Ranthambhore Tigress: रणथंभोर व्याघ्र प्रकल्पात वाघिणीच्या हल्ल्यात वन अधिकारी देवेंद्र चौधरी यांचा मृत्यू झाला आहे. वाघिणीने देवेंद्र चौधरी यांना जबड्यात धरून जंगलात नेले होते. मात्र, त्यानंतर देवेंद्रचा मृतदेह सापडला आहे.
राजस्थानच्या प्रसिद्ध रणथंबोर व्याघ्र प्रकल्पात सफारी दरम्यान, एका अनुभवी इतिहासकाराने काहीतरी वेगळाच प्रकार पाहिला. यामध्ये, पदम तालब, राजबाग आणि मलिक तालब तलावांच्या आसपासच्या पर्यटन क्षेत्रांकडे जाणाऱ्या जोगी महाल गेटपासून काही मीटर अंतरावर असलेल्या झुडपांजवळ वाघ बसलेले दिसले.
यानंतर इतिहासकाराच्या लक्षात आले की, या वाघांचे भिंतीच्या मागे असलेल्या दोन लहान खोल्यांपैकी एका खोलीवर लक्ष होते. जवळून पाहिल्यावर त्यांना बंद दाराच्या पलीकडे म्हशीचा मंद आवाज ऐकू आला. त्यांना समजले की, वन कर्मचारी त्या खोलीचा वापर जिवंत म्हशी ठेवण्यासाठी करत होते. ते अ‍ॅरोहेड नावाच्या वाघिणीसाठी या म्हशीचा वापर आमिष म्हणून करायचे. हा प्रकार सुरू असताना वाघांच्या इतक्या जवळ जाण्याची किंमत त्यांना चुकवावी लागू शकते, असा इशारा एका तज्ज्ञाने ड्युटीवर असलेल्या कर्मचाऱ्यांना दिला होता.
एका सूत्राने इंडियन एक्सप्रेसला सांगितले की, वन अधिकारी देवेंद्र सिंग चौधरी यांच्या म्हशी ठेवलेल्या खोल्यांपासून अवघ्या काही मीटर अंतरावर वाघिणीने हल्ला केला. ज्यामध्ये त्यांचा मृत्यू झाला. एका महिन्यापेक्षा कमी कालावधीत रणथंबोरमध्ये हा दुसरा मृत्यू आहे.
वाघांना जिवंत मांसाच्या आहाराची सवय
या प्रकरणावर बोलताना तज्ञ म्हणाले की, हा निष्काळजीपणाचा परिणाम आहे. जोगी महाल, रणथंबोर किल्ला आणि गणेश मंदिराभोवती सुमारे पाच चौरस किलोमीटर परिसरात १५ वाघ फिरत आहेत. ही अशी ठिकाणे आहेत जी दररोज पर्यटकांना आकर्षित करतात.
यापैकी ९ वाघांना जिवंत मांसाच्या आहाराची सवय आहे. यापैकी ६ वाघांना थेट जन्मापासूनच जिवंत मांसाचा आहार घेण्याची सवय आहे. सुमारे दोन वर्षांपासून या वाघांना म्हशींच्या वासरांना सतत जिवंत चारा देत आहे. आठवड्यातून एकदा तरी. वाघांच्या असामान्य वर्तनाच्या अनेक घटनांकडे दुर्लक्ष केले गेले. गेल्या महिन्यात वाघिणीने एका रक्षकावर हल्ला करून एका सात वर्षांच्या मुलाला ठार मारल्यानंतरही तिला स्थलांतरित करण्याच्या प्रस्तावाचा विचार करण्यात आला नाही.
नरभक्षकांना मुक्तपणे फिरू देणे हे आपले काम नाही
वाल्मिकी थापर गेल्या पाच दशकांपासून रणथंबोरमध्ये वाघांचे निरीक्षण करत आहेत. जर वाघाने माणसाला मारले तर त्याला दुसऱ्या ठिकाणी स्थलांतरित केले पाहिजे, असे ते म्हणाले. वाघांचे भविष्य सुरक्षित ठेवणे हे आपले काम आहे, पण नरभक्षक आणि नरभक्षकांना मुक्तपणे फिरू देणे हे आपले काम नाही. काही वाघ धोकादायक मारेकरी होतात आणि त्यांना मानवांना मारल्याबद्दल ज्याप्रमाणे तुरुंगवास भोगावा लागतो त्याचप्रमाणे त्यांनाही तुरुंगात टाकायला पाहिजे.
