सरन्यायाधीश गवई यांच्या नेतृत्वाखालील न्यायवृदांने घेतलेल्या निर्णयावर न्या. नागरत्न यांचा आक्षेप; न्या. पांचोलींच्या नियुक्तीवर दर्शवली असहमती

सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायवृंद (कॉलेजियम) मधील पाच न्यायाधीशांपैकी एक असलेल्या न्यायाधीश बी. व्ही. नागरत्न यांनी न्यायमूर्ती पांचोली यांच्या निवडीला विरोध केला असल्याची माहिती मिळत आहे. ज्येष्ठता आणि प्रादेशिक प्रतिनिधित्व यावर त्यांनी आक्षेप घेतल्याची माहिती मिळत आहे. उच्च न्यायालयाच्या ज्येष्ठतेच्या यादीत न्यायमूर्ती पांचोली यांचा सध्या ५७ वा क्रमांक लागत आहे.

न्यायवृंदामध्ये सरन्यायाधीश भूषण गवई यांच्याव्यतिरिक्त न्या. सूर्यकांत, न्या. विक्रम नाथ, न्या. जेके माहेश्वरी आणि न्या. नागरत्न यांचा समावेश आहे.

न्यायवृंदाने याआधी सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश निवडताना सामान्यपणे तीन निकष समोर ठेवले होते. उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि मुख्य न्यायाधीशांची अखिल भारतीय स्तरावरील ज्येष्ठता, प्रतिनिधित्वाचे तत्व, योग्यता आणि सचोटी हे निकष पाळले जात होते. भूतकाळात, उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांच्या नियुक्तीसाठी शिफारस करताना या निकषांचा संतुलित विचार केला जात होता.

विशेषतः सरन्यायाधीश होऊ शकणाऱ्या उमेदवारांच्या निवडीसाठी ज्येष्ठता हा निकष बाजूला ठेवला जात असे.

प्रादेशिक संतुलन

न्यायमूर्ती नागरत्न यांनी आक्षेप घेतल्यानुसार, सर्वोच्च न्यायालयात गुजरात उच्च न्यायालयाचे दोन न्यायाधीश आधीच आहेत. न्या. जेबी पारडीवाला आणि न्या. एनव्ही अंजारिया हे गुजरातच्या उच्च न्यायालयातून येतात. पांचोली यांची निवड झाल्यास गुजरात उच्च न्यायालयातून येणारे ते तिसरे न्यायाधीश ठरतील. पांचोली यांनी पाटणा उच्च न्यायालयाचा कार्यभार सांभाळण्यापूर्वी ते गुजरात उच्च न्यायालयात कार्यरत होते.

न्यायाधीश नागरत्न यांच्या पत्रानुसार, न्या. पांचोली यांची गुजरातहून पाटणा उच्च न्यायालयात केलेली बदली यावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित होते. अशाप्रकारची पावले उचलल्यास चुकीचे उदाहरण निर्माण केले जाऊ शकते. तसेच न्यायवृंदाच्या विश्वासार्हतेवर शंका निर्माण होऊ शकते.

गुजरातमधून दोन सरन्यायाधीश होऊ शकतात

न्यायमूर्ती पांचोली यांची सर्वोच्च न्यायालयात नियुक्ती झाल्यास त्यांना सरन्यायाधीशपदी काम करण्याची संधी मिळू शकते. न्या. पारडीवाला हे २०२८ मध्ये दोन वर्षांसाठी आणि न्या. पांचोली हे २०३१ मध्ये सात महिन्यांसाठी सरन्यायाधीश होऊ शकतात.

मे महिन्यापर्यंत सर्वोच्च न्यायालयात गुजरात उच्च न्यायालयातील न्या. पारडीवाला, एमआर शाह आणि बेला त्रिवेदी या तीन न्यायाधीशांचा समावेश होता. शाह मे महिन्यात, तर बेला त्रिवेदी यांचा १६ मे हा कामाचा अखेरचा दिवस होता. यांच्याखेरीज मुंबई, अलाहाबाद, पंजाब व हरियाणा या उच्च न्यायालयातूनही प्रत्येकी तीन न्यायाधीशांचा सर्वोच्च न्यायालयात समावेश आहे.