कर्करोग हा जगभरातील मृत्यूंचे दुसरे प्रमुख कारण मानले जाते. भारतात सर्वात सामान्य कर्करोगांमध्ये फुफ्फुसाचा कर्करोग, तोंडाचा कर्करोग, पोटाचा कर्करोग, स्तनाचा कर्करोग, गर्भाशयाच्या ग्रीवेचा कर्करोग आणि कोलोरेक्टल कर्करोग यांचा समावेश आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) मते, २०१८ मध्ये कर्करोगामुळे अंदाजे ९.६ दशलक्ष मृत्यू झाले, म्हणजेच प्रत्येक ६ मृत्यूंपैकी १ मृत्यू कर्करोगामुळे झाला. जागतिक स्तरावर हे मृत्यूचे दुसरे प्रमुख कारण आहे आणि त्याचा परिणाम सातत्याने वाढत आहे. २०५० पर्यंत नवीन कर्करोगाच्या रुग्णांची संख्या ३५ दशलक्षांपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे, जो २०२२ पर्यंत अंदाजे २० दशलक्ष रुग्णांपेक्षा ७७% जास्त आहे.

कर्करोग हा एक असा आजार आहे ज्यामध्ये शरीराच्या पेशी अनियंत्रितपणे वाढू शकतो. या वाढत्या पेशी इतक्या शक्तिशाली असतात की त्या आसपासच्या निरोगी शरीराच्या पेशींमध्ये प्रवेश करतात आणि नष्ट करतात. खराब आहार, असंतुलित जीवनशैली आणि इतर पर्यावरणीय घटकांमुळे या आजाराची प्रकरणे सतत वाढत आहेत.

पोट साफ होण्याच्या सवयींमध्ये बदल (Changes in bowel habits)

चांगल्या आरोग्यासाठी निरोगी पचनसंस्था आवश्यक आहे, म्हणून त्यातील बदलांकडे दुर्लक्ष करू नका. कधीकधी अतिसार, बद्धकोष्ठता किंवा मल बाहेर पडण्यास अडचण येणे सामान्य असू शकते, परंतु जर ही स्थिती दोन महिने किंवा त्याहून अधिक काळ राहिली तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. गुदाशयातून रक्तस्त्राव किंवा पोटदुखी देखील गांभीर्याने घेतली पाहिजे. ही कोलोरेक्टल कर्करोगाची सुरुवातीची लक्षणे असू शकतात.

सततच थकवा (Fatigue)

रात्रीच्या चांगल्या झोपेनंतरही थकवा जाणवणे सामान्य नाही. सतत किंवा जास्त थकवा येणे जो विश्रांती असूनही जात नाही हे कर्करोगाचे एक चेतावणी चिन्ह आहे. हा थकवा कोलन कर्करोगाशी संबंधित असू शकतो. त्याकडे दुर्लक्ष करू नका, विशेषतः जेव्हा ते इतर लक्षणांसह दिसत असेल.

अचानक वजन कमी होणे (Sudden weight loss)

जर तुम्ही कोणत्याही प्रयत्नाशिवाय १०% पेक्षा जास्त वजन कमी करत असाल तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका. वजन कमी होणे हे अनेकदा अन्ननलिका, पोट, यकृत आणि स्वादुपिंडाच्या कर्करोगासारख्या पचनसंस्थेच्या कर्करोगाशी संबंधित असू शकते. वजन कमी करू इच्छिणाऱ्या लोकांमध्ये देखील हे लक्षण दुर्लक्षित केले जाऊ शकते.

गुदाशय रक्तस्त्राव (Rectal bleeding)

मलमार्गातून रक्तस्त्राव होणे हे बहुतेकदा आहार आणि जीवनशैलीतील बदलांमुळे होते. पण, ते कोलोरेक्टल कर्करोगाचे लक्षण देखील असू शकते. जर हे लक्षण कायम राहिले तर ताबडतोब तुमच्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

पोटदुखी(Stomach ache)

सतत पोटदुखी, सूज किंवा अस्वस्थता जी साध्या उपायांनी कमी होत नाही ती कर्करोगाचे लक्षण असू शकते. ही पोट किंवा कोलन कर्करोगाची सुरुवातीची लक्षणे असू शकतात.

खोकला (Cough)

सर्दी झाल्यानंतर आठ आठवड्यांपेक्षा जास्त काळ सतत खोकला राहिल्यास आवाजात बदल होणे हे एक गंभीर लक्षण आहे. ते फुफ्फुसांच्या कर्करोगाचे प्रारंभिक लक्षण असू शकते आणि त्यावर त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे.

असामान्य तीळ किंवा त्वचेतील बदल(Unusual moles or skin changes)

नवीन येणारे किंवा बदलणारे तीळ, बरे न होणारी जखम, मेलेनोमा सारख्या त्वचेच्या कर्करोगाचे संकेत देऊ शकतात. अशा बदलांकडे दुर्लक्ष करू नका आणि नियमित तपासणी करा.

डॉक्टरांना कधी भेटावे?

सर्व लक्षणे कर्करोग दर्शवत नाहीत. बहुतेक लक्षणे सामान्य आरोग्य समस्यांमुळे उद्भवतात. परंतु जर लक्षणे सतत येत असतील किंवा बिघडत असतील तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. लवकर निदानामुळे जीव वाचू शकतो.