महिलांनो…ब्रेस्ट कॅन्सरची ‘ही’ लक्षणं कदाचित माहित नसतील, चुकूनही दुर्लक्ष करू नका; ‘या’ ५ महत्त्वाच्या गोष्टी करा कॅन्सरचा धोका होईल कमी

जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) मते, या आजाराचे प्रमुख जोखीम घटक म्हणजे वृद्धत्व, कौटुंबिक इतिहास, अनियमित जीवनशैली, लठ्ठपणा, जास्त मद्यपान, धूम्रपान आणि शारीरिक निष्क्रियता.भारतात ३०-४० वयोगटातील स्तनाच्या कर्करोगाचे प्रमाण वाढत आहे, ज्यामध्ये उशिरा लग्न, कमी बाळंतपण, उशिरा मासिक पाळी आणि उशिरा रजोनिवृत्ती यांसारखी हार्मोनल कारणे समाविष्ट आहेत.

नॅशनल ब्रेस्ट कॅन्सर फाउंडेशननुसार स्तनाच्या कर्करोगाचे टप्पे ० ते ४ पर्यंत वर्गीकृत केले आहेत. स्टेज ०-१ हा सर्वात सुरुवातीचा टप्पा आहे आणि स्टेज ४ हा चौथा टप्पा आहे ज्यामध्ये कर्करोग हाडे, यकृत, फुफ्फुसे आणि मेंदू यांसारख्या दूरच्या अवयवांमध्ये पसरतो. याला मेटास्टॅटिक ब्रेस्ट कॅन्सर म्हणतात. या टप्प्यासाठी ५ वर्षांचा जगण्याचा दर सुमारे ३०-३२% आहे. जर स्तनाचा कर्करोग लवकर, लहान वयात किंवा त्याच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात आढळला तर तो बरा होऊ शकतो आणि रोखताही येतो.

गुडगाव येथील मॅक्स हेल्थकेअरच्या मेडिकल ऑन्कोलॉजीचे प्रमुख सल्लागार डॉ. भुवन चुघ म्हणाले की, सुरुवातीच्या काळात स्तनाचा कर्करोग झालेल्या महिलांसाठी उपचार हा केवळ रोग दूर करण्याबद्दल नाही तर जीवनाची गुणवत्ता टिकवून ठेवण्याबद्दलदेखील आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, आजच्या प्रगत उपचारांमुळे महिला उपचारादरम्यान ऊर्जा आणि आत्मविश्वास टिकवून ठेवू शकतात. जर महिलांनी उपचारादरम्यान विशिष्ट पद्धतींचा अवलंब केला तर त्या केवळ आजारावर मात करू शकत नाहीत तर त्यांचे मानसिक आरोग्यदेखील सुधारू शकतात. जर तुम्हाला पहिल्या टप्प्यात स्तनाचा कर्करोग झाल्याचे निदान झाले असेल, तर ‘या’ ५ गोष्टी लक्षात ठेवा.

‘ही’ लक्षणे आढळल्यास करू नका दुर्लक्ष

• स्तनात किंवा काखेत गाठ
• स्तनाच्या आकारात बदल
• स्तनाग्रावाटे होणारा स्त्राव
• त्वचेतील बदल
• स्तनाग्र आतल्या बाजूस वळणे
• वेदना किंवा सूज

महिलांनी दरमहा नियमितपणे स्वयं स्तन तपासणी करणे गरजेचे आहे आणि दरवर्षी नियमित स्तनांची वैद्यकीय तपासणी करावी

योग्य उपचार योजना निवडा. योग्य उपचार योजना अत्यंत महत्त्वाची आहे. स्तनाचा कर्करोग हा प्रत्येक महिलेमध्ये बदलतो, जो ट्यूमरचा आकार, लिम्फ नोडचा सहभाग, वय आणि अनुवांशिक घटकांवर अवलंबून असतो. संशोधनानुसार, सहापैकी एका महिलेमध्ये ४ वर्षांच्या आत कर्करोग परत येण्याचा धोका असतो, म्हणूनच तुमच्या डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार योग्य उपचार निवडणे महत्त्वाचे आहे. नवीन प्रगत उपचारांमुळे डॉक्टरांना थकवा, वेदना आणि अतिसार यासारखे दुष्परिणाम कमी करण्यास आणि कर्करोगाच्या पुनरावृत्तीचा धोका कमी करण्यास मदत होते. या उपचारांमुळे महिलांना उपचारादरम्यानदेखील सक्रिय आणि सामान्य जीवन जगण्यास मदत होते. स्तनाच्या कर्करोगाला हरवण्यासाठी कोणत्या पद्धती अवलंबता येतील ते जाणून घेऊया.

