करोनानंतर आरोग्य क्षेत्रात गोष्टी कशा बदलल्या? Universal Health Coverage Day 2023 का साजरा केला जातो? जाणून घ्या | Why is Universal Health Coverage Day 2023 celebrated Learn how things have changed post Corona vrd 88

२१ सप्टेंबर २०२३ रोजी युनायटेड नेशन्सची युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेजची उच्चस्तरीय बैठक होणार होती. बैठकीदरम्यान निरोगी लोक हे निरोगी समाज आणि अर्थव्यवस्थेचा पाया आहेत, यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले.

करोनानंतर आरोग्य क्षेत्रात गोष्टी कशा बदलल्या? Universal Health Coverage Day 2023 का साजरा केला जातो? जाणून घ्या (फोटो क्रेडिट- लोकसत्ता ग्राफिक्स टीम)

Universal Health Coverage Day : कोविड १९ महामारीने जगभरातील आरोग्य सेवेसमोर अनेक आव्हाने उभी केलीत. वेगाने पसरणाऱ्या विषाणूने रुग्णालये व्यापून टाकली अन् जनतेला नको त्या परिस्थितीत आणून सोडले. चीन आणि अमेरिकेमध्ये नवीन श्वसन संक्रमणाचा प्रसार झाल्यामुळे भविष्यातील साथीच्या रोगांचा सामना करण्यासाठी आरोग्य सेवा अधिक मजबूत करण्याची आता वेळ आली आहे. आरोग्य क्षेत्रातील पायाभूत सुविधा आणि धोरणांची कमतरता दूर करण्यासाठी जागतिक स्तरावर धोरणकर्त्यांचे लक्ष वेधण्यासाठी दरवर्षी १२ डिसेंबर हा दिवस सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेज दिवस म्हणून साजरा केला जातो.

जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) मते, युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज डे म्हणजे सर्व लोकांना आर्थिक अडचणींशिवाय आवश्यक तेव्हा आणि कोठेही दर्जेदार आरोग्य सेवांचा संपूर्ण लाभ घेता येणार आहे. त्यामध्ये प्रतिबंध, उपचार, पुनर्वसन आणि घ्यावयाची काळजी या सर्व आवश्यक आरोग्य सेवांचा समावेश आहे. देशांसाठी मजबूत प्राथमिक आरोग्य सेवा (PHC) प्रणाली असणे महत्त्वाचे आहे. युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज डे दरवर्षी १२ डिसेंबर रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस आर्थिक सुरक्षेसह देशातील प्रत्येक नागरिकाला समान आणि चांगली आरोग्य सेवा प्रदान करणाऱ्या आरोग्य सेवा प्रणालीच्या गरजेवर भर देतो. १२ डिसेंबर २०१२ रोजी युनायटेड नेशन्स जनरल असेंब्लीने सदस्य राष्ट्रांना सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेजच्या दिशेने पावले उचलण्याचे आवाहन करणारा ठराव मंजूर केला. यादरम्यान, सर्व सदस्य देशांना आपापल्या क्षेत्रातील १०० टक्के लोकसंख्येसाठी सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेज सुनिश्चित करण्याचे आवाहन करण्यात आले. याबरोबरच आरोग्य सुविधांअभावी कोणत्याही व्यक्तीला आपला जीव गमवावा लागू नये, यासाठी दर्जेदार आणि परवडणाऱ्या आरोग्य सुविधा विकसित करण्याचे आवाहन करण्यात आले. या गरजा लक्षात घेऊन संयुक्त राष्ट्र संघाने एका ठरावाद्वारे १२ डिसेंबर २०१७ रोजी आंतरराष्ट्रीय सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेज दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेतला.

हेही वाचाः Money Mantra : ५ कोटींचा निधी कसा तयार करायचा? निवृत्तीनंतर तुम्हाला दरमहा अडीच लाख रुपये मिळणार

२१ सप्टेंबर २०२३ रोजी युनायटेड नेशन्सची युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेजची उच्चस्तरीय बैठक झाली होती. बैठकीदरम्यान निरोगी लोक हे निरोगी समाज आणि अर्थव्यवस्थेचा पाया आहेत, यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले. सर्व शाश्वत विकास उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेज आवश्यक आहे. यानंतरही आरोग्याच्या क्षेत्रात मोठे आव्हान आहे. यासाठी मोठ्या प्रमाणावर धोरण, दृढनिश्चय आणि पैसा आवश्यक आहे. जगातील निम्म्या लोकसंख्येला अत्यावश्यक आरोग्य सेवा उपलब्ध नाहीत. अंदाजानुसार, २ अब्ज लोक आरोग्य खर्चाच्या खिशातून बाहेर पडल्यामुळे आर्थिक अडचणींचा सामना करत आहेत. यामध्ये अत्यंत गरिबीत जगणाऱ्या ३४४ दशलक्ष लोकांचाही समावेश आहे. २०१५ मध्ये शाश्वत विकास उद्दिष्टे सुरू झाल्यानंतर प्रथमच कोविड १९ महामारीमुळे आरोग्य सेवा कव्हरेजचा विस्तार थांबला. यामागील मुख्य कारण म्हणजे बहुतांश देशांच्या आर्थिक स्थितीवर होणारा नकारात्मक परिणाम आहे. कोरोना संकटामुळे आरोग्य सेवा कव्हरेजमधील त्रुटी लोकांसमोर आल्या आहेत. आजही बहुतांश देशांमध्ये दैनंदिन गरजेनुसार आरोग्य सुविधा उपलब्ध नाहीत.

