‘सायलेंट किलर’ आहे फॅटी लिव्हरचा आजार! लिव्हरमध्ये चरबी वाढताच शरीरात दिसतात ‘ही’ ७ लक्षणे, दुर्लक्ष करणं पडू शकतं महागात

इन्स्टिट्यूट ऑफ लिव्हर गॅस्ट्रोएंटरोलॉजी अ‍ॅण्ड पॅन्क्रिएटिक बायलीरी सायन्सेस, सर गंगा राम हॉस्पिटलचे अध्यक्ष डॉ. (प्रो.) अनिल अरोरा यांनी सांगितले की, फॅटी लिव्हर ही आता एक आधुनिक साथ बनली आहे. चुकीचं खाणं आणि बिघडलेली जीवनशैली लिव्हरला नुकसान पोचवते आणि लिव्हर नीट काम करत नाही. लिव्हरमध्ये थोडी जरी अडचण झाली तरी त्याची लक्षणे शरीरात दिसायला लागतात. वेळेवर काळजी घेतली नाही, तर ही स्थिती लिव्हर सिरोसिस, टाइप-२ डायबिटीज आणि हार्टच्या आजारांसारख्या गंभीर समस्यांना कारणीभूत ठरू शकते.

चांगली गोष्ट ही आहे की, फॅटी लिव्हरची सुरुवात झाल्यावरच त्यावर उपचार करून ते बरे करता येते, फक्त त्याचे संकेत ओळखणे आणि योग्य जीवनशैली स्वीकारणे गरजेचे आहे. चला तर मग जाणून घेऊया की फॅटी लिव्हर झाल्यावर शरीरात कोणती प्रमुख लक्षणे दिसतात, जी कधीही दुर्लक्षित करू नयेत.

लिव्हर फॅटी झाल्यावर शरीरात दिसून येतात ही लक्षणे (Fatty Liver Signs)

सतत थकवा येणे

जर चांगली झोप झाल्यानंतरही तुम्हाला नेहमी थकवा जाणवत असेल, तर ही फॅटी लिव्हरची सुरुवातीची चिन्ह असू शकतात. लिव्हरमध्ये चरबी जमा झाल्यामुळे शरीरातून विषारी पदार्थ बाहेर जात नाहीत आणि अन्नातील पोषण नीट पचत नाही, त्यामुळे शरीरात ऊर्जा कमी होते. अशा वेळी छोटंसं कामसुद्धा खूप जड वाटतं. हा थकवा अनेकदा तणाव किंवा चुकीच्या जीवनशैलीमुळे आहे, असं समजून दुर्लक्ष केलं जातं. अशा वेळी लिव्हरची तपासणी नक्की करून घ्या.

पोटाभोवती वजन वाढणे

अचानक वजन वाढणं हे फॅटी लिव्हर रोगाचं लक्षण असू शकतं. जीवनशैली किंवा खाण्यापिण्यात काहीही बदल न करता ही चरबी पोटाभोवती साठायला लागते. लिव्हर जेव्हा चरबी पचवू शकत नाही, तेव्हा ती चरबी साठवू लागतो. ही समस्या विशेषतः त्यांना जास्त होते, जे शारीरिकदृष्ट्या कमी सक्रिय असतात किंवा ज्यांना इन्सुलिन रेझिस्टन्स असतो. वेळेत संतुलित आहार आणि नियमित व्यायाम केल्यास ही स्थिती सुधारता येते.

ब्लोटिंग (पोटफुगी) आणि अपचन

जर तुम्हाला नेहमी पोटात जडपणा, गॅस, अजीर्ण आणि ब्लोटिंगची समस्या वाटत असेल, तर हे संकेत असू शकतात की तुमचं लिव्हर नीट काम करत नाहीये. फॅटी लिव्हरच्या अवस्थेत बाइल जूसचं उत्पादन कमी होतं, त्यामुळे शरीर चरबी नीट पचवू शकत नाही. अशा वेळी पोटात सूज, गॅस होणं आणि बेचैनी वाटणं अशा तक्रारी होऊ शकतात. या वेळी तूपकट (तेलकट) अन्न टाळा आणि पचनास मदत करणारे प्रोबायोटिक फूड खा.

डोळे आणि त्वचा पिवळी पडणे

जर तुमच्या त्वचेवर किंवा डोळ्यांच्या पांढऱ्या भागात थोडंसं पिवळेपण दिसत असेल, तर हे लिव्हरमध्ये वाढणाऱ्या चरबीचं लक्षण असू शकतं. जेव्हा लिव्हर नीट काम करत नाही, तेव्हा बिलीरुबिन नावाचं द्रव्य शरीरात साठायला लागतं आणि त्यामुळे पिवळ्या रंगाचा आजार (कावीळ) होऊ शकतो. हे लक्षण सुरुवातीला दिसायला लागतं आणि वेळेत उपचार न झाल्यास स्थिती बिघडू शकते, त्यामुळे अशा वेळी ताबडतोब डॉक्टरांकडून तपासणी करून घ्या.

पोटाच्या एका भागात वेदना होणे

जर पोटाच्या उजव्या वरच्या भागात हलकासा त्रास किंवा जडपणा जाणवत असेल, विशेषतः खाण्यानंतर किंवा दारू प्यायल्यानंतर, तर हे फॅटी लिव्हरचं लक्षण असू शकतं. लिव्हरमध्ये चरबी साचल्यामुळे लिव्हरला सूज येते आणि त्यामुळे लिव्हरचं बाह्य आवरण फुगतं, ज्यामुळे दुखणं जाणवतं. जर हा त्रास वारंवार होत असेल तर लिव्हरचं अल्ट्रासाऊंड आणि रक्त तपासणी करून घ्या.

मल आणि लघवीच्या रंगात बदल

लिव्हरमध्ये बिघाड झाल्यास लघवी आणि शौचाच्या रंगातही बदल होतो. जर तुमची लघवी गडद पिवळ्या रंगाची होत असेल आणि शौच मातीसारख्या फिकट रंगाची होत असेल, तर हे लिव्हरच्या त्रासाचं लक्षण असू शकतं. फॅटी लिव्हरच्या अवस्थेत बाइलचं उत्पादन आणि विषारी पदार्थ बाहेर टाकण्याची प्रक्रिया नीट होत नाही, त्यामुळे शरीरातून अपशिष्ट नीट बाहेर जात नाहीत. लघवी आणि शौचात असा बदल जाणवला, तर लगेच लिव्हरची तपासणी करून घ्या.