн рдШреЗрддрд╛рдд рдЕрд╢рд╛ рд╕рд░реНрд╡ рдЙрддреНрдкрд╛рджрдХрд╛рдВрд╡рд░ рдпреБрд░рд┐рдпрд╛ рдЦрддрд╛рдВрд╡рд░ рдХрдбреВрдирд┐рдВрдм рджреНрд░рд╡реНрдпрд╛рдЪреЗ рдЖрд╡рд░рдг (Neem Coated) рдЕрд╕рдгреЗ рдмрдВрдзрдирдХрд╛рд░рдХ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ. рдХрд╛рд░рдг- рдЕрд╕реЗ рдХреЗрд▓реНрдпрд╛рдореБрд│реЗ рдпреБрд░рд┐рдпрд╛рдЪрд╛ рдорд╛рддреАрддреАрд▓ рдкрд╛рдЭрд░ рджрд░ рд╣рд╛ рдХрдореА рд╣реЛрддреЛ. рдорд╛рддреНрд░, рдФрджреНрдпреЛрдЧрд┐рдХ рд╡рд╛рдкрд░рд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рдЦрдд рд░рд╕рд╛рдпрди рддрдпрд╛рд░ рдХрд░рд╛рдпрдЪреЗ рдЕрд╕рд▓реНрдпрд╛рд╕ рд╣реЗ рдирд┐рд░реНрдмрдВрдз рд╢рд┐рдерд┐рд▓ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдпреЗрддреАрд▓, рдЕрд╕реЗрд╣реА рдпрд╛ рдзреЛрд░рдгрд╛рдиреБрд╕рд╛рд░ рдирд┐рд╢реНрдЪрд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ.

рдпрд╛ рдзреЛрд░рдгрд╛рдВрддрд░реНрдЧрдд рдКрд░реНрдЬрд╛ рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд╖рдорддрд╛ рд╡рд╛рдврд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рдЦрдд рдкреНрд░рдХрд▓реНрдкрд╛рдВрдЪреЗ рдКрд░реНрдЬрд╛рдзрд╛рд░рд┐рдд рддреАрди рдЧрдЯрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рд╡рд░реНрдЧреАрдХрд░рдг рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЕрд╕реВрди, рддреНрдпрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдКрд░реНрдЬрд╛ рд╡рд╛рдкрд░рд╛рдЪреЗ рдорд╛рдирдХрджреЗрдЦреАрд▓ рддрдпрд╛рд░ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рд╣реЛрддреЗ. рдпрд╛ рдзреЛрд░рдгрд╛рдиреБрд╕рд╛рд░ рдКрд░реНрдЬрд╛ рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд╖рдо рдкреНрд░рдХрд▓реНрдкрд╛рдВрдореБрд│реЗ рдКрд░реНрдЬреЗрд╡рд░реАрд▓ рдЕрдиреБрджрд╛рдирд╛рдЪреЗ рдУрдЭреЗ рдХрдореА рд╣реЛрдК рд╢рдХреЗрд▓; рддрд╕реЗрдЪ рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдордзреНрдпреЗ рд╡рд╛рдв рдЭрд╛рд▓реНрдпрд╛рдиреЗ рдЖрдпрд╛рдд рдХрдореА рд╣реЛрдКрди рдЖрдпрд╛рдд рдЕрдиреБрджрд╛рдирд╛рдЪреЗ рдУрдЭреЗрд╣реА рдХрдореА рд╣реЛрдИрд▓, рдЕрд╕реЗ рдЕрдкреЗрдХреНрд╖рд┐рдд рд╣реЛрддреЗ.

