डॉ. संदीप प्र. धुरत
भारताच्या रिअल इस्टेट क्षेत्राला या सणासुदीच्या काळात मोठा प्रतिसाद मिळत आहे. राज्य सरकारांकडून अमलात आणल्या जाणाऱ्या अनुकूल धोरणांमुळे आणि सणासुदीच्या काळात खरेदीदारांमध्ये निर्माण होणाऱ्या सकारात्मक भावना यामुळे घर खरेदीसाठी अनुकूल वातावरण तयार झाले आहे. वेळेवर परवानग्या मिळणे, पायाभूत सुविधा सुधारणा आणि पारंपरिक श्रद्धांवर आधारित खरेदीचे महत्त्व या साऱ्यांचा परिणाम म्हणून मागणी वाढताना दिसत आहे.
अनुकूल धोरणांमुळे परवानग्या जलद मिळून प्रकल्पांना गती
गत वर्षभरात अनेक राज्यांनी त्यांच्या विकास नियंत्रण आणि प्रोत्साहन नियमावली (DCPR) आणि विकास आराखडे (DPR) यामध्ये बदल करून मंजुरी प्रक्रिया सोपी केली आहे. या सुधारणा शहरी नियोजन अधिक स्पष्ट आणि परिणामकारक करण्यावर लक्ष केंद्रित करत आहेत. यामुळे गुंतवणूकदार आणि खरेदीदार दोघांमध्ये आत्मविश्वास वाढला आहे.
धोरणांतील प्रमुख सुधारणा पुढीलप्रमाणे :
प्रकल्प मंजुरीसाठी वेळेवर प्रक्रिया : डिजिटल दस्तऐवज सादरीकरण, मानक तपासणी सूची आणि एकत्रित पोर्टलमुळे मंजुरीसाठी लागणारा कालावधी मोठय़ा प्रमाणावर कमी झाला आहे.
पायाभूत सुविधा नियोजनाला चालना : रस्ते, सार्वजनिक वाहतूक आणि इतर आवश्यक सेवांचे नियोजन अधिक सुसंगत व दीर्घकालीन उपाय विचारात घेऊन केले जात आहे.
मिश्र-वापर विकासांना प्रोत्साहन : निवासी, व्यावसायिक आणि किरकोळ
सुविधा यांचा समावेश असलेल्या एकात्मिक प्रकल्पांसाठी सवलती व प्रोत्साहने दिली जात आहेत.
सुलभ नियम आणि अनुपालन : सेटबॅक, फ्लोअर एरिया रेशो आणि जमिनीच्या उपयोगाच्या नियमांमध्ये शिथिलता देऊन विकासकांना कार्यक्षमतेने प्रकल्प पूर्ण करता येत आहेत. प्रकल्प वेळेवर पूर्ण न होणे हे पूर्वी विकासक आणि खरेदीदारांसमोर मोठे आव्हान होते. मात्र, या सुधारणा मंजुरी प्रक्रिया पारदर्शक आणि वेळेवर होत असल्याने प्रकल्प सुरू करणे आणि ग्राहकांना वेळेवर मालकी हस्तांतरित करणे अधिक शक्य झाले आहे.
याशिवाय, उपनगर आणि अन्य स्तरावरील शहरांमध्ये पायाभूत सुविधा सुधारणा होत असल्याने नव्या निवासी संधी निर्माण होत आहेत. यामुळे परवडणारी घरे आणि मिश्र उत्पन्न गटांसाठी योग्य प्रकल्प वाढत आहेत.
सणासुदीच्या काळात वाढती मागणी आणि नावीन्यपूर्ण योजना :
सप्टेंबरपासून सुरू होणारा आणि वर्षांच्या अखेपर्यंत चालणारा सणासुदीचा काळ भारतात घर खरेदीसाठी सर्वाधिक शुभ मानला जातो. सांस्कृतिक श्रद्धा, बोनस आणि आर्थिक नियोजन यामुळे खरेदीची तयारी मोठय़ा प्रमाणावर होते.
या काळात विकासक आणि बांधकाम क्षेत्रातील कंपन्या पुढील प्रकारे खरेदीदारांना आकर्षित करत आहेत –
हप्त्यांशी संबंधित योजना : सण आणि सुट्टीच्या कालावधीत उत्पन्नाशी सुसंगत असलेल्या EMI योजना तयार करून खरेदी सुलभ केली जात आहे.
