मधुमेह हा असा आजार आहे, ज्यामध्ये रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवणे अत्यंत गरजेचे आहे. जर मधुमेहवर नियंत्रण ठेवले नाही, तर हा आजार हृदय, फुफ्फुस, मूत्रपिंड आणि डोळ्यांसाठी गंभीर धोका बनू शकतो. मधुमेह नियंत्रित करण्यासाठी आहार आणि जीवनशैलीत बदल आवश्यक आहे. तणावावर नियंत्रण ठेवून आणि शरीर सक्रिय ठेवावे लागते, त्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी सहजपणे नियंत्रित ठेवता येते. मधुमेह रुग्णांसाठी काही खास हंगामी भाज्यांचा आहारात समावेश जादूई परिणाम दिसून येतो. प्रत्येक ऋतूत निसर्गाने आपल्याला अशा हंगामी भाज्या आणि फळे दिली आहेत, जी त्या ऋतूमध्ये होणारे आजार टाळतात.
उन्हाळ्यात मिळणारी अशीच एक भाजी म्हणजे तोंडले. ही भाजी फक्त दोन ते तीन महिने उपलब्ध असते आणि मधुमेह रुग्णांसाठी वरदान मानली जाते. जर मधुमेह रुग्णांनी हिचे सेवन केले, तर रक्तातील साखरेची पातळी सहजपणे कमी करता येते. एम्सचे माजी कन्सल्टंट आणि साओल हार्ट सेंटरचे संस्थापक व संचालक डॉ. बिमल झाझर सांगतात की, “तोंडले ही मधुमेहसाठी रामबाण उपाय असलेली भाजी आहे. तज्ज्ञांच्या मते, आठवड्यात तीन ते चार दिवस ही भाजी खाल्ल्यास रक्तातील साखरेची पातळी सहजपणे नियंत्रित होते. चला, जाणून घेऊया मधुमेह नियंत्रित करण्यासाठी तोंडले कशी मदत करतात.
तोंडल्याची भाजी मधुमेह कसे नियंत्रित करते?
तोंडल्यामध्ये असे घटक असतात जे शरीरातील इन्सुलिनची कार्यक्षमता वाढवतात. मधुमेह रुग्णांनी ही भाजी खाल्ल्यास अन्नातील ग्लुकोजचे शोषण मंद गतीने होते, ज्यामुळे रक्तातील साखर अचानक वाढण्याचा धोका कमी होतो. तोंडल्याचे सेवन केल्याने इन्सुलिन संवेदनशीलता (insulin sensitivity) सुधारते आणि त्यामुळे ब्लड शुगर नियंत्रित करणे सोपे जाते. अँटिऑक्सिडंट्स आणि फायबरने समृद्ध असल्यामुळे ही भाजी पेशींचे नुकसान होण्यापासून वाचवते. याचा ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असल्याने रक्तातील साखर हळूहळू सोडली जाते. मधुमेह रुग्णांनी आहारात तोंडल्याचा समावेश केल्यास शरीर निरोगी राहते.
तोंडल्याचे आरोग्यासाठी फायदे
तोंडले दिसायला पडवळसारखे असतात, पण त्यांचे फायदे असंख्य आहेत. चव आणि आरोग्य या दोन्ही बाबतीत ही भाजी उत्तम आहे. हिरव्या रंगाची ही भाजी आशियाई देशांमध्ये लोकप्रिय आहे आणि अनेकजण हिचा वापर मधुमेहवरील औषधासारखा करतात. १०० ग्रॅम तोंडल्यामध्ये फक्त १८ कॅलरीज असतात, त्यामुळे वजन कमी करण्यासाठीही ती उपयुक्त आहे.
पोषक घटकांमध्ये ही भाजी कॅल्शियम, पोटॅशियम, लोह आणि विविध जीवनसत्त्वांनी भरलेली असते, ज्यामुळे शरीरातील पोषणाची कमतरता भरून निघते. तोंडल्याचे सेवन केल्याने केवळ मधुमेहच नाही तर दमा (अस्थमा) यावरही फायदा होतो. जीवनसत्त्वे आणि फायबरने समृद्ध असल्याने ही भाजी बद्धकोष्ठतेवर उपाय करते. सूप बनवून किंवा भाजी करून खाल्ल्यास वजन लवकर कमी होते. तसेच हिच्या सेवनाने अनेक प्रकारच्या अॅलर्जीपासूनही बचाव होतो.