рд░рд╛рд╖реНрдЯреНрд░реАрдп рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп (рдЬреИрд╡) рдЙрддреНрдкрд╛рджрди рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд░рдо :

рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдХреГрд╖реА рдорд╛рд▓рд╛рдЪреЗ рдЙрддреНрдкрд╛рджрди рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рдЖрдгрд┐ рддреНрдпрд╛рдВрдЪреА рдирд┐рд░реНрдпрд╛рдд рд╡рд╛рдврд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рд╕рд╛рдареА рдХреЗрдВрджреНрд░рд╛рдЪреНрдпрд╛ рдЕрдиреЗрдХ рдпреЛрдЬрдирд╛ рдХрд╛рд░реНрдпрд░рдд рдЖрд╣реЗрдд. рдкрд░рдВрддреБ, рддреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдВрдЪреЗ рдкреНрд░рдорд╛рдгреАрдХрд░рдг рдХрд░рдгреЗ рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЕрд╕рддреЗ. рддреНрдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛рдЪ рдореНрд╣рдгрдЬреЗрдЪ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдХреГрд╖реА рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдкреНрд░рдорд╛рдгреАрдХрд░рдгрд╛рд╕рд╛рдареА реирежрежрез рдордзреНрдпреЗ рд░рд╛рд╖реНрдЯреНрд░реАрдп рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЙрддреНрдкрд╛рджрди рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд░рдо рд╕реБрд░реВ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗрд▓рд╛ рдЖрд╣реЗ. NPOP рд╣реА рдпреЛрдЬрдирд╛ рдХреГрд╖реА рдордВрддреНрд░рд╛рд▓рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ ре▓рдЧрдорд╛рд░реНрдХрдЕрдВрддрд░реНрдЧрдд рдпреЗрддреЗ. рдкрд░рдВрддреБ, рдпрд╛ рдпреЛрдЬрдиреЗрдЪреА рдЕрдВрдорд▓рдмрдЬрд╛рд╡рдгреА рдорд╛рддреНрд░ рдЙрджреНрдпреЛрдЧ рд╡ рд╡рд╛рдгрд┐рдЬреНрдп рдордВрддреНрд░рд╛рд▓рдпрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдорд╛рд░реНрдЧрджрд░реНрд╢рдирд╛рдиреЗ рд╣реЛрддреЗ. рдпрд╛ рдпреЛрдЬрдиреЗрдХрд░рд┐рддрд╛ APEDA рд╕рдВрд╕реНрдереЗрд▓рд╛ рдиреЛрдбрд▓ рдПрдЬрдиреНрд╕реА рддрдХреНрддрд╛ рд╕рдЪрд┐рд╡рд╛рд▓рдп рд╕рдВрд╕реНрдереЗрдЪреЗ рдХрд╛рдо рд╕реЛрдкрд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реЗ рдЖрд╣реЗ.

рд╣реЗрд╣реА рд╡рд╛рдЪрд╛ – UPSC-MPSC : рд╣рд░рд┐рдд рдХреНрд░рд╛рдВрддреАрдирдВрддрд░ рд╢реЗрддреА рдЙрджреНрдпреЛрдЧрд╛рдордзреНрдпреЗ рдЦрддрд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рд╡рд╛рдкрд░рд╛рдмрд╛рдмрдд рдЕрд╕рдВрддреБрд▓рди рдХрд╛ рдирд┐рд░реНрдорд╛рдг рдЭрд╛рд▓реЗ? рдпрд╛рд╕рдВрджрд░реНрднрд╛рдд рдХреЛрдгрддреНрдпрд╛ рд╕реБрдзрд╛рд░рдгрд╛ рдХрд░рдгреЗ рдЧрд░рдЬреЗрдЪреЗ рдЖрд╣реЗ?

NPOP рдЪреА рдХрд╛рд╣реА рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреА рдЙрджреНрджрд┐рд╖реНрдЯреЗ

рез) рд╕рд░реНрд╡рд╛рдВрдд рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреЗ рдореНрд╣рдгрдЬреЗ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдкреНрд░рдорд╛рдгреАрдХрд░рдгрд╛рдЪреА рдкреНрд░рдХреНрд░рд┐рдпрд╛ рд╕реБрд▓рдн рдХрд░рдгреЗ.