लाइफस्टाइल उपकरणे : स्मार्ट होम उपकरणे, फर्निचर, देखभाल सेवा आणि क्लब सदस्यत्व यांसारख्या सुविधा एकत्रित पॅकेजमध्ये दिल्या जात आहेत.
त्वरित बुकिंग सवलती : ठरावीक कालावधीसाठी खास ऑफर आणि बुकिंगशी संबंधित फायदे देऊन खरेदीचे निर्णय लवकर घेण्यास प्रोत्साहन दिले जात आहे.
एक्स्चेंज योजना आणि रिफरल बोनस : विद्यमान ग्राहकांना त्यांच्या मित्र-परिवाराला घर खरेदीसाठी प्रेरित करण्यावर आधारित योजना सुरू करण्यात आल्या आहेत.
पहिल्यांदा घर खरेदी करणाऱ्यांसोबतच गुंतवणूकदारही स्थिर किमती आणि नव्या बाजारपेठांमध्ये संधी शोधत आहेत. विशेषत: मध्यम उत्पन्न गट आणि परवडणाऱ्या घरांसाठी मागणी मोठय़ा प्रमाणावर वाढताना दिसत आहे. रिअल इस्टेट पोर्टल्सवरील शोध, चौकशी आणि बुकिंगमध्ये गेल्या वर्षांच्या तुलनेत १५-२० टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. तसेच ग्राहकांनी कर्जाच्या योजनांबाबत अधिक माहिती मिळवून आर्थिक तयारी करून खरेदीसाठी पुढे येण्याची प्रवृत्ती वाढल्याचे दिसून येते.
भावनिक आधार आणि सांस्कृतिक महत्त्व :
घर खरेदी हा केवळ आर्थिक निर्णय नाही; तो कुटुंबाच्या सुरक्षिततेचे आणि भविष्याच्या स्थैर्याचे प्रतीक मानला जातो. सणासुदीच्या काळात घर खरेदी करणे हे समृद्धी आणि दीर्घकालीन सुरक्षिततेचे चिन्ह मानले जाते. त्यामुळे अनेक खरेदीदार हा निर्णय उत्साहाने घेतात.
विकासक या मानसिकतेचा फायदा घेत आकर्षक डिजिटल टूर, सणासुदीशी संबंधित कार्यक्रम आणि घराच्या जीवनशैलीशी संबंधित प्रचार करत आहेत.
शाश्वत विकास आणि विस्ताराला चालना
शहर नियोजन आणि पर्यावरणपूरक बांधकामावरही अधिक भर दिला जात आहे. वेळेवर मंजुरी आणि पर्यावरणीय निकषांचे पालन यामुळे भविष्यातील प्रकल्प अधिक स्मार्ट आणि टिकाऊ होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.
मेट्रो मार्ग, विमानतळ विस्तार आणि लॉजिस्टिक हब यांसारख्या पायाभूत सुविधा प्रकल्पांमुळे नव्या प्रकल्पांची किंमत वाढत आहे. यामुळे पूर्वी शहराच्या एका टोकाला मानल्या गेलेल्या भागांमध्येही परवडणारी घरे आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीच्या संधी निर्माण होत आहेत.
आशादायी भविष्य
अनुकूल धोरणे आणि वाढती मागणी यांचा संगम या सणासुदीच्या काळात रिअल इस्टेट क्षेत्रासाठी मोठी संधी निर्माण करत आहे. विकासक आणि ग्राहक दोघांनाही स्पष्ट योजना, वेळेवर मंजुरी आणि सांस्कृतिक आत्मविश्वास यांचा फायदा होत असून, घर खरेदी आता अधिक सुलभ आणि सुरक्षित बनत आहे.
जरी जागतिक आर्थिक परिस्थिती आणि महागाई यांसारखी आव्हाने कायम असली तरी सध्या उपलब्ध असलेल्या संधी ही मागील वर्षांपेक्षा अधिक अनुकूल असल्याचे स्पष्ट होते. पायाभूत सुविधा विकास, परवडणारे कर्ज आणि स्थिर नियोजन यांच्या योग्य संयोगामुळे हा काळ घर खरेदीसाठी सुवर्णसंधी ठरत आहे.
sdhurat@gmail.com
