गर्भाशयाचा कॅन्सर झाल्याचे ८०% महिलांना समजतच नाही; ‘ही’ साधी वाटणारी लक्षणं अजिबात दुर्लक्ष करु नका, दर ७ मिनिटांनी एका महिलेचा होतोय मृत्यू!

गर्भाशयाच्या कर्करोगाला बऱ्याच काळापासून वृद्ध महिलांचा आजार मानले जात होते, परंतु अलीकडच्या काळात भारतातील अनेक भागांमध्ये डॉक्टरांना एक धक्कादायक बदल दिसून येत आहे. हा कर्करोग आता केवळ ६० किंवा ७० च्या दशकातील महिलांपुरता मर्यादित राहिलेला नाही. खरंतर ४० आणि ५० वर्षे वयोगटातील महिलादेखील मोठ्या संख्येने याला बळी पडत आहेत. गुजरात कॅन्सर रिसर्च इन्स्टिट्यूटच्या आकडेवारीनुसार, देशात दर ७ मिनिटाला एक महिला या कॅन्सरची शिकार होत आहे. या कर्करोगात थोडीशी निष्काळजीपणा जीवघेणा ठरू शकतो.

मुंबईतील एका ५४ वर्षीय महिलेचे प्रकरण या बदलत्या काळाचे प्रतिबिंब आहे. तिला गंभीर आजाराचा इतिहास नव्हता, परंतु तिच्या कुटुंबात गर्भाशयाचा कर्करोग होता. अनेक महिने तिला पोटदुखी आणि पोटफुगीचा त्रास होत होता, परंतु तिने त्याकडे दुर्लक्ष केले. तिची चाचणी झाली तोपर्यंत कर्करोग IIIC स्टेजपर्यंत पोहोचला होता. चाचण्यांमध्ये उच्च दर्जाचा सेरस ओव्हेरियन कार्सिनोमा आढळला आणि तिचा CA-125 ट्यूमर मार्कर खूप जास्त होता. याव्यतिरिक्त, अनुवांशिक चाचणीदरम्यान त्याच्यामध्ये BRCA1 उत्परिवर्तन आढळून आले, ज्यामुळे त्याचा धोका आणखी वाढला.

महिलेवर उपचार करणारे डॉ. आशीष जोशी (संचालक आणि सह-संस्थापक, एम|ओ|सी कॅन्सर केअर अँड रिसर्च सेंटर) म्हणाले की, कर्करोग बरा होऊ न शकल्याने रुग्णाला सुरुवातीला केमोथेरपी देण्यात आली. केमोथेरपीनंतर, उर्वरित कर्करोग काढून टाकण्यासाठी शस्त्रक्रिया करण्यात आली. उपचारानंतर तिचे स्कॅन कर्करोगमुक्त होते. तिच्यात BRCA1 उत्परिवर्तन झाल्यामुळे, दीर्घकालीन आराम आणि चांगल्या परिणामांसाठी तिला लक्ष्यित थेरपी देण्यात आली. या प्रकरणातून असे दिसून येते की, वेळेवर निदान आणि योग्य उपचारांसह, त्यामुळे प्रगत अवस्थेतही रुग्णाचा जीव वाचवता येतो. पुढे डॉ. आशीष जोशी यांनी या वाढत्या धोक्याची अनेक कारणे स्पष्ट केली आहेत.

जीवनशैलीतील बदल आणि लठ्ठपणा

शहरातील भारतीय महिलांमध्ये लठ्ठपणा आणि चयापचय सिंड्रोम झपाट्याने वाढत आहे. जास्त चरबीमुळे शरीरात इस्ट्रोजेन आणि जळजळ वाढते, ज्यामुळे गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका अनेक पटींनी वाढतो.

हार्मोनल असंतुलन

गर्भधारणा आणि स्तनपान नैसर्गिकरित्या गर्भाशयाच्या कर्करोगापासून संरक्षण करते. तरीही आज बहुतेक महिला लग्न आणि बाळंतपण पुढे ढकलण्याचा किंवा मातृत्व पुढे ढकलण्याचा पर्याय निवडतात. कारण यामुळे ओव्हुलेशन सायकल कमी होते आणि दीर्घकालीन इस्ट्रोजेनचा प्रभाव कमी होतो.

पीसीओएस आणि प्रजनन समस्या

तरुण महिलांमध्ये पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम झपाट्याने वाढत आहे. या स्थितीमुळे हार्मोनल असंतुलन निर्माण होते, ज्यामुळे ओव्हरीअन कर्करोगाचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढू शकतो.

अनुवांशिक घटक

BRCA1 आणि BRCA2 जनुकांमधील उत्परिवर्तनांमुळे महिलांमध्ये लहान वयात गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढतो. भारतात अनुवांशिक चाचणीचा वापर कमी प्रमाणात केला जातो, ज्यामुळे अनेक उच्च-जोखीम असलेल्या महिलांना कर्करोग झाल्याचं कळतच नाही.

पर्यावरण आणि जीवनशैली घटक

आजची धावपळीची जीवनशैली, ताणतणाव, निकृष्ट आहार, रसायने आणि प्रदूषण ही देखील गर्भाशयाच्या कर्करोगाची प्रमुख कारणे आहेत. शहरी भागात हा धोका विशेषतः जास्त आहे.