реи) рднрд╛рд░рддрд╛рддреАрд▓ рд╕реЗрдВрджреНрд░рд┐рдп рдЙрддреНрдкрд╛рджрдирд╛рд╕рд╛рдареА рдЬрдЧрд╛рдд рдЪрд╛рдВрдЧрд▓реЗ рдорд╛рдирдХ рд╡рд┐рдХрд╕рд┐рдд рдХрд░рдгреЗ, рддрд╕реЗрдЪ рд╕реЗрдВрджреНрд░реАрдп рдкрджрд╛рд░реНрдерд╛рдВрд╡рд░реАрд▓ рд╡рд┐рд╢реНрд╡рд╛рд╕ рд╡рд╛рдвреАрд╕ рд▓рд╛рд╡рдгреНрдпрд╛рд╕ рдкреНрд░рдпрддреНрди рдХрд░рдгреЗ.

рей) рдкреНрд░рдорд╛рдгреАрдХрд░рдг рдХрд╛рд░реНрдпрдХреНрд░рдорд╛рдВрдирд╛ рдорд╛рдиреНрдпрддрд╛ рджреЗрдгреЗ; рддрд╕реЗрдЪ рдкреНрд░рдорд╛рдгреАрдХрд░рдгрд╛рдЪреНрдпрд╛ рдореВрд▓реНрдпрдорд╛рдкрдирд╛рд╕рд╛рдареА рд╡реНрдпрд╛рд╕рдкреАрда рдирд┐рд░реНрдорд╛рдг рдХрд░рдгреЗ.

рек) рднрд╛рд░рддрд╛рддреВрди рдирд┐рд░реНрдпрд╛рдд рд╣реЛрдгрд╛рд▒реНрдпрд╛ рдкреНрд░рддреНрдпреЗрдХ рдШрдЯрдХрд╛рдЪреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдЙрдкрд▓рдмреНрдз рдХрд░рдгреЗ.

рдореБрджреНрд░рд╛ рдЖрд░реЛрдЧреНрдп рдХрд╛рд░реНрдб (Soil Health Cards)

рдореБрджреНрд░рд╛ рдЖрд░реЛрдЧреНрдп рдХрд╛рд░реНрдб рд╡рд┐рддрд░рд┐рдд рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдЪреА рдШреЛрд╖рдгрд╛ рд╣реА реирежрезрек-резрел рдЪреНрдпрд╛ рд╕рд╛рдзрд╛рд░рдг рдЕрд░реНрдерд╕рдВрдХрд▓реНрдкрд╛рдВрдордзреНрдпреЗ рдХрд░рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реА рд╣реЛрддреА. рддрд╕реЗрдЪ рдкреНрд░рддреНрдпрдХреНрд╖рд╛рдд рдпрд╛ рдпреЛрдЬрдиреЗрд▓рд╛ резреп рдлреЗрдмреНрд░реБрд╡рд╛рд░реА реирежрезрел рд▓рд╛ рд╕реБрд░рддрдЧрдб (рд░рд╛рдЬрд╕реНрдерд╛рди) рдпреЗрдереВрди рдкреНрд░рд╛рд░рдВрдн рдЭрд╛рд▓рд╛ рд╣реЛрддрд╛. рдЬрдорд┐рдиреАрдЪреА рд╕реБрдкреАрдХрддрд╛ рдЯрд┐рдХреВрди рдареЗрд╡рддрд╛ рдпрд╛рд╡реА рдпрд╛ рдЙрджреНрджреЗрд╢рд╛рдиреЗ рд╣реА рдпреЛрдЬрдирд╛ рд░рд╛рдмрд╡рд┐рдгреНрдпрд╛рдд рдЖрд▓реА рдЖрд╣реЗ. рдпрд╛ рдпреЛрдЬрдиреЗрдВрддрд░реНрдЧрдд рдЬрдорд┐рдиреАрдЪреА рдЪрд╛рдЪрдгреА рдХрд░реВрди, рдкреЛрд╖рдХ рджреНрд░рд╡реНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рдпреЛрдЧреНрдп рддреЗ рд╡рд░реНрдЧреАрдХрд░рдг рдХрд░реВрди, рддреНрдпрд╛рдВрдЪреА рдореГрджреЗрддреАрд▓ рдЖрд╡рд╢реНрдпрдХ рдорд╛рддреНрд░рд╛ рд╡ рдирд┐рд╖реНрдХрд░реНрд╖ рдорд╛рдВрдбрд▓реЗ рдЬрд╛рддрд╛рдд. рддрд╕реЗрдЪ рд╡рд┐рд╡рд┐рдз рдкреНрд░рдХрд╛рд░рдЪреНрдпрд╛ рдкрд┐рдХрд╛рдВрд╕рд╛рдареА рдХреБрдард▓реНрдпрд╛ рдкреНрд░рдХрд╛рд░рдЪреНрдпрд╛ рдЦрддрд╛рдВрдЪрд╛ рд╡рд╛рдкрд░ рдХрд░рд╛рд╡рд╛, рддреНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рдкреНрд░рдорд╛рдг рдХрд┐рддреА рдЕрд╕рд╛рд╡реЗ рдЖрдгрд┐ рдХрд┐рддреА рд╡реЗрд│рд╛ рдЦрддреЗ рджреНрдпрд╛рд╡реА рдпрд╛рдЪреАрджреЗрдЦреАрд▓ рдиреЛрдВрдж рдХреЗрд▓реА рдЬрд╛рддреЗ. рдПрдХрд╛рддреНрдорд┐рдХ рдЦрдд рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрдирд╛рд╡рд┐рд╖рдпреАрд╣реА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рджрд┐рд▓реА рдЬрд╛рддреЗ.

