मखाना म्हणजे फुल्ल टाFमपास आणि पौष्टिक खाद्य, पॉपकॉर्नसारखं! मराठीत मखाना म्हणजे कमळाचे बीज. हा मखाना ज्यांना सारखी भूक लागते, त्यांच्यासाठी तर खूप उपयुक्त आहे. कारण- हा भूकही भागवतो आणि शरीरावर दुष्परिणामसुद्धा करत नाही. त्यामुळे मखाना तुम्ही जास्त खाल्ला तरी काही नो टेन्शन! तुम्हालाही याचा आरोग्याला फायदा होतो हे माहीत असेल; पण मखाना खाण्याची योग्य पद्धत अनेकांना माहीत नाहीये. चला तर मग मखाना खाण्याची योग्य पद्धत जाणून घेऊ…
मखानाच्या सेवनामुळे हृदयाचे आरोग्य सुधारते. प्रमाणित पोषणतज्ज्ञ, आहारतज्ज्ञ व बीफिट वर्ल्डचे संस्थापक भव्य मुंजाल यांच्या मते, नियमित सेवनाने एथेरोस्क्लेरोसिस व उच्च रक्तदाबाचा धोका कमी होऊ शकतो. त्यामध्ये कॅलरीज कमी आणि फायबरचे प्रमाण जास्त असते,ज्यामुळे वारंवार भूक लागण्याची भावना कमी होते. जे चयापचय वाढवते आणि वजन कमी करण्यास मदत करते. खरं तर, मखानाचा कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यास मदत करतो आणि मधुमेहींसाठी ते एक परिपूर्ण जेवणाचा पर्याय बनवतो.
पोषणतज्ज्ञ श्वेता पांचाळ यांच्या मते, मखाना खाण्यापूर्वी तो का चिरून घ्यावा याची ४ मुख्य कारणे आहेत :
१. कीटक/किडे तपासणे : हे सर्वांत महत्त्वाचे कारण आहे. मखानाच्या आत काही कीटक, जंत किंवा काळे डाग आहेत का ते तपासल्याने चांगले मखाने मिळण्यास मदत होते. मखाना हे एक नैसर्गिक बियाणे आहे आणि कधी कधी त्यात किडे लपलेले असू शकतात, जे तुम्ही ते संपूर्ण भाजूनही तुम्हाला कळणार नाहीत.
२. अगदी भाजणे : लहान तुकडे अधिक समान रीतीने आणि लवकर भाजतात.
३. कुरकुरीत पोत : चिरलेला मखाना अधिक कुरकुरीत होतो—चिवड्यामध्ये खाण्यासाठी किंवा मिसळण्यासाठी योग्य.
४. चव शोषून घेणे : तुटलेले तुकडे तूप आणि मसाले चांगल्या प्रकारे शोषून घेतात.
मखाना चिरून घ्यावा की नाही?
फोर्टिस मेमोरियल रिसर्च इन्स्टिट्यूट, गुडगाव येथील प्रमुख क्लिनिकल न्यूट्रिशनिस्ट दीप्ती खतुजा यांनी श्वेताच्या दाव्यांशी सहमती दर्शविली. त्यांनी सांगितले की, जरी ते कच्चे किंवा भाजलेले असले तरी भाजण्यापूर्वी मखाना चिरून घेण्याची शिफारस केली जाते. कारण- त्यामुळे आपण कीटक किंवा कीटकांची तपासणी करू शकतो, ज्यामुळे ते भाजणेदेखील सोपे होते. चिरल्याने काजू अधिक कुरकुरीत होतात आणि चव चांगल्या प्रकारे शोषून घेतात.
१० वर्षापर्यंतच्या मुलांसाठी प्रमाण
तुमच्या घरातील १० वर्षापर्यंतच्या मुलांना तुम्ही दरारोज १५ मखाने खायला देऊ शकता. या वयात मुलांना दररोज १५ मखाने खायला दिल्याने मुलांची पचनसंस्था थोडी मजबूत होते. हे मुलास पोषक द्रव्ये शोषून घेण्यासदेखील मदत करतात.
प्रौढांसाठी प्रमाण
तुमच्या घरातील प्रौढांना तुम्ही दररोज १५ ते २० ग्रॅम मखाने खायला देऊ शकतात. मात्र, वेगवेगळ्या शरीराच्या स्थितीनुसार त्याचे प्रमाण कमी-अधिक करून द्यावे. त्यासाठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.