विश्रांतीला प्राधान्य द्या

विश्रांतीला प्राधान्य देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. स्तनाच्या कर्करोगाचा लवकर उपचार शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या थकवणारा असू शकतो, म्हणून विश्रांती घेणे हे कमकुवतपणाचे लक्षण नाही; उलट ते पुनर्प्राप्ती प्रक्रियेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. तुमच्या शरीराचे ऐका, पुरेशी झोप घ्या आणि वारंवार विश्रांती घ्या. हलके चालणे किंवा योगासारखे साधे व्यायाम तुमच्या शरीराला ऊर्जावान आणि मन शांत ठेवण्यास मदत करू शकतात. लक्षात ठेवा, हळूहळू हालचाल करणे हे देखील पुनर्प्राप्तीच्या दिशेने एक मजबूत पाऊल आहे.

व्यावहारिक आणि भावनिक आधार आवश्यक

स्तनाच्या कर्करोगाशी लढताना कुटुंब आणि मित्र केवळ प्रोत्साहनच देत नाहीत तर एक मजबूत आधार देतात. तुमच्या गरजा, भावना आणि सीमांबद्दल मोकळेपणाने बोला, जेणेकरून तुम्हाला भावनिक आणि व्यावहारिक आधार मिळेल. कधीकधी बालसंगोपनात मदत करणे, हॉस्पिटलच्या अपॉइंटमेंटमध्ये तुमच्यासोबत जाणे किंवा फक्त एकत्र वेळ घालवणे खूप फरक पाडू शकते. एकाकीपणा कमी करते आणि मनात सकारात्मकता टिकवून ठेवते.

तुमच्या भावनिक आरोग्याची काळजी घ्या

कर्करोगाचे निदान झाल्यानंतर चिंता, भीती आणि ताणतणाव वाटणे स्वाभाविक आहे. परंतु, शारीरिक उपचार जितके आवश्यक आहेत तितकीच भावनिक काळजीदेखील महत्त्वाची आहे. ध्यान, माइंडफुलनेस, थेरपी किंवा जर्नलिंग यांसारख्या तंत्रांमुळे मन शांत होऊ शकते. सपोर्ट ग्रुप, ऑनलाइन असो वा प्रत्यक्ष, हे अनुभव शेअर करण्याचा, नवीन सामना करण्याच्या रणनीती शिकण्याचा आणि प्रोत्साहन मिळविण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. जर महिलांनी सुरुवातीपासूनच त्यांच्या भावनिक आरोग्याची काळजी घेतली तर त्या उपचारांच्या आव्हानांना अधिक आत्मविश्वासाने आणि नियंत्रणाने तोंड देऊ शकतात.

आनंद शोधा

उपचारांदरम्यानही जीवनातील छोट्या छोट्या आनंदांना स्वीकारणे महत्त्वाचे आहे. पुस्तके वाचणे, चित्रकला करणे, तुमचे आवडते संगीत ऐकणे, बाहेर फिरायला जाणे. आनंदाला प्राधान्य दिल्याने सकारात्मक मानसिकता राखण्यास मदत होते आणि मन मजबूत होते. सुरुवातीच्या काळात स्तनाच्या कर्करोगासोबत जगणे म्हणजे उपचार आणि चांगले जीवन यांच्यात संतुलन शोधणे. पुन्हा आजार होण्याची भीती समजून घेऊन, योग्य औषधे निवडून, मानसिक आरोग्याची काळजी घेऊन आणि त्यांच्या आधार प्रणालीशी जोडलेले राहून, महिला उपचार पूर्ण करू शकतात आणि आजार उलटवू शकतात.