Shilajit vs Ashwagandha: आयुर्वेदात प्राचीन भारतीय औषध प्रणाली शारीरिक, मानसिक आणि हार्मोनल आरोग्य राखण्यासाठी नैसर्गिक दृष्टिकोनासाठी ओळखली जाते. यामधील अनेक उपायांपैकी शिलाजित आणि अश्वगंधा या दोन सर्वात जास्त ज्ञात असलेल्या वनस्पती आहेत. दोन्ही वनस्पती आरोग्याला प्रोत्साहन देणाऱ्या आहेत. मात्र त्या वेगवेगळ्या प्रकारे कार्य करतात. हिमालयात आढळणारा खनिजांनी समृद्ध पदार्थ शिलाजित ऊर्जा वाढवण्यासाठी, प्रजनन क्षमता वाढवण्यासाठी आणि संज्ञानात्मक कार्य सुधारण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. अश्वगंधा ही वनस्पती तणाव कमी करण्यासाठी, हार्मोन्स संतुलित करण्यासाठी आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यासाठी ज्ञात आहे. याचे अनेक फायदे आहेत.
शिलाजित आणि अश्वगंधा यांचे फायदे
शिलाजित आणि अश्वगंधा हे दोन प्रसिद्ध आयुर्वेदिक उपाय आहेत. या दोन्ही नैसर्गिक उपचार पद्धती आहेत. शिलाजितमध्ये खनिजे आणि फ्लोविक अॅसिड भरपूर प्रमाणात असते, जे ऊर्जा, चैतन्य आणि पोषक तत्वांचे शोषण करण्यास मदत करू शकते. अश्वगंधा ही वनस्पती ताण कमी करण्यास, मूड चांगला होण्यास आणि एकूणच ऊर्जा कायम ठेवण्यास मदत करू शकते. त्यामुळे या दोन्ही वनस्पती सारख्याच आरोग्यदायी आहेत.
शिलाजितचे फायदे
शिलाजित हा हिमालयीन पर्वतांच्या खडकांमध्ये आढळणारा एक चिकट डांबरासारखा पदार्थ आहे. वर्षानुवर्षे खनिज साठ्यांसह वनस्पतींच्या पदार्थांचे हळूहळू विघटन होऊन ते नैसर्गिकरित्या तयार होते. शिलाजितला अनेकदा रॉक स्वेट किंवा मिनरल पिच असेही म्हटले जाते. ते फ्लॉविक अॅसिड आणि आरोग्यासाठी आवश्यक असलेल्या ८० पेक्षा जास्त ट्रेस मिनरल्सने समृद्ध आहे.
शिलाजित हे पेशींचे पॉवरहाऊस असलेल्या मायटोकॉन्ड्रियाला अधिक कार्यक्षमतेने कार्य करण्यास मदत करते. यामुळे सहनशक्ती वाढते, शारीरिक हालचालींमधून जलद पुनर्प्राप्ती होते आणि मानसिक सतर्कता सुधारते.
शिलाजितच्या अनेक फायद्यांपैकी सर्वात जास्त फायदेशीर म्हणजे यामध्ये ऊर्जा वाढवण्याची क्षमता आहे. पेशींचे कार्य वावून ते थकवा कमी करते. शिलाजित प्रामुख्याने खेळाडू आणि शारीरिकदृष्ट्या कठीण दिनचर्या असलेल्या व्यक्तींसाठी उपयुक्त ठरते.
शिलाजितमध्ये न्यूरोप्रोटेक्टिव्ह गुणधर्म आहेत. नियमित सेवनाने मेंदूच्या आरोग्याला आधार देऊन आणि मानसिक थकवा कमी करून स्मरणशक्ती, लक्ष केंद्रित करणे आणि कार्यक्षमता सुधारू शकते. शिलाजित हे प्रामुख्याने पुरूष आणि महिलांच्या प्रजनन क्षमतेला सुधारण्यासाठी म्हणून ओळखले जाते. ते पुरूषांमध्ये शुक्राणूंची गुणवत्ता सुधारू शकते आणि महिलांमध्ये हार्मोनल संतुलन नियंत्रित करू शकते. त्यामुळे प्रजनन आरोग्य सुधारते.
शिलाजित चयापचय देखील उत्तेजित करू शकते. शरीराला पोषक तत्वांचे अधिक प्रभावीपणे प्रक्रिया करण्यास आणि दिवसभर निरोगी ऊर्जेची पातळी राखण्यास मदत करते.
अश्वगंधाचे फायदे
अश्वगंधा शरीराला ताणतणावाशी जुळवून घेण्यास मदत करते. ती विथानिया सोम्निफेरा वनस्पतीच्या मुळांपासून मिळवली जाते आणि हजारो वर्षांपासून आयुर्वेदिक औषधांमध्ये वापरली जात आहे. अँटीऑक्सिडंट्सने समृद्ध, अश्वगंधा पेशींना ऑक्सिडेटिव्ह तणावापासून वाचवते आणि अंत:स्त्रावी प्रणालीला आधार देते. अश्वगंधा तणावाशी संबंधित हार्मोन कॉर्टिसोलची पातळी कमी करून शरीराच्या ताण प्रतिसादाचे नियमन करते. ते न्यरोट्रान्समीटरशी संवाद साधते, जे मूड, झोप आणि एकूण मानसिक आरोग्यावर परिणाम करतात.
अश्वगंधा हार्मोनल संतुलनास समर्थन देते. महिलांमध्ये मासिक पाळीचे नियमन करण्यास आणि पुरूषांमध्ये टेस्टोस्टेरॉनचे उत्पादन करण्यास मदत करू शकते. या औषध वनस्पतीचे अँटीऑक्सिडंट गुणधर्म शरीराचे मुक्त रॅडिकल्सच्या नुकसानापासून संरक्षण करतात, रोगप्रतिकारक शक्तीला आधार देतात आणि जळजळ कमी करतात. यामुळे आरोग्य सुधारू शकते आणि वृद्धत्वात होणारा त्रास कमी होऊ शकतो.
शिलाजित आणि अश्वगंधा यापैकी कशाची निवड करायची हे तुमच्या वैयक्तिक आरोग्य ध्येयांवर अवलंबून आहे. जर तुम्हाला ऊर्जा वाढवायची आहे, शारीरिक कार्यक्षमता वाढवायची आहे तर शिलाजित निवडा. जर तुम्हाला हार्मोनल संतुलन राखायचं असेल, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवायची असेल तसंच विश्रांतीवर भर द्यायचा असेल तर अश्वगंधाची निवड करा.