рдпреЛрдЬрдиреЗрдЪреА рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреА рдХрд╛рд╣реА рдЙрджреНрджрд┐рд╖реНрдЯреЗ

рез) рдпрд╛ рдпреЛрдЬрдиреЗрдВрддрд░реНрдЧрдд рдЦрддреЗ рджреЗрддрд╛рдирд╛ рдкреЛрд╖рдХ рджреНрд░рд╡реНрдпрд╛рдВрдЪреА рдорд╛рд╣рд┐рддреА рдХрд│рд╛рд╡реА рдпрд╛рдХрд░рд┐рддрд╛ рд╢реЗрддрдХрд▒реНрдпрд╛рдВрдирд╛ рджрд░ рддреАрди рд╡рд░реНрд╖рд╛рдВрдиреА рдореБрджреНрд░рд╛ рдЖрд░реЛрдЧреНрдп рдХрд╛рд░реНрдб рдмрдирд╡реВрди рджреЗрдгреЗ.

реи) рдореБрджреНрд░рд╛ рдЪрд╛рдЪрдгреА рдкреНрд░рдпреЛрдЧрд╢рд╛рд│рд╛рдВрдЪреНрдпрд╛ рдХрд╛рд░реНрдпрд╛рд▓рд╛ рдмрд│рдХрдЯреА рджреЗрдгреЗ.

рей) рд░рд╛рд╕рд╛рдпрдирд┐рдХ рдЦрддрд╛рдВрдЪрд╛ рд╢реЗрддреАрдордзреАрд▓ рд╡рд╛рдкрд░ рдХрдореА рд╡реНрд╣рд╛рд╡рд╛ рд╣реЗ рдпрд╛ рдпреЛрдЬрдиреЗрдЪреЗ рд╕рд░реНрд╡рд╛рдВрдд рдорд╣рддреНрддреНрд╡рд╛рдЪреЗ рдЙрджреНрджрд┐рд╖реНрдЯ рдЖрд╣реЗ.

This quiz is AI-generated and for edutainment purposes only.

рек) рдореГрджрд╛ рд╕реБрдкреАрдХрддрд╛ рдореЛрдЬрдгреНрдпрд╛рдЪреЗ рд╕рдорд╛рди рдорд╛рдкрдХ рддрдпрд╛рд░ рдХрд░рдгреЗ, рддрд╕реЗрдЪ рдореГрджрд╛ рдкрд░реАрдХреНрд╖рдгрд╛рд╡рд░ рдЖрдзрд╛рд░рд┐рдд рдкреЛрд╖рдХ рджреНрд░рд╡реНрдпрд╛рдВрдЪреЗ рдпреЛрдЧреНрдп рд╡реНрдпрд╡рд╕реНрдерд╛рдкрди рдХрд░рдгреЗ.