हेही वाचाः Money Mantra : अवघ्या १५० रुपयांच्या बचतीतून खिशात २२ लाख ७० हजार ५९२ रुपये जमा होणार, पण कसे? जाणून घ्या

This quiz is AI-generated and for edutainment purposes only.

युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज डेचे महत्त्व

उत्पन्न किंवा सामाजिक-आर्थिक स्थितीकडे दुर्लक्ष करून प्रत्येकाला दर्जेदार आरोग्यसेवा मिळण्याची खात्री असते.

हे आरोग्य आणि कल्याणमध्ये सुधारणा करते आणि लोकांचे आयुर्मान वाढवते.
हे आर्थिक वाढीस प्रोत्साहन देते, कारण निरोगी कामगार अधिक उत्पादक असतात.

आरोग्य सेवेवर कोविडचा परिणाम

कोविड १९ च्या वाढीमुळे जगभरातील आरोग्य सेवा प्रणालीतील कमकुवतपणा उघड झाला. या असमानता आणि फरक प्रामुख्याने प्रवेश आणि परवडण्यावर अवलंबून असतात. साथीच्या आजाराचे आरोग्यसेवेवर विविध दुष्परिणाम होतात.
लोकांनी त्यांच्या नोकऱ्या गमावल्या आणि मोठ्या आर्थिक संकटातून गेले, ज्यामुळे आरोग्यसेवेपर्यंत मर्यादित प्रवेश झाला.
मर्यादित संसाधने आणि मनुष्यबळामुळे नियमित आरोग्य सेवा प्रभावित झाली.
साथीच्या रोगाने स्थिती, लिंग आणि भौगोलिक स्थानाच्या आधारावर आरोग्याच्या बाबतीत भेदभावाची मर्यादा वाढवली.

युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज डे विशेष का आहे?

१२ डिसेंबर रोजी जगभरातील आरोग्य क्षेत्रात काम करणाऱ्या सामाजिक कार्यकर्ते आणि स्वयंसेवी संस्थांनी युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेजवर धोरणकर्त्यांकडून कारवाईची मागणी करण्यासाठी सर्वांनी एकत्र येण्याचे आवाहन केले आहे. या दिवशी नेत्यांना प्राथमिक आरोग्य सेवेत गुंतवणूक करण्याचे आवाहन केले जाते, जेणेकरून कोणीही मागे राहू नये. आपले जीवन, उपजीविका आणि भविष्य यावर अवलंबून आहे. आंतरराष्ट्रीय युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज डेचा उद्देश मजबूत आणि लवचिक आरोग्य प्रणाली आणि बहु भागधारक भागीदारांसह सार्वत्रिक आरोग्य कव्हरेजच्या गरजेबद्दल जागरुकता वाढवणे आहे. दरवर्षी १२ डिसेंबर रोजी आरोग्याच्या प्रतीक्षेत असलेल्या कोट्यवधी लोकांसाठी धोरणे बनवण्याची आणि त्यांच्या अंमलबजावणीसाठी ठोस पावले उचलण्याचे या क्षेत्रातील कामगिरीचे समर्थन केले जाते. २०३० पर्यंत सर्वांपर्यंत चांगल्या आरोग्य सुविधा पोहोचवण्याचे आव्हान पेलण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. संकट असो वा शांतता, आपल्याला आरोग्य व्यवस्था सुधारण्यासाठी नेहमीच काम करावे लागेल. आरोग्याच्या क्षेत्रात अशी व्यवस्था विकसित करायची आहे की, ज्यामध्ये श्रीमंत असो वा गरीब, दुर्गम भाग असो की शहराचा कोपरा असो, महिला असो की लहान मुले असो, किशोर असोत, प्रत्येकाला सर्व ठिकाणी सहज उपचार मिळावेत.

First published on: 12-12-2023 at 13:55 IST

Web Title: Why is universal health coverage day 2023 celebrated learn how things have changed post corona vrd