Why keyboard keys are not alphabetical :संगणक हा आपल्या रोजच्या जीवनातील एक महत्त्वाचा भाग झाला आहे. आजच्या काळात अनेक कामं अशी आहेत, जी संगणकाशिवाय पूर्ण होऊ शकत नाही. संगणकावर काम करताना खट खट खट आवाज करणारी बटणं दाबत आपण कीबोर्ड वापरतो. संगणकाचा हा कीबोर्ड वापरताना तुम्हाला असा कधी प्रश्न पडला आहे का की, त्यावरील ही बटणं कधीही वर्णक्रमानुसार (alphabetical order) का नसतात? या प्रश्नाचे उत्तर जाणून घेताना एक रंजक माहिती समजली; चला तर मग जाणून घेऊ या
कीबोर्डवरील बटणं वर्णक्रमानुसार का नाहीत?
संगणकांना टाइपरायटरसारख्या समस्या नसल्या तरीही आम्ही QWERTY लेआउट वापरतो. हे कारण आहे: आज आपण वापरत असलेल्या कीबोर्ड लेआउटला QWERTY म्हणतात, जे १८७० च्या दशकात तयार केले गेले होते; जेव्हा प्रथम टाइपरायटरचा शोध लागला होता. त्यावेळी जुन्या टाइपरायटरसाठी हा लेआउट फार पूर्वी तयार केला गेला होता.
हेही वाचा – What is a Pager: पेजर म्हणजे काय? लेबनानमध्ये पेजरचा स्फोट कसा काय झाला?
टायपरायटरच्या या समस्येमुळे झाली QWERTY किबोर्डची रचना
जेव्हा लोक टाइपरायटरवर पटकन टाईप करतात, तेव्हा एकाच वेळी सर्व बटणं अडकत होती आणि टायपिंगची गती कमी होत असे, त्यामुळे ही बटणं एका विशिष्ट क्रमाने लावण्यात आली होती.
QWERTY कीबोर्डची रचना तयार कताना अक्षरांची अशा प्रकारे मांडणी केली गेली होती की, सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या अक्षरांची बटणं एकमेकांपासून दूर ठेवण्यात आली होती आणि त्यामुळे टाइप करताना ही बटणं अडकणार नाही आणि टायपिंगचा वेगही कमी होणार नाही.
संगणकाच्या किबोर्डसाठी आपण अजूनही QWERTY का वापरतो
जसजसे संगणक कीबोर्ड विकसित केले गेले, तसतसे त्यांनी समान QWERTY लेआउट वापरला. कारण तो लोकांना आधीपासून माहीत होता. याव्यतिरिक्त, संगणक कीबोर्डने टाइपरायटरपेक्षा कितीतरी अधिक बटणं जोडल्यामुळे ज्यात फंक्शन, ॲरो आणि नंबर अशी बटणंही समाविष्ट करण्यात आली. लोकांना या सर्व बटणांचा वापर करून अधिक जलद आणि कार्यक्षमतेने संगणकाचा वापर करणे सोपे व्हावे यासाठी असा लेआउट तयार करण्यात आला होता.
QWERTY लेआउट हा एकमेव कीबोर्ड लेआउट अस्तित्वात नाही. ड्वोराक सिंप्लीफाइड कीबोर्ड (Dvorak Simplified Keyboard) आणि कोलेमॅक लेआउट (Colemak layout) यांसारखे इतर अनेक कीबोर्ड लेआउट्स आहेत, जे कालांतराने तयार केले गेले आहेत. हे पर्यायी लेआउट QWERTY लेआउटपेक्षा अधिक कार्यक्षम होण्यासाठी तयार करण्यात आले, पण त्याला स्वीकारले गेले नाही.
हेही वाचा – कसबा गणपतीला पुण्यातील मानाच्या पहिल्या गणपतीचे स्थान कसे मिळाले? जाणून घ्या काय आहे इतिहास….
QWERTY लेआउट
QWERTY कीबोर्ड लेआउट हा इंग्रजी भाषेतील संगणक आणि टाइपरायटरसाठी सर्वाधिक वापरल्या जाणाऱ्या कीबोर्ड लेआउटपैकी एक आहे. त्याचा इतिहास १८७० च्या दशकाचा आहे, जेव्हा ख्रिस्तोफर लॅथम शोल्सने प्रथम व्यावहारिक टंकलेखन यंत्राचा शोध लावला होता. शोल्सच्या टाइपरायटरच्या सुरुवातीच्या लेआउटमध्ये बटणं वर्णमालेतील क्रमानुसार मांडली होती, त्यामुळे मशीन जॅम होऊ लागली; कारण यांत्रिक रचना वारंवार एकमेकांवर आदळत असे.
या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी शोल्सने त्यांचे सहकारी, कार्लोस ग्लिडन आणि एक शिक्षक, अमोस डेन्समोर यांच्याशी अधिक व्यावहारिक मांडणी करण्यासाठी मदत घेतली. त्यांनी बटणांची अशा प्रकारे पुनर्रचना केली की सर्वात सामान्यपणे वापरली जाणारी अक्षरे एकमेकांपासून दूर ठेवली गेली, त्यामुळे यांत्रिक रचना एकमेकांवर आदळणार नाही. अशाप्रकारे QWERTY लेआउटची निर्मिती झाली, ज्याचे पेटंट १८७८ मध्ये तयार झाले.
“QWERTY” हे नाव कीबोर्डवरील कीच्या वरच्या ओळीच्या पहिल्या सहा अक्षरांवरून तयार केले आहे. QWERTY लेआउट परिपूर्ण नसताना, ते टाइपरायटरसाठी आणि नंतर संगणक कीबोर्डसाठी स्टँडर्ड लेआउट बनले. रेमिंग्टन क्रमांक २ या पहिल्या व्यावसायिकदृष्ट्या यशस्वी टाइपराईटरमध्ये QWERTY लेआउटचा वापर केल्यामुळे त्याची लोकप्रियता आणखी वाढली.
हेही वाचा – संगणकाचा IP Address कसा शोधायचा? जाणून घ्या एका क्लिकवर..
पर्यायी कीबोर्ड लेआउट तयार करण्याचे अनेक प्रयत्न केले गेले आहेत. जसे की, ड्वोराक सिंप्लीफाइड कीबोर्ड (Dvorak Simplified Keyboard), जो बोटांचा थकवा कमी करण्यासाठी आणि टायपिंगचा वेग वाढवण्यासाठी डिझाइन केलेला आहे. पण, QWERTY लेआउट हा इंग्रजी भाषेतील संगणक आणि टाइपरायटरसाठी सर्वात सामान्यपणे वापरला जाणारा कीबोर्ड लेआउट आहे.
