How to apply for e-Passport online: पासपोर्ट हे असा दस्ताऐवज आहे, ज्यामुळे जगभरात प्रवास करणे सोपे झाले आहे. कोणत्याही देशात प्रवेश करण्यासाठी पासपोर्ट हे एक महत्त्वाचे साधन असते. भारताने काही वर्षांपासून बँकिंगसह अनेक गोष्टी डिजिटल केल्या आहेत. आता त्यामध्ये आणखी एक पुढचे पाऊल टाकत भारताने ई-पासपोर्ट जारी करण्यास सुरुवात केली आहे.
मे २०२५ पासून भारताने ई-पासपोर्ट देण्यास सुरुवात केली आहे. पण, अमेरिकेसह इतर देशांमध्ये याची आधीपासूनच सुरुवात झाली आहे. अमेरिका २००७ पासूनच नागरिकांना ई-पासपोर्टची सुविधा देण्यास सुरुवात केली आहे. २०१३ पासून कॅनडा, २०२१ पासून मॅक्सिको, २०१०-२०१६ यादरम्यान ब्राझील, अर्जेंटिना, चिली, कोलंबिया, पेरू या देशांत ई-पासपोर्टची सुविधा देण्यात येते.
ई-पासपोर्टमुळे फसवणूक होण्याची शक्यता कमी झाली असून, सुरक्षेत वाढ झाली आहे. ई-पासपोर्ट मिळवणे सोपे आहे. आता ई-पासपोर्टसाठी कसा अर्ज करायचा, त्यासाठी कोणती कागदपत्रे लागतात, हे जाणून घेऊ.
ई-पासपोर्टसाठी कसा अर्ज कराल?
१. पासपोर्ट सेवा वेबसाईटला भेट द्या
२. त्यानंतर रजिस्टर करा. लॉगिन करून ई-पासपोर्ट अॅप्लिकेशन फॉर्म भरा.
३. तुमचे पासपोर्ट सेवा केंद्र निवडा किंवा पोस्ट ऑफिस पासपोर्ट सेवा केंद्र निवडा.
४. अपॉइंटमेंट शेड्युल करा.
५. तुमच्या कागदपत्रांची पडताळणी आणि बायोमेट्रिक डेटा कलेक्शन यांसाठी पासपोर्ट सेवा केंद्र किंवा पोस्ट ऑफिस पासपोर्ट सेवा केंद्राला भेट द्या.
ई-पासपोर्टवर कोणकोणती माहिती असते?
१. पासपोर्टधारकाचा फोटो
२. बायोमेट्रिक डेटा
३. पूर्ण नाव, लिंग, जन्मतारीख, पत्ता
४. पासपोर्ट जारी करणाऱ्या प्राधिकरणाची डिजिटल स्वाक्षरी
५. युनिक पासपोर्ट आयडी
६. पासपोर्टचा वैधता कालावधी
सध्या ई-पासपोर्ट काही निवडक शहरांत जारी करण्यात येत आहे. पात्र अर्जदारांना ही सुविधा देण्यात येत आहे. आता कोणत्या शहरांत ही सुविधा देण्यात येत आहे, हे जाणून घेऊ…
‘पासपोर्ट सेवा कार्यक्रम २.०’ अंतर्गत भारतात ई-पासपोर्ट एप्रिल २०२४ मध्ये सुरू करण्यात आला. नागपूर, भुवनेश्वर, जम्मू, गोवा, शिमला, रायपूर, अमृतसर, जयपूर, चेन्नई, हैदराबाद, सुरत व रांची यांसारख्या काही प्रमुख शहरांमध्ये त्याची चाचणी घेण्यात आली. आता मुंबई, दिल्ली, बेंगळुरू, चंदिगड, कोची, चेन्नई, लखनऊ, अहमदाबाद, हैदराबाद, कोलकाता या शहरांत ई-पासपोर्ट जारी केला जात आहे.
ई- पासपोर्टविषयी अधिक माहिती…
ई-पासपोर्ट असा पासपोर्ट आहे, ज्यामध्ये एक विशेष चिप असते. त्यामध्ये पासपोर्टधारकाची महत्त्वाची माहिती असते. नाव, जन्मतारीख, पासपोर्ट क्रमांक, फोटो व फिंगर प्रिंट्स या बाबी चिपमध्ये सुरक्षितपणे साठवल्या जातात. ही सर्व माहिती एका विशेष पद्धतीने कोड केलेली आहे. त्यामुळे ही माहिती सहजपणे कोणीही वाचू शकणार नाही. हा डेटा सुरक्षित ठेवण्यासाठी बेसिक अॅक्सेस कंट्रोल (BAC), पॅसिव्ह ऑथेंटिकेशन (PA) व एक्सटेंडेड अॅक्सेस कंट्रोल (EAC) यांसारख्या आंतरराष्ट्रीय सुरक्षा तंत्रांचा वापर करण्यात आला आहे.
जगभरात सुरक्षित आणि सोप्या प्रवासासाठी बायोमेट्रिक ई-पासपोर्ट हे साधन आता नवीन ओळख ठरू लागले आहे. ई-पासपोर्टमध्ये एक लहान चिप आहे, जी इमिग्रेशन चेक पॉईंटवर तुमची ओळख त्वरित उघड करते. त्यामुळे लांब रांगेत उभे राहण्याची गरज कमी होते आणि प्रवाशांना अधिक सुविधा मिळते.
ई-पासपोर्ट हे आंतरराष्ट्रीय नागरी विमान वाहतूक संघटनेच्या (ICAO) सुरक्षा मानकांशी सुसंगत आहे. यामुळे भारतीय प्रवाशांना डिजिटली प्रगत देशांच्या नागरिकांना मिळणाऱ्या सुविधा देखील मिळतात.
आता जाणून घेऊ ई-पासपोर्टचे फायदे काय आहेत?
ई-पासपोर्टचे फायदे आणि उपयोग
१. ई-पासपोर्टमुळे सुरक्षेत वाढ होते. तसेच, डेटा संरक्षणदेखील वाढते.
२. ई-पासपोर्टमुळे जलद स्थलांतर करता येते.
३. फसवणुक होण्याचा धोका कमी होतो.
४. आयसीएओ मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार जागतिक स्तरावर हा पासपोर्ट स्वीकारला जातो.
५. आंतराष्ट्रीय विमानतळांवर सुव्यवस्थित पडताळणी होते.
दरम्यान, नियमित पासपोर्टपेक्षा ई-पासपोर्ट मिळवणे आणि त्यासाठी अर्ज करणे सोपे असल्याचे पाहायला मिळते.
