Why Vomiting During Travel: अनेकांना लांबचा प्रवास करायला फार आवडते. पण, नेहमीच अनेकांना प्रवासादरम्यान उलट्या किंवा मळमळ होण्याची समस्या उद्भवते, ज्यामुळे ते अस्वस्थ होतात. मग अशा परिस्थितीत प्रवासाची सगळी मजाच खराब होऊन जाते. या त्रासामुळे अनेक वेळा अशा लोकांना कुठंही जायला आवडत नाही. वैद्यकीय भाषेत या आजाराला मोशन सिकनेस म्हणतात. मोशन सिकनेसमध्ये, कार, बस, जहाज, विमान, ट्रक इत्यादींमधून प्रवास करताना उलट्या किंवा मळमळ होण्याची समस्या असते. मोशन सिकनेसमुळे लोकांच्या प्रवासादरम्यान उलट्या थांबत नाहीत. यात लहान मोठा असा फरक नसतो. पण, प्रवासादरम्यानच उलटी का होत असावी? चला तर आज जाणून घेऊयात या मागचं वैज्ञानिक कारण.
मोशन सिकनेस म्हणजे काय?
मोशन सिकनेस हा प्रवास करताना अचानक वाटणारी मळमळ किंवा उलट्या होणे होय. लहान मुले, गर्भवती महिला आणि काही विशिष्ट औषधं घेणाऱ्या लोकांना हे होऊ शकते. जेव्हा डोळ्यांच्या, कानाच्या, स्नायूंच्या आणि सांध्यांच्या मज्जातंतूंकडून पाठवल्या जाणाऱ्या हालचालींचा सिग्नल मेंदूच्या सिग्नलसोबत जुळत नाही तेव्हा सेन्सेशन जाणवते. मोशन सिकनेसमुळे लोकांना प्रवासादरम्यान उलट्या किंवा मळमळ झाल्यासारखे वाटते. जेव्हा तुम्ही डोंगराळ भागात प्रवास करता तेव्हा हे अधिक घडते. चला तर मग जाणून घेऊया याचे कारण काय आहे?
कारमध्ये उलट्या का होतात?
मोशन सिकनेस हा आजार नसून ती मनाची अवस्था आहे. जेव्हा मेंदूला कान, डोळे, स्नायू आणि सांध्यासारख्या ज्ञानेंद्रियांकडून विजोड सिग्नल मिळतात तेव्हा मोशन सिकनेसचे लक्षणे दिसतात. अशा परिस्थितीत आपले शरीर हालचाल करत आहे की विश्रांती घेत आहे हे आपल्या मनाला समजत नाही. अशा परिस्थितीत मध्यवर्ती मज्जासंस्था गोंधळून जाते आणि पोटात अस्वस्थता सुरू होते, याला मोशन सिकनेस म्हणतात. मोशन सिकनेसमुळे तीव्र डोकेदुखी आणि जास्त घाम येतो. खूप लवकर चक्कर येते.
५ ते १२ वयोगटातील वृद्ध, गर्भवती महिला आणि मुलांमध्ये मोशन सिकनेस सामान्यतः सामान्य आहे. मायग्रेनची समस्या असलेल्या लोकांमध्येदेखील हे सामान्य आहे. हे अनुवांशिकदेखील असू शकते. वाहन थांबले आणि उतरले की ही समस्या दूर होते.
प्रवासात ‘या’ महत्त्वाच्या टिप्स फॉलो करा
- प्रवासाच्या आधी किंवा प्रवासात जास्त अन्न खाऊ नका.
- कारमधून प्रवास सुरू करण्याच्या एक तास आधी मोशन सिकनेसचं औषध घ्या.
- कारमध्ये बसल्यावर एसीऐवजी खिडकी उघडी ठेवून ताजी हवा घ्या.
- लिंबू, कोल्ड्रिंक, आले किंवा पुदिन्याचे सेवन करू शकता.
- मागच्या सीटवर बसणे टाळा.
(टीप : या माहितीमध्ये दिलेल्या सल्ल्यासह सामग्री फक्त सामान्य माहितीपुरती आहे. हा कोणत्याही प्रकारे वैद्यकीय सल्ल्याला पर्याय नाही. अधिक माहितीच्या दृष्टीने नेहमी कोणत्याही तज्ज्ञ किंवा आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.)