नवरात्री हा हिंदू धर्मातील अत्यंत पवित्र आणि उत्साहपूर्ण काळ आहे. या नऊ दिवसांच्या उत्सवात देवी दुर्गेची पूजा आणि उपासनेला महत्त्व दिले जाते. अनेक भक्त या काळात उपवास ठेवून आपल्या शरीर आणि मनाला शुद्ध करतात तसेच देवीची कृपा प्राप्त करण्याचा प्रयत्न करतात.
उपवासाचे महत्त्व (Importance of fasting)
नवरात्रीच्या उपवासामागील मुख्य उद्देश म्हणजे शरीर, मन आणि आत्मा शुद्ध ठेवणे. उपवास राखल्याने मनाच्या इच्छांवर नियंत्रण मिळते, संयम वाढतो आणि आरोग्य सुधारते.
नवरात्रीच्या उपवासात सात्विक आहाराचे पालन करून शरीर व मन शुद्ध ठेवणे, आणि संयम ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे. हे नियम पाळल्यास उपवास धार्मिक आणि आरोग्यदायी दोन्ही दृष्टिकोनातून लाभदायी ठरतो. पण नवरात्रीसारख्या काळात अनेकांना हा प्रश्न पडतो –
हिंदू परंपरेनुसार उपवास करताना सात्विक आहार घेण्याचा सल्ला दिला जातो. या काळात तांदूळ, डाळी, फळे आणि हलके पदार्थ खाण्याचा नियम असतो, तर उत्तेजक आणि तामसिक पदार्थ टाळण्याचा सल्ला दिला जातो.
उपवासात कॉफी का टाळावी? (Is it okay to drink coffee while fasting?)
पौराणिक मान्यतेनुसार उपवासाचा मुख्य अर्थ आहे शरीर व मन स्वच्छ ठेवून देवाचे स्मरण करणे. कॉफीला तामसिक आणि राजसिक पेय मानले जाते कारण त्यात कॅफीन असल्यामुळे शरीर उत्तेजित होते. त्यामुळे उपवासाच्या काळात कॉफी पिणे टाळणे योग्य ठरते. पण, कॉफी फळांपासून बनते, धान्यापासून नाही, त्यामुळे उपवास मोडतो असे म्हणता येत नाही.
परंपरा आणि प्रादेशिक फरक (Traditions and regional differences)
उपवासाच्या नियमांमध्ये घराघरांत आणि प्रांतानुसार फरक असतो. काही लोक फक्त फळे खाऊन उपवास करतात, तर काही लोक हिरवी मिर्च किंवा इतर हलके पदार्थही खातात. त्यामुळे काही लोक कॉफी पिण्याला ठीक समजतात तर काही लोक टाळतात.
तज्ज्ञांचा सल्ला (Expert advice)
उपवासात शरीर आणि मन शुद्ध ठेवणे महत्त्वाचे असल्यामुळे, तज्ज्ञांचा सल्ला असा आहे की कॉफी टाळणे चांगले. सात्विक पदार्थांचा समावेश करून उपवास राखल्यास आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते आणि धार्मिक नियमांचे पालनही होते.
