दिवसभराचे आरोग्य आणि ऊर्जा आपण आपला दिवस कसा सुरू करतो यावर अवलंबून असते. म्हणूनच नाश्ता हा दिवसातील सर्वात महत्त्वाचा जेवण मानला जातो. सकाळी खाल्लेले अन्न केवळ शरीराला ऊर्जा देत नाही तर शरीराच्या प्रत्येक भागावर परिणाम करते. यामध्ये मूत्रपिंड देखील महत्त्वाची भूमिका बजावते. मूत्रपिंड शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकते, द्रव संतुलन राखते आणि इलेक्ट्रोलाइट्स नियंत्रित करते.
सर्जन, मूत्ररोगतज्ज्ञ, डॉ. नितीन श्रीवास्तव यांच्या मते, आहाराचा केवळ आरोग्यावर परिणाम होत नाही तर शरीराच्या प्रत्येक भागावरही परिणाम होतो. नाश्त्यात चुकीचे अन्न खाल्ले तर त्याचा थेट परिणाम मूत्रपिंडांवर होतो आणि मूत्रपिंडाचे कार्यात अडथळा येऊ शकतो. सकाळी काय खावे हे निवडणे खूप महत्वाचे आहे, विशेषतः ज्यांना मधुमेह, उच्च रक्तातील साखर किंवा मूत्रपिंडाचा आजार आहे त्यांच्यासाठी.
प्रक्रिया केलेले मांस (Processed meat)
बरेच लोक नाश्त्यात बेकन, सॉसेज आणि सलामीसारखे (Bacon, sausage and salami) प्रक्रिया केलेले मांस खाण्यास आवडतात, परंतु या पदार्थांमध्ये सोडियम आणि फॉस्फरसचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे मूत्रपिंडांवर खूप दबाव येतो. यामध्ये वापरल्या जाणाऱ्या संरक्षकांमुळे शरीरात जळजळ होते आणि ऑक्सिडेटिव्ह ताण वाढतो. जास्त मीठ रक्तदाब वाढवते आणि दीर्घकाळात दीर्घकालीन मूत्रपिंडाच्या आजाराचा धोका वाढवते. या पदार्थांऐवजी, प्रथिने जास्त आणि मीठ कमी असलेले ताजे पदार्थ निवडा.
ओट्स, मुस्ली आणि फ्लेक्स(Oats, muesli or bran flakes)
सकाळच्या घाईत धान्य खाणे सोपे वाटू शकते, परंतु त्यात मोठ्या प्रमाणात साखर शरीरासाठी हानिकारक आहे. ही साखर वजन वाढवते, इन्सुलिन प्रतिरोधकता वाढवते आणि मधुमेहाचा धोका वाढवते. या तिन्ही गोष्टी मूत्रपिंडाच्या आरोग्यासाठी धोकादायक आहेत. गोड धान्यांमध्ये पोषक तत्वे कमी आणि कॅलरीज जास्त असतात. ओट्स, मुस्ली किंवा ब्रान फ्लेक्स (Oats, muesli or bran flakes) हे त्यांच्या जागी आरोग्यदायी पर्याय आहेत, जे फायबर आणि खनिजांनी समृद्ध असतात आणि मूत्रपिंडांना बळकटी देतात.
फ्लेवर्ड दही (Flaveored Yogurt)
दही आरोग्यासाठी चांगले मानले जाते, परंतु बाजारात उपलब्ध असलेले चवदार दही मूत्रपिंडासाठी हानिकारक असू शकते. त्यात साखर, कृत्रिम चव आणि फॉस्फेट्सचे प्रमाण जास्त असते. जास्त साखरेमुळे लठ्ठपणा आणि चयापचय समस्या वाढतात, तर फॉस्फेट्समुळे खनिज संतुलन बिघडते. यामुळे मूत्रपिंडांवर अतिरिक्त दबाव येतो आणि उच्च रक्तदाबासह हृदयरोगाचा धोका वाढतो. साधे घरी बनवलेले दही खाणे हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.
बेकरी उत्पादने आणि पेस्ट्री (Bakery products and pastries)
डोनट्स, मफिन आणि पेस्ट्री सकाळी खाण्यास सोपी आणि स्वादिष्ट असतात, परंतु त्यात पीठ, साखर आणि ट्रान्स फॅट असते. हे घटक रक्तातील साखरेची पातळी वेगाने वाढवतात आणि शरीरात फॅट्स जमा करण्यास कारणीभूत ठरतात. यामुळे लठ्ठपणा वाढतो आणि मूत्रपिंडांवर दबाव येतो. याव्यतिरिक्त, ट्रान्स फॅट शरीरात दाहकता वाढवते, जे मूत्रपिंडाच्या आरोग्यासाठी धोकादायक आहे. अशा परिस्थितीत, कमी साखर आणि तेल असलेले घरी बनवलेले पदार्थ खाऊन मूत्रपिंडाचे संरक्षण करता येते.
फास्ट फूड (Fast food)
सँडविच इत्यादीसारखे फास्ट फूड जलद आणि सोयीस्कर असतात, परंतु त्यात मीठ, संरक्षक आणि हानिकारक फॅट्स जास्त असतात. यामुळे रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉल दोन्ही वाढू शकतात, जे मूत्रपिंडांसाठी हानिकारक असू शकतात. प्रक्रिया केलेले मांस आणि प्रकिया केलेला ब्रेड हा धोका वाढवतात. त्याहूनही चांगले, हे आरोग्यदायी सँडविच घरी संपूर्ण धान्याच्या ब्रेड, ताज्या भाज्या आणि प्रथिने (लीन प्रोटीन) वापरून बनवा.
