Superfoods Heart and Brain : चांगला आहार घेणे, नियमित व्यायाम करणे, तणाव न घेणे आणि चांगली झोप घेणे—ही चार सवयी हृदय आणि मेंदू दोघांनाही तंदरुस्त ठेवतात. जर हृदय निरोगी असेल, तर शरीराच्या प्रत्येक पेशीपर्यंत पुरेसे रक्त पोहोचेल आणि संपूर्ण शरीर कार्यक्षम राहील. मेंदू हा शरीराचे कंट्रोल सेंटर असून, शरीराला कार्य करण्याचे योग्य संकेत देतो.
शरीरातील या दोन महत्त्वाच्या अवयवांच्या आरोग्यासाठी काही आवश्यक पोषक तत्वे आणि हेल्दी फॅट्स फार महत्त्वाचे आहेत.
हृदय आणि मेंदू योग्यरित्या कार्यरत राहण्यासाठी हेल्दी फॅट्स अत्यंत आवश्यक आहेत, कारण हे फक्त ऊर्जा देत नाहीत तर मेंदू आणि हृदयाच्या पेशींना मजबूत बनवतात. ओमेगा-३ आणि ओमेगा-६ सारखी हेल्दी फॅट्स बदाम, अक्रोड, तिळ, अळशी आणि मासे यांमध्ये आढळतात जे हृदय आणि मेंदू दोघांसाठी फायदेशीर आहेत. या फॅट्सला आपल्या आहारात समाविष्ट केल्यास तुम्ही दिर्घकाळापर्यंत हृदय आणि मेंदू निरोगी ठेवू शकता. काही पदार्थ असे आहेत जे हृदयाच्या धमन्यांना साफ आणि मजबूत ठेवतात तसेच मेंदूची शक्ती आणि स्मरणशक्ती वाढवतात.
सर्टिफाइड क्लिनिकल डायटीशियन आणि दिल्लीच्या NUTR संस्थेच्या संस्थापक लक्षिता जैन यांनी सांगितले की, जर आपण काही पदार्थांचा नियमितपणे दैनदिन आहारात समावेश केला, तर आपण हृदय आणि मेंदू दोघांचेही स्वास्थ्य टिकवू शकतो.
काही पदार्थ असे आहेत जे मेंदूसाठी आवश्यक पोषक तत्वांनी समृद्ध असतात. जर हे पदार्थ रोज खाल्ले, तर स्मरणशक्ती सुधारते आणि हृदय हेल्दी राहते.
चला जाणून घेऊ या. मेंदू आणि हृदयासाठी कोणती फूड्स ‘औषधा’सारखे काम करतात.
शेवग्याची पाने खा (Moringa Leaves)
शेवग्याची पाने व्हिटॅमिन, खनिज आणि अँटीऑक्सिडंट्सने समृद्ध असतात, जी मेंदू आणि हृदय दोघांसाठीही आरोग्यदायी आहेत. पानांमधील आयरन आणि अमिनो ऍसिड मेंदूच्या पेशींना ऊर्जा देतात आणि स्मरणशक्ती वाढवतात. रोज यांचा सेवन केल्यास स्मरणशक्ती सुधारते.
शेवग्याच्या पानांमध्ये असलेले अँटीऑक्सिडंट्स आणि पोटॅशियम ब्लड प्रेशर नियंत्रित ठेवतात आणि हृदयाचे ठोके संतुलित ठेवतात. हृदय आणि मेंदूसाठी ही पानं अत्यंत फायदेशीर आहेत.
कसे करावे सेवन: शेवग्याची पानं स्वच्छ धूवून, कोरडी करून पावडर तयार करा आणि रोज १ चमचा पाणी किंवा दहीत मिसळून सेवन करा. तसेच याला डाळ, भाज्या किंवा स्मूदीत मिसळूनही घेतले जाऊ शकते.
शेवग्याच्या पानांच्या पावडरमध्ये असलेले अँटी-इन्फ्लेमेटरी गुणधर्म शरीरातील सूज कमी करण्यात मदत करतात. नियमित सेवन केल्यास ऊर्जेची पातळी वाढते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत होते.
तिळ खा (Sesame Seeds)
तिळ कॅल्शियम, हेल्दी फॅट्स आणि मॅग्नेशियमने समृद्ध असतात, जे शरीराच्या प्रत्येक अवयवासाठी फायदेशीर आहेत. यांचा सेवन केल्यास सांध्यांचे दुखणे कमी होते आणि सूज नियंत्रणात राहते. गाठीच्या दुखण्यावर तिळाचे छोटे बीज खूप उपयोगी ठरतात.
कसे करावे सेवन: तिळ भाजून नाश्त्यात, सलॅडमध्ये किंवा भाज्यांमध्ये मिसळून खा. यामुळे हृदयाचे आरोग्य सुधारते. तिळात असलेले मॅग्नेशियम आणि सेसमॉलिन रक्ताभिसरण सुधारतात आणि धमन्यांमध्ये अडथळे कमी करतात. यातील झिंक आणि कॅल्शियम न्यूरोट्रान्समीटर सक्रिय ठेवून मेंदूला तीक्ष्ण करतात.
निष्कर्ष: हृदय आणि मेंदू दोघांचेही आरोग्य टिकवण्यासाठी तिळाचे बीज नियमित सेवन करा.
ममरा बदाम खा (Mamra Almonds)
ममरा बदाम ही एक खास प्रकारचे बदाम आहे, जी आरोग्यासाठी अत्यंत उपयोगी आहे. याचा नियमित सेवन केल्यास मेंदूपासून हृदयापर्यंत सर्व आरोग्य सुधारते.
या बदामामध्ये हेल्दी फॅट्स (ओमेगा-3) आणि व्हिटॅमिन ई भरपूर प्रमाणात असतात, जे कोलेस्ट्रॉल कमी करून हृदयाचे रक्षण करतात. म्हणूनच या बदामाला ‘ब्रेन फूड’ म्हणून ओळखले जाते.
तसेच, यात असलेले ओमेगा-३ फॅटी ऍसिड आणि व्हिटॅमिन बी६ स्नायू आणि मज्जासंस्था मजबूत ठेवतात आणि स्मरणशक्ती वाढवतात.
कसे करावे सेवन: ममरा बदाम भिजवून खा किंवा स्मूदी व दहीबरोबर मिसळून सेवन करा.
कच्ची हळद खा (Raw Turmeric)
कच्ची हळदीमध्ये करक्यूमिन नावाचे गुणधर्म असतात. करक्यूमिनमध्ये सूज कमी करणारी गुणधर्म असतात, जे ब्लड शुगर नियंत्रित ठेवतात आणि तणाव कमी करतात. यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती (इम्युनिटी) मजबूत होते.
करक्यूमिन हृदयातील सूज कमी करून हृदय मजबूत ठेवते आणि हार्ट अटॅकचा धोका कमी करते. तसेच हळदीमध्ये असलेले करक्यूमिन मेंदूची सूज नियंत्रित करून अल्झायमर सारख्या आजारांचा धोका कमी करते आणि मूड सुधारतो.
कसे करावे सेवन: कच्ची हळद पाणी किंवा दूधात मिसळून नियमित सेवन करा.